هراز نیوز : جنگ در سوریه طیف وسیعی از کشورها را درگیر خود کرد؛ ایالات متحده آمریکا، ترکیه، روسیه، حزب‌الله، اسراییل و ایران؛ اما درنهایت طرفی که روسیه از آن حمایت می‌کرد، پیروز شد. پس از اعلام پیروزی علیه داعش و شورشیان مخالف دولت بشار اسد و دستور خروج نیروهای روس از سوریه توسط ولادیمیر پوتین، روز گذشته، ارتش روسیه اعلام کرد كه روند خروج نظامیان این کشور از سوریه با بازگشت اولین گروه از سربازان روسیه به خانه رسما کلید زده شد.
ارتش روسیه در بیانیه‌ای اعلام کرد: «گردان پلیس نظامی متعلق به منطقه نظامی جنوبی روسیه که در جمهوری عربی سوریه مستقر شده بود با دو هواپیمای نظامی وارد فرودگاه شهر ماخاچ‌قلعه (مرکز جمهوری داغستان روسیه) شدند.» تلویزیون رسمی روسیه نیز تصاویری را از خروج این سربازان از هواپیماهایشان در این فرودگاه نشان می‌داد. ارتش این کشور در عین حال تصریح كرده که خدمه بمب‌افکن‌های Tu-٢٢M٣ روسیه نیز از سوریه وارد فرودگاه نظامی «اوستیای شمالی» شده و قرار است از آن‌جا به پایگاه‌های دایمی خود بازگردند. رئیس‌جمهوری روسیه دستور آغاز عقب‌نشینی «بخش چشمگیری» از نیروهای نظامی این کشور را از مناطق عملیاتی سوریه در روز دوشنبه داد و اعلام کرد كه عمده ماموریت آنها به سرانجام رسیده است.
این در حالی است که آمریکا گفته است، قصد خارج‌کردن نیروهایش را از سوریه ندارد. روز گذشته کاخ‌سفید اعلام کرد که به‌رغم دستور رئیس‌جمهوری روسیه برای خارج‌کردن نیروهای این کشور از سوریه، اما آمریکا قصد ندارد نیروهایش را از سوریه خارج کند. پیشتر روزنامه واشنگتن‌پست نوشته بود که آمریکا به دنبال حفظ حضور نظامی خود در شمال سوریه حتی بعد از شکست داعش است. «سارا سندرز» سخنگوی کاخ‌سفید گفت: «به رغم این‌که روسیه تصمیم گرفته نیروهایش را از سوریه خارج کند اما نیروهای آمریکا در سوریه می‌مانند. آمریکا همچنان به پیشروی و اتخاذ تمامی اقدامات برای پیروزی بر داعش در تمامی جبهه‌ها ادامه می‌دهد. نیروهای آمریکایی همچنان به اقدامات خود برای ریشه‌کن‌کردن داعش ادامه می‌دهند و تلاش می‌کنند تا مانع بازگشت تروریست‌ها به سوریه شوند.» همچنین «اریک باهون» سخنگوی وزارت دفاع آمریکا (پنتاگون) نیز تأکید کرده بود که دستور ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه برای خارج‌کردن نیروهایش از سوریه بر اقدامات و اولویت‌های آمریکا در سوریه تاثیری نخواهد داشت. پنتاگون اعلام کرده که در تصمیم روسیه برای خارج‌کردن نیروهایش از سوریه تردید دارد و با وجود این تصمیم ائتلاف به اقداماتش در سوریه برای حمایت از نیروهای محلی جهت شکست داعش و بازگشت آوارگان ادامه می‌دهد.
آمریکا در سوریه با واقعیت مواجه شده
با وجود کشته‌شدن بیش از نیم‌میلیون نفر، شامل ده‌ها تن به خاطر سلاح شیمیایی در جنگ سوریه، دونالد ترامپ اما بنا به گفته مقامات اروپایی و آمریکایی آماده است تا پرزیدنت اسد را تا انتخابات بعدی سوریه در سال ٢٠٢١ برای ادامه حکومتداری‌اش بپذیرد. این اظهارات در تعارض با گفته‌های پیشین آنها مبنی بر این‌که اسد به‌عنوان بخشی از روند صلح باید کنار رود، است.
نشریه «نیویورکر» در گزارشی نوشته است که وزیر امور خارجه آمریکا، رکس تیلرسون اخیرا در ماه اکتبر گفته بود، «ایالات متحده آمریکا خواستار یک سوریه کامل و یکپارچه، اما بدون نقش بشار اسد در دولت است.» او به خبرنگارها گفته بود: «سلطنت خانواده اسد به پایان رسیده است؛ تنها مسأله این است که این کار چگونه باید صورت پذیرد.»
حالا با تصمیم جدید آمریکا مبنی بر در قدرت ماندن اسد تا سال ٢٠٢١، به نظر می‌رسد که آمریکا، گزینه‌های محدودی را برای سوریه در اختیار دارد و این امر نشان‌دهنده واقعیت نظامی در زمین جنگ و پیروزی متحدان روسی و ایرانی سوریه است. روز دوشنبه، پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه در سفری اعلام‌نشده به سوریه رفت و در آن‌جا پیروزی بر داعش و همچنین شورشیان مورد حمایت غرب را اعلام کرد. آقای پوتین در حضور نیروهای نظامی مستقر در پایگاه هوایی استان لاذقیه در سوریه گفت: «طی بیش از ٢ سال، نیروهای مسلح روسیه و ارتش سوریه، اكثر گروه‌های تروریست بین‌المللی را شکست دادند.» پس از آن، کرملین نیز اعلام کرد، مسکو بخشی از نیروهایش را در پایگاه‌های هوایی و نیروی دریایی باقی می‌گذارد تا در صورت نیاز و حضور مجدد تروریست‌ها با آنها مقابله کند.
نظرسنجی‌ها حاکی از آن است که در انتخاباتی که در ماه مارس در روسیه برگزار می‌شود، پوتین باز هم به‌عنوان رئیس‌جمهوری انتخاب می‌شود. اتفاقی که به نظر برای سوریه و بشار اسد می‌تواند خبر بسیار خوبی باشد. پوتین در روسیه حالا رئیس‌جمهوری است که توانسته قدرت روسیه بزرگ را به رخ آمریکا و متحدانش بکشاند و هم با اعلام خروج نیروهایش از سوریه، حرکتی مثبت را در اذهان مردمی از خود نشان بدهد. روسیه در سال ٢٠١٥ تصمیم به مداخله در جنگ سوریه گرفت و تأمین حملات هوایی گسترده‌ای را بر عهده گرفت. واشنگتن نیز در سوریه مداخله نظامی کرد؛ اگر چه در درجه اول برای مبارزه با داعش. از سال ٢٠١٤، آمریکا بیش از ١٤میلیارد دلار – به‌طور متوسط روزی ١٣میلیون دلار- را در کمپین‌های هوایی خود علیه نیروهای داعشی خرج کرده است. آمریکا همچنین ٢هزار نیروی خود را به منظور حمایت از نیروهای دموکراتیک سوریه، یعنی شبه‌نظامیان شورشی که در ماه اکتبر موفق شدند داعش را از شمال رقه بیرون کنند، مستقر کرد. این شبه‌نظامیان هم با داعش و هم با دولت اسد درگیر بودند. با وجود این طی چند ماه گذشته، واقعیت‌های نظامی باعث شده تا آمریکا حضور خانواده اسد که حدود نیم‌قرن بر سوریه حکومت کرده‌اند را برای ٤ سال دیگر نیز بپذیرد. دولت اسد حالا کنترل اکثر خاک این کشور را در دست دارد ازجمله شهرهایی مثل دمشق، حما، حمص، لاذقیه و حلب که روزی اصلی‌ترین پایگاه تحت کنترل شورشیان مخالف دولت بود. دولت اسد و متحدانش ایران، روسیه و حزب‌الله لبنان با کمک به اسد، شرایط را به نفع او برگرداندند و حالا قدرت او دوباره به عنوان رئیس‌جمهوری در این کشور تثبیت شده است.
از ماه اکتبر، با تضعیف داعش و خروج تروریست‌ها که روزی یک‌سوم خاک سوریه را تحت کنترل داشتند، حالا تمرکزهای بین‌المللی بر روی جنگ داخلی میان دولت و مخالفان مسلح این کشور، به جهت پایان‌دادن به آن معطوف شده است. با این حال باز هم اسد در حال پیروزی است و قدرت گروه‌های مخالف در سوریه که از سوی آمریکا حمایت می‌شدند، تضعیف شده است. آنها در میان خود دچار مشکل و تفرقه شده‌اند. هیچ رهبر قدرتمندی در این ٧ سال که از آغاز بهار عربی در سال ٢٠١١ می‌گذرد، در میان مخالفان پیدا نشد تا جایگزینی برای بشار اسد باشد. تقاضای آنها به‌عنوان پیش‌شرط مذاکرات صلح یا انتقال سیاسی، در تمام این مدت صرفا برکناری اسد بوده است. حالا دیگر این تقاضا غیرواقعی به نظر می‌آید.
در این میان واشنگتن به خاطر حضور قدرتمند روسیه، ایران و ترکیه که اکنون در روند صلح قرار دارند، به حاشیه رانده شده است. چندین دور از مذاکرات تحت حمایت سازمان ملل در ژنو برگزار شد، اما هیچ پیشرفتی نداشته است. مذاکرات صلح به رهبری روسیه که در ماه ژانویه در آستانه قزاقستان برگزار شد، جایگزین تلاش‌های سازمان ملل شد.
پوتین پس از دیدار اسد در سوریه، به ترکیه رفت تا برای فرآیند صلح با رجب طیب اردوغان دیدار و گفت‌وگو کند. دولت ترامپ در اولین روزهای شروع به کارش امیدوار بود سوریه تبدیل به مساله‌ای شود که بتواند بر سر آن با روسیه همکاری یا سازش کند اما در ماه آوریل ترامپ دستور یک حمله موشکی به پایگاهی در سوریه به بهانه انجام حملات شیمیایی در شهر خان شیخون را داد.
مقام‌های آمریکایی حالا به این نتیجه رسیده‌اند که هرگونه انتقال قدرت در سوریه وابسته به یک انتخابات معتبر تحت مدیریت سازمان ملل است و واقعیت‌های فیزیکی در سوریه امروز نیز دشوار هستند. تعداد بسیار زیادی از شهرها، خانه‌ها، تجارت‌ها و مراکز بهداشت و درمان، مدارس و زیرساخت‌ها در سوریه نظیر شبکه‌های برق‌رسانی و جاده‌ها از بین رفته است. بیش از پنج‌میلیون نفر از جمعیت ۲۲میلیون نفری سوریه نیز از این کشور فرار کرده‌اند و دو برابر این تعداد نیز از خانه‌هایشان در داخل سوریه آواره شده‌اند. دورنمای برگزاری یک انتخابات آزاد و عادلانه در سوریه که شامل میلیون‌ها آواره پراکنده در ده‌ها کشور دیگر شود یک چالش بی‌سابقه است. همچنین باید زمان بگذرد تا یک گروه مخالف سوری جدید و معتبر سر بر آورد.
دولت ترامپ می‌گوید خواهان یک فرآیند سیاسی است که دربردارنده دورنمای کناره‌گیری بشار اسد باشد. در عین حال بشار اسد با در نظرگرفتن نتیجه انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۲۰ آمریکا در صورتی که ترامپ ریاست‌جمهوری را ترک کند، می‌تواند همچنان در قدرت باقی بماند.
منبع : شهروند