چرا شیر مادر ؟

پيامبرصلي الله عليه وآله :

لَيسَ لِلصَّبِيِّ لَبَنٌ خَيرٌ مِن لَبَنِ اُمِّهِ

براي كودك ، شيري بهتر از شير مادرش نيست.

عيون أخبارالرّضاعليه السلام ، ج ۱ ، ص ۸ .

هـراز نـو: شیرمادر بدون شک یک نعمت بزرگ و بی همتای خداوندی قهار ، توانا و آگاه است که تمام نیازهای یک انسان ناتوان را در بدو تولد برای او آماده کرده است و طی ۲سال اول سالم ترین ، مطمئن ترین ، تازه ترین، در دسترس ترین و کامل ترین فرآورده غذایی کودک است . شیرمادر با ترکیب استثنائی اش و خصوصیات منحصر به فردش ضامن تامین و حفظ سلامت جسمی و روانی کودک است و در حفظ و تداوم سلامتی مادر شیرده نیز ، فواید بیشماری دارد و از این طریق در سلامت مادر و کودک تاثیر آن غیرقابل انکار است.

اهمیت تغذیه طبیعی نوزاد سبب شده است تا از سوی سازمان‌های بهداشت جهانی ویونیسف همه ساله از ۱۰‌ تا ۱۶ مرداد به‌عنوان هفته جهانی شیر مادر تعیین شود.

در زمان‌هاي قديم تنها راه تغذيه نوزاد در ماه‌هاي اول يا 2سال ابتدايي زندگي ، شير مادر بود، اما امروزه متأسفانه با وجود شير خشك مادران يا زودتر شيردهي طبيعي به كودك را متوقف مي‌كنند يا برخي از مادران نسبت به دادن شير خود، به نوزاد بي‌تفاوت مي‌شوند.طبق توصيه سازمان بهداشت جهاني، در 6‌ماه نخست، نوزاد درصورت امكان و خشك نشدن شير مادر، تنها بايد ‌ شير مادر بخورد كه البته اگر آمادگي آن ديده شد به‌تدريج مواد جامد هم افزوده شودو تا سن دو‌سالگي ،توصيه مي‌شود به‌عنوان يك خوراك تكميلي به نوزاد، شير مادر هم داده شود.

تغذیه از پستان مادر برای رشد و تکامل فک و صورت ، عضلات زبان و عضلات گوش میانی نوزاد اثر تکاملی دارد و باعث میشود که میزان بروز عفونت گوش میانی کاهش یابد و گفتار روان تر و قابل فهم تر ایجاد می کند و از پوسیدگی دندان پیشگیری کرده و مشکلات محتاج ارتودنسی را کاهش می دهد.تغذیه با شیرمادر تامین کننده گرما ، صمیمیت ، نزدیکی و تماس کودک است که نتیجه آن ارتقاء تکامل جسمی و عاطفی کودک می باشد. حفاظت در مقابل انواع بیماریهای عفونی را فراهم کرده و مرگ و میر را کاهش می دهدو احتمال بیماریهای آلرژیک و شرایطی مثل دیابت جوانان را در خانواده هایی که زمینه آن وجود دارد ، کاهش می دهد.سیستم های بدن را که ممکن است در تنظیم فشارخون و کاهش خطر چاقی در سنین بزرگسالی موثر باشند ، تنظیم می کند.نوزاد در معرض کمتری برای بیماریهای عفونی مثل اسهال و عفونت های گوارشی ، عفونتهای تنفسی و عفونت های کلیه و مجاری ادراری و التهاب  روده می باشند.

شير مادر علاوه بر اينكه از سندروم خطرناك مرگ ناگهاني نوزاد تا حد امكان جلوگيري مي‌كند، باعث تقويت عملكرد ريه‌هاي نوزاد نيز مي‌شود و از مشكلات تنفسي و تنگي نفس جلوگيري مي‌كند‌.

و باید گفت : شير مادر حاوي تركيباتي است كه حتي در شير خشك نيز يافت نمي‌شود. تركيباتي كه در تقويت استخوان‌ها و در رشد طبيعي تمام‌ اندام بدن مؤثر خواهند بود.

کارشناسان معتقدند که ایمن‌سازی‌ کودک بدون تغذیه با شیرمادر ناقص است زیرا دستگاه ایمن‌سازی‌ نوزادان هنوز از تکامل لازم برخوردار نیست .بنابراین، نوزاد فقط مسلح به ایمونوگلوبولین‌هایی است که از مادر و از طریق جفت به‌دست آورده است و چون در زندگی داخل رحم که محیطی عاری از هرگونه عامل بیماری‌زاست، هیچ‌گونه تجربه‌ای از برخورد با عوامل عفونت‌زا ندارد،حین عبور از مجرای زایمانی و با قدم گذاردن به عرصه وجود، ناگزیر با انواع باکتری‌ها و ارگانیسم‌های بیماری‌زا روبه‌رو می‌شود که فقط یک راه مطمئن برای محافظت در مقابل آنها دارد و آن هم تغذیه با شیرمادر است. شیرمادر حاوی انواع عناصر ضدعفونی اعم از عوامل اختصاصی نظیر لنفوسیت‌ها و آنتی‌بادی‌ها و عوامل غیراختصاصی است که شیرخواران را در مقابل بسیاری از بیماری‌های عفونی و بیماری‌های اسهالی و عفونت‌های حاد تنفسی محافظت می‌کند و مرگ‌ومیر ناشی از آنها را کاهش می‌دهد.

شیرمادر به‌دلیل محدودیت مواد دفعی ناشی از متابولیسم آن برای نوزادان کاملاً قابل تحمل بوده و برای نوزادان نارس و کم وزن بهترین تغذیه است.

 جذب مواد مغذی موجود در شیرمادر ازجمله جذب چربی‌ها، پروتئین، کلسیم وآهن فوق العاده مطلوب و مشکلات ناشی از روئیدن دندان‌ها و نیز پوسیدگی دندان در کودکانی که از شیرمادر تغذیه می‌کنند به‌مراتب کمتر است. و علاوه براین، کودکانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند، از نظر بهره هوشی و ارتباطات اجتماعی در وضعیت مطلوب‌تری قرار دارند.

تغذیه با شیر مادر روحیه فرزندان را ملایم تر کرده و از ناهنجاریهای رفتاری مصون می دارد.

بر اساس نظر کارشناسان، تغذیه با شیر مادر رابطه عاطفی بین مادر و فرزند را افزایش می دهد. تماس و توجه مادر به شیرخوار در هنگام شیر دادن اثر مطلوبی بر رشد روانی و عاطفی شیرخوار دارد؛ تا حدی که کودکان تغذیه شده با شیر مادر در دوران بلوغ نیز از امنیت روانی بیشتری برخوردارند.

دانشمندان سوئدی اعلام کرده اند، کودکانی که به مدت چهار ماه یا بیشتر با شیر مادر تغذیه شده اند در آینده بهتر با استرس و خشم کنار می آیند. در واقع کودکانی که در دوران نوزادی و کودکی از شیر مادر استفاده کرده اند در مقایسه با کودکانی که با شیر خشک تغذیه شده اند در بزرگسالی کمتر دچار  مشکلات رفتاری و حالات شدید اضطرابی و عصبانیت می شوند .

همچنین ،شیر مادر موجب جلوگیری از بسیاری مشکلات و بیماری ها از جمله بیماری های قلبی در کودک می شود و از آنجایی که عموما بیماری های قلبی با استرس ارتباط دارند این تحقیق نیز مهر تاییدی بر این ادعا است.

بررسی های دانشمندان سوئدی نشان می دهد افرادی که از شیر مادر تغذیه نکرده اند در سال های آینده ی زندگی، در حدود 4 برابر بیشتر، دچار استرس های شدید می شوند.

این بررسی ها روی بیش از 9000 کودک در سن 5 تا 10 سال انجام شده و با توجه به ارزیابی آن ها در منزل و مدرسه توسط کارشناسان ارائه شده است.

البته این بررسی ها در شرایط طبیعی زندگی بوده و نه در شرایط اکتسابی محیط زندگی. برای مثال در شرایطی که والدین یک کودک 5 تا 10 ساله طلاق گرفته اند و یا یکی از آن ها فوت کرده است نمی توان انتظار داشت که کودک علائم استرس را از خود نشان ندهد.اما جالب این جاست که بدانید حتی در چنین شرایطی نیز کودکانی که از شیر مادر تغذیه کرده اند 2 برابر شرایط عادی دچار اضطراب شدید می شوند در صورتی که کودکانی که از شیر خشک استفاده کرده اند در حدود 9 برابر دچار حملات شدید اضطراب و هیجان می شوند.

به همین دلیل به مادران توصیه می شود که به جز در موارد خاص و با مشورت پزشک از شیر دادن به کودک خود خودداری نکنند.

بر اساس اطلاعات بالا متوجه می شویم، تغذیه با شیر مادر نه تنها سلامت جسم کودک را تضمین می کند بلکه اگر به نکات مهم در خصوص رابطه مادر و نوزاد توجه شود، نوزاد از لحاظ روحی مشکلی نخواهد داشت و در آینده با مشکلات کمتری مواجه می گردد؛

 و به همین دلیل است که پیامبر اسلام(ص) فرموده اند:

”اجر پاسدار و مجاهد در راه خدا برای مادری است که کودکش را خودش شیر می دهد.”