عوامل تاثير گذار در بروز تصادفات موتورسيکلت

هراز نیوز :اقدامات پيشگيرانه و ايمن سازي معابر سهم بسيار زيادي در جلوگيري از تصادفات و کاهش تلفات دارند ………..

مقدمه:

امروزه نقش مهم وسيله نقليه و بهره برداري از آن، به منظور استفاده حداكثر از زمان و صرفه جويي در توان ، وقت و سرمايه هاي مادي و معنوي انسان ها، بر هيچ كس پوشيده نيست.  جوامع بشري محكوم به قبول تبعات و آثار جانبي مخرب وسيله نقليه در پديده ترافيك نيز هستند،در اين ميان موتور سواري از عوامل مهم تصادفات راهنمايي و رانندگي و بالطبع خسارات وارده بر زندگي مي باشد. در عين حال موتور سواران از گروه هاي آسيب پذير حوادث جاده اي محسوب مي شوند،با توجه به خطر پذير بودن تردد موتور سيکلت ها،در خيابان،معابر شهري و جاده ها،در اين مقاله سعي شده به بررسي و جايگاه نقش موتورسيکلت در حمل و نقل شهري پرداخته شود. شواهد و يافته هاي پژوهشي در ارتباط با بررسي چگونگي رشد فزاينده تصادفات موتورسيکلت نسبت به تصادفات اتومبيل،ضرورت انجام مطالعه و تحقيق را در ارتباط با نقش و جايگاه موتورسيکلت ايجاب مي نمايد. شواهد بيانگر آن است که افزايش تعداد وسايل نقليه،تسهيل روز افزون روش هاي فروش موتورسيکلت،جوان بودن جمعيت و جذابيت هاي ويژه موتورسيکلت طي دهه گذشته،توليد و فروش و استفاده از موتورسيکلت در سطح کشور سير صعودي داشته و متعاقب آن تعداد تصادفات فوتي، جرحي و خسارتي که در آنها رانندگان موتورسيکلت ها مقصر بوده اند، نسبت به کل تصادف هاي وسيله نقليه، رشد صعودي قابل ملاحظه اي را نشان مي دهد(1).عوامل موثر در افزايش تعداد موتورسيکلت در سطح کشور: با توجه به اطلاعات، آمار و ارقام منتشر شده در سايت هاي مختلف و بررسي مقالات گوناگون در ارتباط با استفاده از موتور سيکلت،مي توان افزايش تعداد موتورسيکلت در سطح کشور را ناشي از موارد زير دانست:

1- ثابت بودن قيمت فروش اتومبيل و کاهش قيمت فروش موتورسيکلت.

2- عدم رشد متناسب کمي و کيفي وسايل نقليه عمومي متناسب با افزايش سطح توقعات و درآمدهاي عمومي شهروندان قم.

3- استفاده از موتورسيکلت به عنوان وسيله انجام کار.

4- محدوديت ها و معايب و تجهيزات موتورسيکلت نسبت به اتومبيل .

5- عدم اقدامات لازم جهت ارتقاي ايمني سفر با موتورسيکلت و استفاده از تجهيزات ايمني شامل کلاه ايمني،لباس،کفش،دستکش،عينک و زانوبند موتورسواري.عوامل تاثير گذار در بروز تصادفات موتورسيکلت

عوامل تاثير گذار متعددي در بروز تصادفات موتورسيکلت در سطح شهر وجود دارند که در ذيل به مهم ترين عوامل اشاره مي شود.1-محيط راه

محيط راه به عنوان يکي از مولفه هاي تأثير گذار بر ايمني از اهميت و نقش غيرقابل انکاري در تصادفات برخوردار است.

اقدامات پيشگيرانه و ايمن سازي معابر سهم بسيار زيادي در جلوگيري از تصادفات و کاهش تلفات دارند.

اهميت محيط راه تا زماني که به عنوان يکي از کاراترين ابزار پيشگيري از بروز تصادفات شناخته نشود، مزاياي کاربرد اين تکنيک بالاخص براي موتورسيکلت بخوبي قابل درک نخواهد بود و برخي از اقدامات طراحي و ساخت و نگه داري مي تواند تأثير منفي بر ايمني موتورسيکلت بگذارد.

وظيفه اوليه يک راه فراهم آوردن مسيري مطمئن و ايمن براي جابجايي افراد و کالا ها توسط وسيله نقليه يا به صورت پياده است.

ارائه خدمات در راه و امکان پارک وسايل نقليه در آن به عنوان وظايف مکمل،موضوعي پذيرفته شده است.

محيط راه ايمن محيطي است که به استفاده کنندگان اين امکان را مي دهد تا بدون بروز خطر جراحت يا خسارت از وظيفه اوليه راه يعني جابجايي بهره مند شود .

استفاده کنندگان نيز براي جابجايي ايمن مي بايست از يک سو خود را با محيط راه تطبيق دهند و از سوي ديگر از اخلال تزاحم و برخورد با ساير استفاده کنندگان اجتناب نمايند که محقق شدن اين هدف ، مستلزم رعايت موارد زير است:

الف) مشاهده و پردازش اطلاعات

ب ) تصميم گيري

ج ) عکس العمل در زمان مناسب

د ) هر گونه وضعيت و شرايط پايين تر از حد استاندارد و غير معمول را به راننده اعلام کند.

2- زير ساخت هاي راه

طراحي هندسي و نگه داري راه معمولا با توجه به نيازهاي وسايل نقليه اي نظير اتومبيل و کاميون ها انجام مي شود در حالي که نيازهاي موتورسيکلت اغلب ناديده گرفته مي شود. يکي از دلايل امر مي تواند عدم تجربه يا آگاهي مهندسان و ادارات ذيربط در امور راه باشد.

در زمينه بهبود ويژگي راه که بر ايمني موتورسيکلت مؤثر است عبارتند از:

1) ساخت راه 2 ) نگهداري راه 3) تابلوهاي ويژه اعلام خطر به موتورسيکلت رانان

3- بازرسي ايمني راه

بازرسي ايمني راه اهداف مختلف کوتاه مدت و بلند مدتي را دنبال مي نمايد . مزاياي انجام بازرسي ايمني طيف وسيعي را در بر مي گيرد که از کاهش هاي مربوط به هزينه هاي تصادفات تا بهبود در خط مشي سياست گذاري و طراحي را شامل مي شود . برخي از اين فوايد عبارتند از:

· ايجاد راه هاي امن تر از طريق جلوگيري از تصادفات و کاستن از شدت تصادفات

· پيشرفت و توسعه مهندسي ايمني راه ها

· کاهش نياز به تغيير طرح هاي جديد پس از ساخت

· بهبود استانداردها و روش طراحي و اجرا در آينده

· توجه دقيق تر به نيازهاي ايمني راه ها درخصوص استفاده کنندگان آسيب پذير

· کاهش هزينه چرخه عمر و هزينه هاي بلند مدت پروژه هاي راه با کاهش هزينه تصادفات آن

· شناسايي و گزارش مشکلات ايمني يک پروژه راه.

· افزايش سطح آگاهي افراد دخيل در برنامه ريزي ، طراحي ، ساخت و نگهداري راه ها، نسبت به کارآمدي طراحي ايمن(3و4).

4- نيازهاي ايمني موتورسيکلت رانان

ايمني موتورسيکلت رانان و اجزاي موجود در محيط بسته به 5 اصل کلي مي باشد و درجه ايمني آنها با ميزان توجه به اين اصول در طراحي ، ساخت ، نگه داري و مديريت راه ارتباط مستقيم دارد.

اين 5 اصل مربوط به نيازهاي ايمني موتورسيکلت رانان عبارتند از :

1)سرپا نگهداشتن و کنترل وسيله نقليه

2) پيمودن مسير و باقي ماندن در راه

3) اجتناب از برخورد با ساير استفاده کنندگان از راه

4) اجتناب از برخورد با اجسام موجود در حريم راه

5) کاهش خطر و جراحت در صورت سقوط از موتورسيکلت(4,5).نتيجه گيري:

به طور کلي مي توان در جهت ارتقاي ايمني موتورسيکلت به تشکيل يک گروه جهت بررسي مطالب مطرح شده در اين مقاله بپردازند و گروهي ديگر ضمن فرهنگ سازي و اصلاح رفتار رانندگي، به بررسي ابعاد مختلف در سوانح رانندگي که به مواردي که در ذيل اشاره مي گردد، بپردازند :

1. بررسي نقش مدارس و معلمين در کاهش حوادث رانندگي

2. بررسي الگوي رفتاري موتورسيکلت رانان در سوانح رانندگي

3. بررسي و تعيين دلايل حوادث رانندگي در موتورسيکلت رانان

4. بررسي نقش طراحي و رنگ لباس در ايمني موتورسيکلت رانان

5. بررسي علت عدم استفاده از کلاه ايمني در موتورسيکلت رانان

6. بررسي تاثير برنامه هاي مختلف آموزشي راهنمايي و رانندگي و ديگر نهادها و سازمانها برکاهش سوانح ترافيکي بر موتورسيکلت رانان

7. بررسي رفتارهاي خطرزا و پرخطر موتورسيکلت رانان و تعيين درک خطر در آنها

8. بررسي نقش رسانه ها(راديو،تلويزيون و روز نامه هاو…)در کاهش حوادث ترافيکي بر موتورسيکلت رانان

9. بررسي نقش شغل هاي کاذب خياباني در افزايش سوانح ترافيکي توسط موتورسيکلت رانان

10. بررسي نحوه و تاثير آموزش خانواده در فرهنگ محلي مناطق مختلف کشور با توجه به نقش عوامل اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي و … در تصادفات موتورسيکلت

11. بررسي نقش استفاده از ناوگان حمل و نقل عمومي در کاهش تصادفات موتورسيکلت

12. بررسي نقش استفاده از کارشناسان مختلف و متخصصين ترافيک در کاهش سوانح و تصادفات موتورسيکلت

13. بررسي ميزان آگاهي موتورسيکلت رانان از قوانين راهنمايي و رانندگي و علل فرار از رعايت قوانين راهنمايي و رانندگي توسط موتورسيکلت رانان توسط متخصصين جامعه شناسي و روان شناختي

14. بررسي محدوديت ها و معايب فني موتورسيکلت و تجهيزات موتورسيکلت راني

15. بررسي سيستم آموزش و صدور گواهينامه براي استفاده از موتور سيکلت

16. بررسي نقش وجود يک پايگاه آماري ثبت شده در خصوص تصادفات جهت برنامه ريزي در کاهش تصادفات.

منابع و ماخذ

1- رنگرز ج، ‌فرزندي‌پور ف. بررسي اپيدميولوژي سوانح در بيماران بستري در بيمارستان نقوي شهرستان كاشان در سال 1379. فيض (فصلنامه علمي پژوهشي دانشگاه علوم پزشكي كاشان). 1381؛ ‌دوره 5 (شماره 22): 93-88.

2- الماسي ع، هاشميان ا ح. وضعيت تصادفات خياباني شهر كرمانشاه در سال 1377. بهبود (فصلنامه علمي پژوهشي دانشگاه علوم پزشكي كرمانشاه.) 1381؛ سال ششم (شماره اول): 26-22. 13- خاني س‌م. اپيدميولوژي تروما در بيمارستان بقيه الله (عج) مطالعه يك ساله آينده نگر. مجله طب نظامي. 1382؛ دوره 5 (‌شماره 1): 19-13

3- محمد فام ا، قاضي‌زاده ا. بررسي اپيدميولوژيک حوادث رانندگي منجر به مرگ در استان تهران در سال 1378. مجله علمي دانشگاه علوم پزشکي کردستان. 1381؛ سال ششم (شماره 23): 35-33

4- Shibata A, Fukuda K. Risk factors of fatality in motor vehicle traffic accidents. Department of Public Health, Kurume University School of Medicine, 67 Asahimachi, Kurume, Fukuoka, 830, Japan. Accepted 1 August 1993. Available online 28 June 2002.

5- Shankar V, Mannering F. An exploratory multinomial logit analysis of single-vehicle motorcycle accident severity, USA. Available online 26 Feburary 1999. J Safety Res. 1996; 27 (3): 183-94.

گردآورنده:سرهنگ” نورا… ملکي ” فرمانده انتظامي شهرستان “بهشهر”