17 مرداد ماه یادآور رخداد دلخراش شهادت سفیران جانبرکف ایران عزیز و تخصیصا شهید اهل قلم محمود صارمی است که بخاطر رشادت این سربازان بنام امام زمان عج و امام راحل و رهبر عظیم الشأن این روز بزرگ را به نام خبرنگار نامگذاری نموده اند و بنده نیز این مطالب را تقدیم می کنم به ارواح طیبه شهدای عزیز این روز بزرگ و شهدای غواصی که این روزها منادی همدلی و همزبانی اند و همه خبرنگاران سخت کوش ایران با صلابت تخصیصا خبرنگاران مقتدر متدین و مهربان پایتخت علویان شهرستان همیشه هزار سنگر آمل
خبرنگار؛ سفیر بصیرت افزائی و همدلی و همزبانی!
با مراجعه به نظام هستی و مطالعه در مورد بشریت مشاهده می کنیم که حضور محدثان و نویسندگان زیادی نقش بسزائی در زمینه بصیرت افزائی انسانها در عصرهای متعدد داشته است و آنها با بیان احادیث مسیر سعادت را برای بشریت رقم زده اند که در طی تاریخ بشریت رسالت خود را در این باره بنحو احسنت انجام داده اند در عصر معاصر نیز از بین مردان و زنان معتقد و متدین به دین مبین اسلام عده ای از انسانهای فرهیخته از بین آنها برانگیخته شده تا همچنان منادی همدلی و همزبانی بوده و موجبات بصیرت و آگاهی و دانائی را برایمان رقم بزنند که امروزه به نام خبرنگار، این عزیزان نام آشنا مشغول به خدمت جانانه می باشند که با جوشش و پویش اخبار و اطلاعات و تلاش برای اطلاع رسانی و آگاهی و با فرهنگ سازی و خبر رسانی در عرصۀ رسانه و تحول در افکار عمومی، که به زندگی بشریت حیاتی دوباره می بخشند.
تعریف خبر در لغت و اصطلاح
در معجم مصطلحات الفاظ فقهیه در تعریف خبر آمده «اسم لکلام مخصوص بصیغه مخصوصه یتعلق به العلم بالمخبر به بخلاف الاشاره و الدلاله، لانه لیس بکلام و ان کان یحصل به العلم و بخلاف الامر والنهی و الاستخبار لانه لم یوجد صیغه الخبر.» خبر نام سخنی با آرایشی ویژه است که اطلاع از آن، آگاهی به مورد خبر را در پی دارد.
این تعریف سه ویژگی را برای خبر در نظر گرفته است؛ نخست آنکه کلام باشد، دوم آنکه آرایش ویژه داشته باشد و در نهایت این که اطلاع رسانی در پی داشته باشد. داشتن آرایش ویژه مواردی چون انشاء، دستور، استفهام و استخبار را خارج می‌کند.
خبر در اصطلاح رسانه گزارش از وقایع و حوادث اتفاق افتاده یا محتمل الوقوع و یا موجودی‌ها و نواقصی که به گونه مثبت یا منفی اطلاع از آنها برای عموم یا برخی از مردم که مسؤولیت اطلاع رسانی به آنها در حوزه رسانه می‌باشد لازم است.
ضرورت و اهمیت خبرنگاری و خبرنگار :
نظر به نقش، ضرورت، اهمیت و جایگاه خبرنگاران و خدمات اجتناب ناپذیر آنها و نیز مخاطرات مختلف سیاسی، امنیتی، حقوقی، قانونی و اجتماعی پیش روی آنان، ضروری است؛ ضمن ایجاد ساز و کارهای فرهنگی، رسانه ای و قانونی مناسب و مستمر، در جهت تقویت نظام صنفی و حرفه ای و استیفای حقوق صنفی و خواسته های مشروع و قانونی خبرنگاران و فعالانِ این شغل مهم و موثر برآمد. تلاش جهت حفظ و حراست از حرفه تخصصی خبرنگاری- کوشش در جهت بالابردن آگاهی اجتماع در مورد نیاز کشور به حرفه خبرنگاری و نقش و مسئولیت ها و توانایی های خبرنگاران و نیز، افزایش آگاهی مردم در زمینه مسائل حرفه ای- تلاش جهت استقرار نظامات مناسب و منطبق با ضروریات اجتماع برای این حرفه- استفاده از ظرفیت های حقوقی و قانونی وکلای دادگستری و مشاورین حقوقی برای تبیین حقوقی و دفاع حرفه ای از حقوق صنفی خبرنگاران- جمع آوری اطلاعات ،بررسی و تحقیق درباره مشکلات ،شناخت نیازها و اولویت ها- همکاری با سازمان های دولتی ،نهادهای ملی،تخصصی و مردمی در ایجاد یک بانک اطلاعاتی تخصصی خبرنگاران- برنامه ریزی برای تامین نیازها ،توسعه و گسترش فعالیتها و صدور خدمات تخصصی در چهارچوب قوانین- کوشش در جهت هماهنگی در آموزش و تامین نیروی انسانی و ایجاد مرکز تحقیقاتی در زمینه های حرفه ای و رسانه ای مرتبط- استفاده از تجارب حرفه ای خبرنگاران بین المللی و رسانه ای حرفه ای کشورهای پیشرفته در جهت آموزش، تربیت، تقویت و توسعه نظام رسانه ای و خبرنگاری ایران-کوشش در جهت احراز صلاحیت به عنوان یکی از مراکز حرفه ای و ذیصلاح در مسائل مرتبط به خبرنگاران- عضویت و ایجاد ارتباط با تشکل ها و سازمان های مرتبط با وظایف خبرنگاران و فعالان رسانه ای مربوطه ،در داخل یا خارج از کشور در چهارچوب فعالیت های صنفی و قوانین و مقررات کشور- همکاری با انجمن های صنفی و نهاد های خصوصی و دولتی در جهت اعتلای جایگاه خبرنگاران- انجام تحقیقات لازم و ارائه نظر مشورتی و حقوقی در خصوص تهیه لوایح و طرح های مربوط به قوانین و مسائل رفاهی و حقوق قانونی خبرنگاران به مراجع ذی ربط با استفاده از خبرنگاران حرفه ای و حقوقدانان و وکلای دادگستری دارای سوابق تخصصی رسانه ای- ایجاد مکانیسم های مالی و رفاهی مختلف و تقویت وضعیت بیمه های اجتماعی و تکمیلی و….، از زمرۀ اهداف انجمن صنفی خبرنگاران بوده و می تواند، حسب ضرورت تعدیل یا افزایش نیز یابد.
اگر بخواهیم خبرنگار و خبرنگاری را در یک نگاه بیان نمود و در این باره قلم زد باید گفت :
خبرنگار این نامِ فراتر از یک واژه ؛ که توانسته با قلم و قدم خویش خود را بر عامه مردم ثابت نمایند و بستر بصیرت افزائی را در جامعه عزیزمان گسترش دهند و بیداری را جزء لاینفک زندگی مردمی قرار بدهند لذا می توان گفت خبرنگار فقط یک واژه نیست ، بلکه یک راه است و یک جریان ممتدی جوشان که موجب جوشش بشریت می شود و شخصیت واقعی او، فراتر از شخصیت حقیقی است بلکه حقوقی است و خبرنگاری نیز تنها یک شغل نبوده ، بلکه شخصیتی است جریان‌ساز که ریشه در تاریخ و جریان های تاریخ ساز بشری دارد.
از خصیصه های فراوان و زیبای خبرنگار که می توان به آن صحه گذاشت و اشاراتی کوتاه به جریان تفکری ایشان نمود که:
زبانش، گویای وجدان عمومی بشریت و بیانش، روشنی بخشِ هر واقعیت و حقیقت بوده و نگاهش، چون آفتاب، روشنگر و هستی بخش در امر رسانه و خبرآفرینی است.
خبرنگار، شریانهای حیاتی خبرها، احساسات و انتظارات مردمی است که با چشم حرفه ای به واقعیات جاری نگریسته و زمینۀ اطلاع رسانی و آگاهی جامعه و فرهنگ سازی عمومی را فراهم می سازد.
خبرنگاران با کفایت و لیاقت ایران عزیزمان در گرما و سرما و در آرامش و شورش و در هر جا و هر مکانی در راستای تکالیف حرفه ای خویش حضور یافته و نقش آفرین هستند.
از جمله رسالتهای این مردان و زنان بی ادعا که توانسته اند موجب عزت نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران گردند به شرح ذیل می باشد:
خبرنگار مدافع حقوق مردم و تصویرگرِ روایات زندگی و تحولات سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی است و نقش موثر و مناسب آن در هر زمانی، غیرقابل انکار است. نقش مُثبت و منفی خبرنگار در ثبت و ضبط مشاهدات و تحولات و خبرسازی در موضوعات مختلف، خود حکایت غیرقابل انکار دیگری است. خبرنگار، جستجوگر، پژوهش گر، خطریاب، هدفمند، قانونمند و پُر سرعت و نکته بین است و همسو با فوریت و ضرورت، می اندیشد و همگام با ضرورت ها و فوریت های حرفه ای می نگارد و فرهنگ می سازد.
و اگر بخواهیم از ویژگی های این قشر بی مدعا سخن بگوئیم :
در هر جامعه ای هر مشاغلی دارای ویژگی هایی هست که بیانگر ابعاد شخصیتی آنهاست خبرنگاران محترم نیز با توجه به رسالتشان به این خصیصه و ویژگی نیاز دارند: ضرورت برخورداری از مهارتهای مختلف نویسندگی، پژوهشی، تخصصی، هنری و نوآوری های حرفه ای و بهره مندی از دانش حقوقی، فرهنگی، رسانه ای و تخصصی، از ملزومات اجتباب ناپذیر یک خبرنگار موفق و موثر می باشد.خبرنگاری از مشاغل خاص و سخت و دارای پیامدهای زیان بار برای خبرنگاران و رسانه ها بوده و همواره، در طول تاریخ در معرض انواع مخاطرات پیدا و پنهان سیاسی، حقوقی و اجتماعی قرار داشته و خواهد داشت.
آری خبرنگار با راستی و درستی، در مقام روشنگری و فرهنگ سازی در حوزه رسانه و جامعه بوده و در جهت استیفای حقوق مردم و لزوم آگاه سازی آنها تلاش می کند. نیل به واقعیت و بیان حقیقت، هدف اصلی یک خبرنگار متعهد و حرفه ای است. خبرنگار از هنر شنیدن و هنر انتقاد کردنِ درست و مناسب برخوردار بوده و عواطف و احساساتِ غیر کارشناسی خویش را در تبیین وقایع و اطلاع رسانی خویش دخالت نمی دهد. عدالت رسانه ای و بیان حرفه ای در اخبار تدوینی خبرنگار، ضرورتی منطقی و مورد انتظار است.
وی در مقام انحراف و بدبینی افکار عمومی و قلب واقعیات و حقایق نیست و آنرا نمی یابد و در خویش نمی خواهد. او به خوبی، با فرهنگ و رسوم و سلائق و علائق فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و موازین حقوقی و قانونی فعالیت رسانه ای خویش و جامعه هدف و خبری خود آگاه بوده و احترام بدان ها را بر خود و در کار خویش فرض و محتوم می داند. از هرگونه کپی برداری و سرقت ادبی و نقض حقوق مالکیت معنوی همکاران خویش و دیگران معذور و ممنوع بوده و امانتداری در بیان و نگارش و معرفی منابع خبری و مورد استفاده را ، ضرورتِ اجتناب ناپذیرِ دیگر خو یش می شمارد.
خبرنگار در مقام تکسو نگری و نگاه حذفی در جامعه رسانه ای و تقویت مَنیّت ها و خودخواهی های فردی و گروهی و نیل به استبداد رسانه ای و سیاسی نبوده و بدنبال آن نیست و پذیرای دیدگاهها مخالف خویش و احترام به آنهاست. تحریف خبر و تخریب اخبار و وقایع، در نگاه یک خبرنگار حرفه ای و مدنی بیگانه بوده و در رسالت شغلی وی جایی ندارد. وی ضمن نگاه تخصصی در فعالیت های حرفه ای خویش، نسبت به تمامی تحولات پیش روی داخلی و بین المللی حساس بوده و نسبت به آنها و تقویت هم اندیشی و همکاری با خبرنگاران سایر حوزه ها و تعامل بین رسانه ها دغدغه دارد. خبرنگاری را در جهت ایفای رسالت مدنی و حرفه ای خویش و با استفاده از ابزارها و روش های مشروع، قانونی و درست و بدور از هرگونه جنبه های منفی و مسئولیت زای قانونی در دستور کار خویش دارد و بدان می پردازد.
وی در مقام بیان و توصیف کلیشه ها و تشدیدِ حساسیت ها و ادای نقش های مجازی و پنهانِ غیرخبرنگاری نیست و خود را منادی تبلیغ و توصیف اشخاص حقیقی و حقوقی یا موضوعات خبرساز خویش و حاشیه سازی های ناروا یا چاپلوسی ها وی مصلحت گرایی های زمانی نبوده و قلم به مزد و منفعت نمی باشد. از هرگونه احترام و پوزش نسبت به دیدگاهها مخالف یا متضرر از اخبار منتشره خود نیز ابائی ندارد و در این رابطه، با آنها الفتی دیرینه دارد. وی به کلیات و اصول حقوقی و قانونی رسانه ها، به خوبی آشنایی داشته و آنها را در بیان و نگارش خویش محترم می دارد. احترام به حقوق افراد و مردم و رعایت جنبه های خصوصی و حریم های شخصی افراد و اشخاص و ممانعت از تخدیش و تخریب آنها در راستای فعالیت های حرفه ای، امری لازم و ضروری از سوی خبرنگار بوده و راهی به دنیای رسانه ای وی ندارد. خبرنگار، ندای وجدان عمومی جامعه و زبان گویای واقعیات و حقایق پیش روی آن بوده و سفیر آگاهی و دانائی است.
سلامت و کرامت اخلاقی، انسانی و حرفه ای خبرنگاران در همه کشورها تامین و مورد احترام قرار گرفته و نظام حقوقی و قانونی حمایت از آنها مورد ارزیابی، به روز رسانی و جامعیت موثر قرار گرفته و از تضمیمات حقوقی و سیاسی لازم برای تامین آرامش و امنیت مورد نیاز این شغل شریف و پُر خطر قرار گیرد.
در آخر به امید روزی که همه اخبار در محور قانون اساسی و اخلاق اسلامی رقم خورده و خبرنگاران محترم نیز با غور در این رسالت عظیم موجب پیشرفت خود گردند نه آنکه خدای ناکرده از فرد یا افراد نردبانی برای پیشرفت خود ایجاد نمایند چون در مرحله اول نگاه فلسفی وجود خبرنگار خواهد بود که در آن صورت خالق خبیر موجبات پیشرفتشان را رقم خواهد زد و در صورت دوم اجر مزدی نزد خدا نخواهد داشت و تأثیر خبر ایشان در جامعه کم رنگ و به نوعی هیچ روحی نخواهد داشت تا چه بسا موجبات تأثیرگزاری را ایجاد نمایند.
و امید آنکه متولیان امر و مسئولان محترم دست به دست هم داده تا بتوانیم جهت رفع مشکلات خبرنگاران محترم برداریم