اولین حکومت شیعی جهان در آمل یا مراکش؟

هراز نیوز – متاسفانه برخی از جریانها در گوشه و کنار کشور بر علیه تاریخ درخشان شیعی و علوی مازندران وجود داشته و علی رغم وجود مستندات تاریخی داشته های فرهنگی مارا به نام خود ثبت و ضبط می نمایند.

اما موضوع زمانی غم انگیز تر می شود که این اتفاقات در درون مازندران نیز اتفاق بیفتد.من تعجب میکنم از کسانی که اینگونه در داخل خاک مقدس مازندران مستندات تاریخی ما را زیر سوال می بردند.
داستان بر می گردد به اظهارات اخیر آقای دکتر انوشه که خبرش در همین سایت آمده در مورد اولین حکومت شیعی مستقل در جهان که آن را از آمل گرفته و به مراکش نسبت داده اند.

اگرچه نمی توان منکر تلاشهای ابن ادریس در آفریقا برای تاسیس حکومتی مستقل از بنی عباس شد ولی باید در نظر داشت  اساسا گرایش ها، اهداف و شاکله ی التقاطی عقیدتی ادریسیان با آنچه که ما مذهب تشیع می نامیم فاصله ی زیادی داشته است.

صرف تقدم زمانی در تلاش برای تشکیل حکومت مستقل را نمی توان دال بر وجود آنچه که ما حکومت شیعی می نامیم دانست.

چرا که تاریخ اثبات کرده است ادریسیان را نمی توان حکومتی مبتنی بر آموزه ها و ایدئولژی شیعی محض دانست.

در مورد ادریسیان اگر بخواهیم با تسامح سخن بگوییم می توانیم تنها به این نکته اشاره کنیم که حکومت ادریسیان در آفریقا اولين حکومتی بود که نظام سياسي ـ اجتماعي ـ ديني خودرا مستقل از نظام خلافت سني مذهب پايه ريزي کرد،  با اين وجود عمده تلاش ادريسيان بر گسترش وهمگاني نمودن اسلام در ميان توده هاي قبايل بربر بود تا ترويج ايدئولوژي شيعي در شمال آفريقا.

اين نظام خود زاده ی نزديکي دوجريان فکري زيدي ـ اعتزالي بود که با کمک عصبيت قبيله اوربه به تکامل رسيد . بنابر این مقایسه ی راهبردی که علویان در پیاده کردن ایدئولوژی شیعی در آمل و مازندران پی ریزی کردند و تلاشهای استقلال خواهانه ی صرف ادریسیان- حال به هر قیمتی که امکان داشت- مقایسه ای است که مطمئنن کفه ی ترازو را به نفع علویان به عنوان اولین حکومت شیعی مستقل بر اساس بنیادهای نظری و فکری مستقل شیعی- و نه التقاطی- سنگینی خواهد کرد و هرگز نمی توان حکومت التقاطی ادریسیان را یک حکومت شیعی خالص فرض کرد.

علوم ،مبانی اقتصادی و فقهی، مسائل عبادی و حتی هنر و ادبیات شیعی مستقل در جهان اسلام مدیون و مرهون اولین حکومت شیعی علوی در آمل می باشد..

اینجانب در سخرانی ام در همایش ملی مازندران وتبرستان و طی مقالاتم در رابطه با علویان تبرستان به کرات به مسئولان متذکر شدم که نگذارید دیگران ( همچون تبریز، مرزن آباد، چالوس، گرگان، ری و …) عنوان اولین پایتخت حکومت شیعی را به خود نسبت بدهند اما کو گوش شنوا؟ چندی پیش تبریز خود را اولین پایتخت شیعی در ایران معرفی کرد.

بعد هم ری بعد هم مرزن آباد این عنوان را از آمل گرفت و مسئولان فرهنگی و دست اندر کاران پژوهشی آمل دست روی دست گذاشتند و تماشا کردند.
یادمان نرود . شهر آمل و حکومت شیعی علویان مازندران اولین حکومتی بود که انتخابات را در قرن ها پیش تجربه کرد. یادمان نرود شهر آمل اولین شهری بود در جهان اسلام که به زنان حق رای و امور سیاسی داد.

یادمان نرود شهر آمل اولین مدارس فقهی مدرن جهان اسلام را در دامن خود پرورانید.

اولین بیمارستان ها بر اساس آموزه های طبی اسلامی و شیعی.. اولین نظام مالیاتی و اقتصادی شیعی.. و…
نگذاریم هویت تاریخی و فرهگی ما را از ما بگیرند. نگذاریم آمل را از آمل بگیرند.

آمل. غفار محمدی

جهت صحت ادعات فوق می توانید به این منابع مراجعه کنید:
برخی از منابع برای ادریسیان:
۱- استانلی لین پل، و.و بارتولد، خلیل ادهم و احمد سعید سلیمان. تاریخ دولتهای اسلامی و خاندانهای حکومتگر جلد اوّل. ترجمهٔ صادق سجادی. چاپ اوّل. تهران: نقش جهان، تابستان ۱۳۶۳٫

۲- کلیفورد ادموند بوسورث. سلسله‌های اسلامی. ترجمهٔ فریدون بدره‌ای. مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی(پژوهشگاه)، ۱۳۷۱.
۳- صفحات ۳۱ تا ۴۶ کتاب ارزشمند «مقدمه ای بر تاریخ مغرب اسلامی» اثر دکتر عبدالله ناصری طاهری .
۴- المسعودی، أبو الحسن على بن الحسین بن على، مروج الذهب و معادن الجوهر، تحقیق اسعد داغر، قم، دار الهجرة ۱۴۰۹م، چ دوم، ص۲۰۸ ؛ بغدادی، ابی منصور عبد القاهر بن طاهر، الفرق بین الفرق و بیان فرقه ناجیـه منهم، همان، ص۲۵٫
۵٫ شفق خواتی، محمد، امامت از دیدگاه زیدیه و امامیه، مجله طلوع، بهار ۱۳۸۶، شماره۲۱، ص۲۳
۶ . مسعودی، همان، ج۲، ص۲۱۱ ؛ محمد بن نعمان شیخ مفید، المسائل الجارودیه، تحقیق محمد کاظم مدیر شانجی، بیروت: دار المفید، ۱۴۱۴ هـ ق/۱۹۹۳ م، ص۱۳-۱۴

برخی از منابع برای علویان آمل:
۱- آملی ، محمد بن حسن اولیاء الله(۱۳۸۳) تاریخ رویان، تصحیح : منوچهر ستوده، ، تهران،اقبال، چاپ اول.
۲- ابن اثیر، عزالدین علی( ۱۳۶۶ش) تاریخ کامل بزرگ اسلام و ایران، ترجمه عباس خلیلی، تهران،انتشارات علمی.
۳- ابن اسقندیار، بهاء الدین محمد بن حسن، (بی تا) تاریخ طبرستان رویان و مازندان ،تهران، نشر خاور.
۴- این ندیم ، محمد بن اسحاق (۱۳۵۰ش- ۱۳۹۳ ق) الفهرست فی اخبار العلماء المصنفین من القدماءو المحدثین و أسماء کتبهم، تحقیق رضا تجدد، تهران، بی نا.
۵- ————– ( ۱۳۶۶) الفهرست،ترجمه محمدرضا تجدد، تهران، انتشارات امیر کبیر، چاپ سوم.
۶- بهار، محمد تقی، سبک شناسی ( یا تاریخ تطور نثر فارسی) ج۱، تهران، بی نا.
۷- حکیمیان، ابولفتح(۱۳۶۸) علویان طبرستان، تحقیق در آثار و عقائد فرقه ی زیدیه ایران،تهران، انتشارات الهام.
۸- حسینیان مقدم، حسین –داداش نژاد ، منصور و..( ۱۳۸۶)تاریخ تشیع (۲) دولتها ، خاندانها و آثار علمی و فرهنگی شیعه، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
۹- الخزاعی‌، دعبل‌بن‌ علی( ۱۹۸۹- ۱۴۰۹) الدیوان‌ ، تصحیح‌: محمد یوسف‌ نجم‌، بیروت، دارالثقافة‌.
۱۰- رابینو،هـ ل (۱۳۶۵) مازندران و استراباد، ترجمه غلامعلی وحید مازندرانی، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی ،چاپ سوم.
۱۱- زیدان، جرجی (۱۳۳۶)تاریخ تمدن اسلام، ج دوم، ترجمه: علی جواهری کلام، تهران: امیرکبیر.
۱۲- سید کباری ، سید علیرضا (۱۳۷۸) حوزه های علمیه شیعه در گستره ی جهان،تهران، نشر امیر کبیر.
۱۳- شوشتری ، قاضی نورالله (۱۳۵۴) مجالس المومنین،تهران، نشر اسلامیه.
۱۴- صمدی، حسین( ۱۳۷۰) در قلمرو مازندران، بابل، چاپ نقش جهان.
۱۵- قهرمانی نژاد شائق،بها الدین( ۱۳۷۸)علویان طبرستان پرچمداران امربه معروف، قم،نشر نور السجاد،چاپ اول.
۱۶- مرعشی، سید ظهیر الدین( ۱۳۶۱) تاریخ طبرستان و رویان و مازندران، به کوشش محمد حسین تسبیحی، تهران، نشر شرق.
۱۷- مهجوری، اسماعیل( ۱۳۴۲) تاریخ مازندران، ساری.
۱۸- مهرآبادی، میترا(۱۳۸۷) تاریخ سلسله های محلی ایران، تهران، دنیای کتاب ، چاپ اول.
۱۹- میر ابولقاسمی ، محمد تقی ( ۱۳۶۹) گیلان از آغاز تا مشروطیت ،رشت، نشر هدایت.
۲۰- نجاشی ، ابولعباس( ۱۴۰۸)رجال نجاشی ، بیروت، نشر دار الاضواء .
۲۱- وکیلیان، منوچهر( ۱۳۷۶) تاریخ آموزش و پرورش در اسلام و ایران، دانشگاه پیام نور، چاپ چهارم.