کدام نقطه از مازندران خاک آلوده دارد؟
بر اساس نظر کارشناسان، بخشی از خاک مازندران به ویژه در برخی از فصول سال، با آلودگی شدید رو به رو می شود، بیشتر محققان معتقدند این خاک‌ها در وهله اول در کنار کارخانه‌ها و شرکت‌هایی هستند که سیستم دفع و تصفیه فاضلاب مناسبی ندارند.
مازندران به دلیل دارا بودن آب و هوای مطلوب و خاک‌های حاصلخیز همواره یکی از استان‌هایی بوده است که کشاورزی در آن حرف اول را می زند، کشاورزی که با مردم این استان عجین شده است و در هر شهر و روستایی، در تمام طول سال، کشت و کار جریان دارد.
با وجود اینکه کشاورزی به عنوان یکی از مولفه‌های اساسی توسعه و رسیدن به توسعه پایدار در این استان محسوب می شود و بسیاری از مسئولان، بر اهمیت این موضوع تاکید دارند و سند چشم‌انداز توسعه شهرستانی را نیز بر این مبنا نوشته اند اما در کنار ظاهر خوب و مطلوب، این امر در استان مازندران با چالش‌هایی چون کم‌آبی و تنش حاصل از آن، استفاده بی‌رویه از کود و سم، آلودگی آب، ورود پساب های انسانی و صنعتی به اراضی شالیزاری و غیره نیز رو به رو بوده است.
بر این اساس، یکی از چالش‌های مهم و اساسی که به نظر می رسد مازندران با آن رو به رو شده و نیاز است خود را برای مقابله با آن آماده کند، مباحث مربوط به آلودگی خاک است.
بر اساس نظر کارشناسان، بخشی از خاک مازندران به ویژه در برخی از فصول سال، با آلودگی شدید رو به رو می شود، بیشتر محققان معتقدند این خاک‌ها در وهله اول در کنار کارخانه‌ها و شرکت‌هایی هستند که سیستم دفع و تصفیه فاضلاب مناسبی ندارند.
محمدعلی بهمنیار عضو هئیت علمی دانشگاه علوم کشاورزی ساری در گفت‌و‌گو با ایسنا مازندران، در مورد انواع آلودگی های خاکی اظهار کرد: آلودگی خاک یا به صورت پراکنده و نقطه ای است و شامل آن نواحی بوده که از کودها و سموم کشاورزی استفاده می شود و یا از طریق آب های رودخانه ها وارد اراضی کشاورزی خواهد شد.
وی افزود: همچنین در برخی مواقع سنگ ها و موادی که از کوهستان به سمت پایین دست می آید دارای مقداری آلودگی است.
* انواع منابع آلوده کننده خاک
عضو هئیت علمی دانشگاه علوم کشاورزی ساری با اشاره به انواع منابع آلوده کننده خاک تصریح کرد: برخی از منابع آلوده کننده مانند صنایع،کارخانه ها،شهرک های صنعتی به صورت مشخص وجود دارد که باید شناسایی و کدگذاری گردند.
بهمنیار با بیان اینکه نمی توان تفاوت زیادی برای آلودگی خاک ها در چهار فصل سال قائل شد،افزود: اما در فصل تابستان به دلیل خشکی خاک و کم بودن رطوبت غلظت آلودگی بالاتر است،بعلاه در فصول کشاورزی نیز به دلیل استفاده از کود و سموم شیمیایی عناصر معدنی موجود در خاک بی شک بیشتر خواهد بود.
*کدام نقطه از مازندران خاک آلوده تری دارد؟
مدیر گروه خاکشناسی دانشگاه علوم کشاورزی ساری در پاسخ به این سوال که کدام نقطه از خاک استان آلودگی بیشتری دارد،اظهار کرد: در این خصوص باید بررسی های بیشتری صورت بگیرد اما قطعا در نگاه اول خاک هایی که د معرض آبیاری پساب هاآ آب کارخانه ها و صنایع هستند آلودگی بیشتری دارند.
وی خاطرنشان کرد: خاک این مناطق باید به دقت پایش شود،اگر اب این منابع کنترل و تصفیه نشود و به بخصوص در فصول کشاورزی و کم آبی عنوان منابع آبیاری وارد اراضی گردد بی شک خاک را آلوده خواهد کرد.
بهمنیار گفت: همچنین ذخیره آب آببندان ها اگر از پساب و آب صنایع تامین شود می تواند یکی از منابع آلوده کننده خاک به شمارآید.
عضو هئیت علمی دانشگاه علوم کشاورزی ساری در مورد اثرات خاک آلوده یادآور شد: آلودگی باعث بی کیفیت شدن خاک منطقه می شود و این بی کیفیتی سبب خواهد شد که دیگر برای کشاورزی مناسب نباشد.
وی افزود: اگر گیاهی در خاک آلوده کشت شود،عناصر آلوده کننده در تمامی اندام های گیاهی پخش و به انسان و حبوان منتقل خواهد شد.
*وضعیت خاک مازندران از لحاظ آلودگی
مدیر گروه خاکشناسی دانشگاه علوم کشاورزی ساری در مورد آلودگی خاک مازندران نیز اظهار کرد: تا به امروز آلودگی خاک مازندران زیر حد بحرانی است اما اگر از انتشار منابع آلودگی جلوگیری نشود بی شک تجمع غلظت عناصر سنگین سبب آبودگی خاک استان می شود.
وی تصریح کرد: خاک هایی که بافت سبک دارند مانند خاک های ساحلی زودتر در معرض آلودگی قرار می گیرند اما خوشبختانه بیشتر خاک مازندران از نوع بافت سنگین است و همین امر سبب می شود تا دیرتر حد بحرانی غلظت عناصر سنگین را تجربه کند.
*آلودگی با شوری خاک متفاوت است؟
بهمنیار در مورد تفاوت شوری خاک و آلودگی آن نیز یادآور شد: شوری با آلودگی تفاوت دارد،هرچند هردو این عوامل از کیفیت خاک می کاهد اما اصلاح شوری راحت تر از آلودگی خاک است.
عضو هئیت علمی دانشگاه علوم کشاورزی ساری افزود: در شوری می توان با آب شویی این امر را برطرف کرد اما وقتی خاکی آلوده شود ابتدا باید آلودگی با مواد شیمیایی اصلاح کننده واکنش دهد و سپس با آب شویی رفع گردد.
وی گفت: آلودگی خاک حتی در حد کم نیز بر روی گیاه اثر می گذارد اما خاکی می تواند 200 ppm شور باشد اما بازهم مشکلی برای کشاورزی در آن به وجود نیاید.
مدیر گروه خاکشناسی دانشگاه علوم کشاورزی ساری با اشاره به اینکه در مازندران مناطق وسیعی در معرض آب آلوده قرار ندارد،خاطرنشان کرد: اما برخی مناطق نزدیک به منابع آلوده کننده مانند شهرک های صنعتی،پساب کارخانه ها و صنایع در خط مقدم احتمال آلودگی خاکی قرار دارند.
وی افزود: احتمال آلودگی خاک های اراضی کشاورزی که در معرض سموم و کودهای شیمیایی نیز هستند هم وجود دارد.
بهمنیار تصریح کرد: باید خاک های استان به صورت هدفمند بررسی شود و با مدیریت درست جلوی استفاده بی رویه از کودها و سموم شیمیایی گرفته شده و راه کاری برای تصفیه پساب کارخانه ها و صنایع ارائه گردد تا منابع آلوده کننده خاک ساماندهی شوند.
قسمت وسیعی از خاک های مازندران هنوز آلوده نشده اند/ خاک های اطراف صنایع و کارخانه ها مشکوک به آلودگی!
عضو هئیت علمی دانشگاه علوم کشاورزی ساری با اشاره به اینکه قسمت وسیعی از خاک های مازندران هنوز آلوده نشده اند، گفت: اگر به دنبال آلودگی خاکی هستیم باید ابتدا خاک های اطراف کارخانه ها و صنایع را به طور جدی بررسی کنیم چرا که آنها مشکوک به آلودگی هستند.