سازمان محلی و شهرداری

حکومت محلی موجودیتی سازمان یافته است که دارای مشخصات حکومتی بوده و از استقلال اداری و مالی (ونه سیاسی ) قابل ملاحظه ای برخوردار باشد و هدف از ایجاد آن ارائه خدمات عمومی به مردم محل با حداکثر کارایی و اثر بخشی است. مدیریت شهری عبارت است از کلیه اقدامات مدیریتی اعم از طراحی برنامه ریزی سازماندهی هماهنگی وهدایت نظارت و کنترل که امور عمومی شهر به آن نیازمند است.به عبارتی مدیریت شهری مدیریت اجرایی بخش حکومت محلی است.

حکومت یا سازمان محلی هم در مقیاس محدودتری مشابه یک کشور است جز این که سازمان های محلی واحدهای جغرافیایی فاقد حاکمیت می باشند که در داخل کشوری که دارای حاکمیت می باشد قرار گرفته اند.واحدهای محلی هم مانند کشور باید دارای قلمرو مشخص و جمعیت و قدرت لازم برای اجرای وظایف خود باشند.

حقوق واختیارات

سازمان های محلی برای انجام وظایف محلی باید دارای حقوق و اختیارات کافی باشند. این اختیارات معمولا ناشی از اجازه قانونی است که توسط ارگان های صلاحیتدار حکومت مرکزی واگذار یا تفویض می گردد.اختیارات محلی در سازمان های انتخابی ا طریق انجمن ها یا شوراهایی که اعضای آن به وسیله مردم انتخاب می شوند اعمال می گردد.قانون به شوراها یا انجمن های محلی اجازه می دهد اجازه می دهد که قوانین لازم را برای پیشبرد مقاصد محلی تصویب و برای اجرا به قوه مجریه سازمان محلی احاله کنند.

حدود اختیاراتی را که سازمان های محلی اعمال می نمایند بیشتر به منشا قدرت آنه بستگی دارد.سازمان های محلی خقوق و اختیارات خود را معمولا از سه منشا به دست می آورند:

1.قانون اساسی

2.قوانین عادی

3.تصویب نامه ها و آیین نامه های قوه مجریه

فعالیت هایی که به آیین نامه های اداری و دستورات حکومت مرکزی مربوط می شود اکثرا فعالیتهایی هستند که مامورین محلی به نمایندگی از حکومت مرکزی انجام می دهند و انجمن های محلی درباره اعمال آن ها اختیار و استقلال ندارند.اختیاراتی که از قانون اساسی سرچشمه می گیرند عموما شامل وظایفی هستند که باید در محل به وسیله خود مردم انجام پذیرند و سازمان های محلی که عموما انتخابی هستند دارای اختیارات قانونی و صلاحیت ذاتی برای اعمال آن ها می باشند. سازمان های محلی که قدرت آن ها ناشی از قانون اساسی است.بیش از سایر سازمان ها اختیارات محلی دارند ولی چون در قانون اساسی این وظایف تشریح نشده است معمولا به استناد قوانین عادی به این عمل مبادرت می ورزند و مادام که قوانین اساسی یا عادی نوع این وظایف را تعیین نکرده اند کلیه وظایف محلی به وسیله سازمان محلی به اجرا در می آیند.

شهرداری

شهرداری یک سازمان عمومی کامل می باشد که بوسیله قانون ایجاد می شود ومردم و سرزمین را در یک محدوده مشخص به صورت یک واحد منسجم اجتماعی با هم متحد می کند به گونه ای که هم بتواند هم به صورت نمایندگی حکومت مرکزی و هم به عنوان یک سازمان محلی در رفع احتیاجات مردم محل عمل کند.

از نظر تاریخی فکر تاسیس سازمانی به نام شهرداری ابتدا در مناطق متراکم شهری پیدا شد و امروز هم وضع به همین صورت باقی است.ایجاد سازمان شهرداری برای مناطق روستایی بعدا معمول گردید ولی اکنون بعضی از کشورها این اختلافات را از میان برداشته و برای تمام مناطق شهری و روستایی خود شهرداری تاسیس کرده اند.

شهر از نظر تاریخی نقطه حداکثر تمرکز قدرت و فرهنگ یک اجتماع

است.به طور کلی می توان گفت شهر هیئتی از تراکم جمعیت است که دارای بعضی خصوصیات مهم اجتماعی بوده و از طریق سازمان عمومی مخصوصی که آن را معمولا شهرداری می گویند اداره می شود.

رابطه با حکومت مرکزی معمولا سازمان های محلی اختیارات خود را از حکومت مرکزی می گیرند و موجودیت خود را مدیون حکومت مرکزی ومتکی به آن می باشند.(مگر دز بعضی کشورهای فدرال که حکومت محلی از اصالت بیشتری برخوردار هست).بنابراین نحوه روابط بین حکومت مرکزی و سازمان محلی تا حد زیادی بوسیله قانون تعیین می شود.

حکومت مرکزی به حکم ضرورت واقتضا دارای اختیار کنترل و نظارت بر پاره ای فعالیت های سازمان های محلی انتخابی می باشد.این عمل غالبا برای این است که اطمینان حاصل شود سازمان محلی در نحوه انجام وظیفه خود حداقل استانداردی را که به وسیله حکومت مرکزی تعیین شده مراعات می نماید.چون کنترل حکومت مرکزی حق و مسئولیت مردم محل را که برای اداره امور محلی حائز اهمیت است تضعیف می کند به رعایت مصلحت مسئله استاندارد را مستمسک تحدید اختیارات محلی قرار نمی دهند.علاوه بر آن معلوم نیست قضاوت مامورین حکومت مرکزی همیشه به قضاوت مامورین محلی اصلح و ارجح باشد.

کنترل حکومت مرکزی مخصوصا موقعی مورد انتقاد و اعتراض قرار می گیرد که فرصت ابتکار را ازسازمان محلی سلب می کند و مانع می شود که برای رسیدن به هدف های خود اقدام نماید

وضع موجود

عناصر رسمی نظام مدیریتی شهری کشور در سطح محلی بر حسب حوزه وظایف و مداخله هریک در جدول بعدی آورده شده است.

همانطور که ملاحظه شده می شود.در حال حاضر سازمان ها ونهادهای متعددی در مجموعه مدیریت شهرهای کشور نقش دارند که این دستگاهها را بر حسب جایگاه اداری –اجرایی و حوزه تاثیر گذاری می توان به سازمان های دولتی در سطح ملی و سازمانهای دولتی در سطح محلی و نهادهای عمومی غیر دولتی (شهرداریها) سازمان های خصوصی و غیر رسمی و بالاخره سازمانهای مردمی و منتخب شهروندان تقسیم نمود.

بررسی ارتباط این سازمانها با یکدیگر به همراه تحلیل محیط پیرامونی و کلیت سیستم مدیریت شهری-قوانین و مقررات مدیریت شهری وشهرداریها –چگونگی عملکرد سازمانهای ذیربط مدیریت شهری و تحلیل و قیاس معیارهای سطح توسعه یافتگی با سیستم کلان اداری اجرایی کشور به عنوان سیستم فراگیر و محیط بر سیستم مدیریت شهری نشانگر وجود مسائل و مشکلات زیر است:

1.سازمان های اداری کشور عموما بر اساس تقسیم کار بخشی ایجاد شده و لذا دارای عملکرد بخشی و با روابط عمودی در سطح کشور هستند.(عدم قابلیت تطابق سیستم اداری اجرایی کلان کشور با سیستم مدیریت افقی و عملکرد چند بخشی)

2.نگرش کلی و جامع به موضوع مدیریت شهری به عنوان یک کلیت و رده مدیریتی مستقل در مجموعه قوانین و مقرراتکشور وجود ندارد.(نامشخص بودن جایگاه و هویت سیستم مدیریت شهری در نظام کلان مدیریت کشور)

3.جایگاه شهرداری در کل سیستم مدیریت شهری دارای ابهام است.

4.وجود تفاسیر مختلف از قوانین توسط مدیران مدیران دولتی و مسئولان مدیریت شهری (که بیشتر ناشی از فقدان شفافیت کافی درق

انون نویسی عدم تخصص مسئولان و اختلاط مباحث سیاسی با امور شهری است)

5.وجود تعارضات قانونی بین وظایف دستگاههای دولتی با سیستم مدیریت شهری و وظایف شوراها

6.برنامه های توسعه شهری به علت عدم حضور جدی شهرداری و شورای شهر در فرایند تهیه این طرح ها درارای قابلیت اجرایی نیستند.

7.بدون فراهم بودن منابع درامدی پایدار و ساز و کارهای قانونی لازم بر خودکفایی شهرداری ها تاکید می شود.

8.شهرداری ها و سیستم مدیریت شهری در اخذ مالیات وعوارض محلی دارای استقلال نیستند.

وضعیت موجود مبین جدی ترین مسائل ومشکلات فراروی سیستم مدیریت شهری محلی در کشور است که در روند مدیریتی آن بسیار اثرگذار است.مجموعه عناصر رسمی وغیر رسمی مسئول وموثر در مدیریت واداره شهرهای ایران فاقد ویژگی های اساسی یک سیستم اصولی است.داشتن اهداف واحد وهماهنگ وعدم وجود روابط هدفمند وبخشی نگری موجود در سیستم اداری کشور که موجب شده هریک صرفا به اجرای وظایف بخشی خود توجه کنند و حداقل هماهنگی وهمراهی را باسایر عناصر مرتبط با اجرای امور داشته باشند ونتیجه آن عدم تحقق مدیریت درست شهری در امورمحوله می شود و این ریشه وعلت اصلی مشکلات مدیریت شهری در کشور است.