هراز نیوز :مواد خوراکی چهار دسته اند، غذا، غذای دوایی، دوای غذایی و دوا غذا به چیزی اطلاق می شود که از آن خلطی ایجاد می گردد که به اقطار بدن می افزاید یعنی به طول و عرض ما می افزاید و از آن انرژی لازم بدن تولید می شود و در کیفیت گرمی، تری، سردی و خشکی بدن تغییری حاصل نمی شود.
دوا به موادی اطلاق می شود که خوردن آنها باعث رشد بدن نشده و انرژی زا نبوده و گرسنگی را رفع نمی کنند، فقط کیفیت بدن یعنی گرمی، سردی، تری و خشکی بدن را تغییر می دهند و کم و زیاد می کنند.
در غذای دوایی، خاصیت رشد بدن بر خاصیت تغییر کیفیت بدن غلبه دارد مانند عسل مصفی و در دوای غذایی عکس این تعریف است و خاصیت تغییر در کیفیت بدن غالب است مانند عسل خام.
حکما نیز برای آنکه دواهای مورد نیاز عامه مردم که لازم است برای صحت بدن روزانه مقدار جزئی از آنها را مصرف نمایند، در برنامه غذایی قرار دهند، چنین مرسوم کردند تا این دواها تحت عنوان ادویه وارد آشپزخانه شده و به عنوان افزودنی به خورش ها و غذاهایی که طبخ می گردند به مقدار جزئی اضافه شوند تا ضمن اینکه مزه و رنگ غذاها مناسب گردند از لحاظ خاصیت دارویی نیز مردم بهره لازم را با میل کردند غذاهای روزانه خود که حاوی این دواها هستند، ببرند.
در لغت نامه دهخدا ادویه جمعِ دَواء یا داروها معنا شده است و همچنین آمده است گاه ازآن عموم دیگ افزارها (یعنی آنچه در دیگ طعام اضافه می کنند) مراد است مثل : زیره و کرویا و پودنه ٔ دشتی و فلفل و زردچوبه و هل و میخک و دارچین وقرنفل و شونیز و زنجبیل و خولنجان و زعفران و حرف (حب الرشاد. تخم سپندان) و خردل (تخم سپندان کرد) و قرفه و انجدان و جوز بویا و نمک و تخم گشنیز و نانخواه و غیره و همچنین بوزار یعنی چیزهایی که برای خوشبو و خوش طعم کردن طعام در پختنی ها کنند.
لازم به ذکر است خوردن بیش از حد ادویه بسیار مضر و بعضاً کشنده است لذا در حد بسیار جزئی در خورش ها و غذاها ریخته می شود تا از خاصیت مورد نظر آنها بهره مند گردیم. به طور مثال خوردن بیش از ۱۰ مثقال زعفران کشنده است.
از ادویه هایی که استفاده از آنها در قدیم مرسوم بوده ولی امروزه کمتر از آن استفاده می شود و توصیه می شود که حتماً در کنار ادویه های خود از آنها نیز به مقدار جزیی به غذاهایتان اضافه نمایید، مصطکی و سیاه دانه می باشند.
مصطکی گرم و خشک است و مثلاً اگر خورش قورمه سبزی برای ۶ نفر درست کرده اید، به اندازه نوک قاشق چای خوری مصطکی به آن اضافه کنید.
مصطکی برای دستگاه گوارش بسیار مفید است، مخصوصاً مردم این زمانه که اکثریت افراد انواع مختلفی از شکایات گوارشی را دارند.
سیاه دانه نیز گرم و خشک است و افزودن مقداری از آن مخصوصاً در غذاهای نفاخ باعث می گردد مشکلات نفخ، آروغ و دل درد رفع گردد، لذا توصیه می شود سیاه دانه را نیز پودر کرده و جزء ادویه استفاده کنید.
گرداوری : توانا حسن زاده آملی . عطاری بهار نارنج
بسیار عالی بود….