13 آذر ماه سال 90، خبری حیرت انگیز در رسانه‌های ایرانی منتشر شد. “یگان‌هایی از ایران موفق شدند یک فروند پهپاد پیشرفته را سالم به زمین بنشانند.” این خبر به‌‌سرعت در رسانه‌های مطرح جهان بازنشر یافت و به خبر اول تمام رسانه‌های جهان تبدیل شد. اگرچه در ساعات اولیه انتشار این خبر، مشخص نبود که پهپاد شکارشده، از کدام کشور به داخل خاک ایران فرستاده شده و علت این کار چه بوده است اما یک نکته را همه می‌دانستند که چنین پهپادی فقط در اختیار کشورهای قدرتمند و پیشرفته در حوزه ساخت پهپادهاست. با گذشت چند روز، اطلاعات بیشتری از این پهپاد منتشر شد. پهپاد شکارشده، RQ170 یا همان “جانور قندهار” نام داشت که کشور سازنده آن آمریکاست و هم‌اکنون در پایگاه هوایی آمریکا در افغانستان توسط این کشور، به‌کارگیری می‌شود.
مقامات آمریکایی ساعتی پس از انتشار این خبر، ابتدا اصل موضوع را تکذیب و اعلام کردند که ایالات متحده چنین پهپادی را گم نکرده است. ساعتی بعد اما، نیروی هوایی آمریکا از گم‌شدن یک فروند پرنده بی‌سرنشین خود از اسکادران پهپادهای RQ170 خبر داد و اعلام کرد که این پهپاد دچار نقص فنی در سیستم موقعیت‌یابی خود شده و در جایی سقوط کرده است اما نیروی هوایی قادر به یافتن آن نیست. مقامات آمریکایی همچنان از تأیید شکار این پرنده بدون سرنشین توسط ایران طفره می‌رفتند تا اینکه تصاویر و فیلم آن توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامی منتشر شد. با اثبات آمریکایی بودن این پهپاد و موفقیت بی‌نظیر ایران در شکار آن، باراک اوباما رسماً اعلام کرد که از ایران خواسته که آن را به آمریکا بازگرداند اما مقامات ایران در پاسخ به این درخواست، صراحتاً گفتند که هرگز این پهپاد متجاوز را به آمریکا پس نمی‌دهند.
** رمزگشایی Rq170 توسط ایرانی‌ها
رمزگشایی از حافظه این پهپاد و بیرون آوردن حتی فیلم‌ها و تصاویری که این پرنده در پایگاه خود در افغانستان گرفته است، پایان ماجرا نبود و سپاه پاسداران تلاش برای “مهندسی معکوس” این پهپاد را پس از رمزگشایی تمام حافظه‌های آن، آغاز کرد، چیزی که سردار سلامی، جانشین فرمانده کل سپاه در مهرماه سال 92 درباره آن اعلام کرد: تمام حافظه‌ها و کامپیوترهای آرکیو170 رمزگشایی شده و در آینده نزدیک اخبار خوشی از آرکیو170 و بهینه سازی‌هایی که نیروهای ما روی “مدل معکوس‌شده” آن انجام داده‌اند، اعلام خواهد شد.
” آرکیو170 هواپیمای بدون سرنشین عادی نیست و با به دست آوردن آن، اسناد محرمانه زیادی از آمریکا به‌یک‌باره به دست ایران افتاد. یکی از مجموعه این پروژه‌ها، ساخت و مهندسی معکوس خود هواپیما بود که بعد از فاز شناسایی کار آن آغاز شده و خوب هم پیش رفته و ما مایلیم هرزمان که توانستیم آن را به پرواز درآوریم و اطلاعات تکمیلی را ارائه کنیم. البته زمان‌بندی برای به پرواز درآوردن آرکیو170 نزدیک است ولی ما مقداری احتیاط می‌کنیم.”؛ این جمله را که سردار حاجی‌زاده اندکی بعد از اعلام مهندسی معکوس جانور قندهار توسط جانشین فرمانده کل سپاه اعلام کرد، بسیاری متوجه شدند که احتمالاً کار مهندسی معکوس این پهپاد رو به پایان است.
بعد از اینکه برای آمریکایی‌ها محرز شد که ایران این پهپاد را پس نخواهد داد، برخی رسانه‌های آمریکایی اعلام کردند که ارتش آمریکا به‌خاطر از دست دادن این پهپاد، مجبور شده که بسیاری از راهبردهای دفاعی خود را به‌‌علت اینکه کشور دیگری به فناوری‌های آن دست یافته، تغییر دهد.
سردار حاجی‌زاده، فرمانده نیروی هوافضای سپاه هم در مصاحبه‌ای که همان زمان از تلویزیون ایران پخش شد، به تشریح عملیات شکار این پهپاد پرداخته اعلام می‌کند که این پهپاد در حوالی کاشمر و در داخل خاک جمهوری اسلامی ایران توسط یگان‌های جنگ الکترونیک شناسایی شده است.
** مشخصات آرکیو 170
این پهپاد یک هواپیمای شناسایی است که توسط شرکت لاکهید مارتین ساخته شده و توسط نیروی هوایی ایالات متحده آمریکا در عملیات بلندمدت آزادی (جنگ افغانستان) مورد استفاده قرار گرفته‌است. از مشخصات این هواپیما اطلاعات اندکی به بیرون درز پیدا کرده‌است، اما کارشناسان نظامی معتقدند که این هواپیما، رادارگریز بوده و دارای ابزارهای شناسایی می‌باشد از پهبادهای هم خانواده این نوع پهباد MQ170 بوده که قابلیت حمل مهمات را داراست این پهپاد بیشتر به عنوان ابزاری برای جاسوسی استفاده می‌شود. نخستین بار از این هواپیمای جاسوسی در افغانستان و طی «عملیات آزادی پایدار» استفاده شد، به همین خاطر به این هواپیما لقب جانور قندهار داده شده‌است. از این پهپاد برای عملیات جاسوسی در کره شمالی از پایگاهی در کره جنوبی نیز استفاده شده‌است. بنا بر ماموریت تعریف شده سپاه برای مدل ایرانی RQ، از این پهپاد به عنوان بمب افکنی رادارگریز علیه ناوهای آمریکایی استفاده خواهد شد و ماموریت تعریف شده سپاه برای مدل ایرانی RQ، از این پهپاد به عنوان بمب افکنی رادارگریز علیه ناوهای آمریکایی استفاده خواهد شد.
فناوری بسیاری از تجهیزات RQ170، همان فناوری به‌کار رفته در جنگنده F-35 است. نوع آلیاژ به کار رفته در بدنه، دوربین‌های تصویربرداری و فیلم‌برداری فوق‌حساس و پیشرفته، سیستم‌های راداری و مخابراتی منحصر به فرد، تجهیزات شناسایی و . . .، همگی از دیگر امکانات بسیار حساس به کار رفته در این پهپاد است که برخی از آنها، همچون دوربین‌های آن، فقط در اختیار آمریکا و چند کشور معدود است. از دیگر ویژگی‌های این پرنده بدون سرنشین، موتور بسیار حساس و پیچیده‌ای است که روی آن نصب شده است؛ این موتورها قابلیت پرواز پهپاد از چند ساعت را به چند روز افزایش داده و شاید دومین ویژگی برتری‌بخش این پهپادها کنار رادارگریز بودن آنها، محسوب شود
** مهندسی معکوس RQ170
اما ماجرا به همین‌جا ختم نشد و یک سال بعد فرمانده نیروی هوافضای سپاه پاسداران از انجام کاری بزرگ در مجموعه سپاه خبر داد: “تمام اطلاعات آرکیو 170 رمزگشایی شد”.وی، این خبر را در همایشی با عنوان “روز پیروزی” که در دانشکده هوافضای دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی برگزار شده بود، اعلام کرد.
سردار حاجی‌زاده در تشریح ویژگی‌های این پهپاد به‌‌خصوص موتور آن گفته بود: موتور این پهپاد، اختلاف دما با محیط ایجاد نمی‌کند و به همین خاطر با حسگر حرارتی قابل ردگیری نیست. صدای موتور از مسافتی خاص به بعد، قابل شنیدن نیست و ابر سفید نیز به جا نمی‌گذارد. همچنین رنگ پهپاد به‌گونه‌ای است که از فاصله‌ای خاص به بعد قابل رؤیت نیست.
بنا بر اطلاعات اعلام‌شده توسط فرمانده نیروی هوافضای سپاه، سنسورهای پهپاد آرکیو170 می‌تواند جنس مواد، سفتی خاک، تا حدودی از عمق آب و حتی زیر تور استتار را هم شناسایی کند و ببیند. وی نوع این سنسورها را “فراطیفی” توصیف کرده و گفته بود: این نسل سنسورها با گرفتن بازتاب نور اجسام، جنس آنها را تشخیص می‌دهد. وی درباره هواپیمای بدون سرنشین ارکیو ۱۷۰ گفت: این هواپیما به نام سیمرغ از این به بعد شناخته می شود.
گلوبال ريسرچ در مقاله‌ای عنوان کرد که ايران به فناوری دست يافته که تمامی پهپادهای آمريکايی را شکار می کند و ايران سومالی نيست که از نقض حريم هوايی خود چشم‌پوشی کند. این پایگاه در ادامه در خصوص شکار پهپاد دوم آمريکا توسط ايران، آن را رسوايی ديگري برای واشنگتن توصيف کرد و گفت: دستيابی ايران به فناوری شکار پهپادهای آمريکايی واشنگتن را بيمناک کرده است و واشنگتن احساس هراس مي کند”، به موفقيت اخير نيروي دريايی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در شکار يک پهپاد آمريکايی ديگر پرداخت و در مورد ابعاد مختلف اين حادثه، کند و کاو کرد.
مقامات نظامی آمريکا و دولت اوباما به سرعت اين خبر را که ايران يک فروند پهپاد آمريکايی را گرفته، تکذيب کردند. بلافاصله پس از آنکه شبکه انگليسی زبان پرس تی وی فيلمی 11 دقيقه ای را نشان داد که نشان می داد برخی از فرماندهان ايران، پهپاد “اسکن ايگل” را در منطقه ای نامعلوم در تهران بازرسی می کنند، مقامات نظامی آمريکا بيانيه ای صادر کرده و اين گزارش ها را تکذيب کردند. اما چند ساعت بعد، رمضان شريف مسئول روابط عمومی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، گفت: “آمريکا دير يا زود تائيد خواهد کرد که يکی از پهپادهای خود را از دست داده است.
در سال‌های گذشته، ايالات متحده برای ايجاد اختلال در برنامه هسته ای ايران، همه کار کرد. بی ثبات کردن دولت ايران از طريق حمايت مالی از به اصطلاح جنبش های طرفدار اصلاحات و دمکراسی خواه، تحميل تحريم های اقتصادی سخت که هيچ ثمری نداشت، به جز اذيت و آزار مردم عادی ايران. ترور دانشمندان هسته ای ايران و حمايت از گروه های تروريستی مانند منافقين و ريگی برای انجام عمليات های تروريستی در داخل خاک ايران، تنها برخی از اقدامات آمريکا عليه ايران است.
روز 9 دسامبر (19 آذر) سال93، ايران رسما شکايتی را عليه آمريکا به شورای امنيت سازمان ملل تسليم کرده و از آمريکا به دليل نقض حريم هوايی ايران، انتقاد کرد. البته، با توجه به اينکه شورای امنيت در سلطه چند کشور صاحب حق وتو و برخی اعضای غير دائمی که به شدت تحت نفوذ ايالات متحده هستند، قرار دارد. می توان پيش بيني کرد که اين شورا هيچ گام عملی برای محکوميت اقدامات غيرقانونی ايالات متحده و نقض حريم هوايی يک کشور مستقل برنخواهد داشت.
** “آر کیو 170” ایرانی به امریکا فرستاده می شود
طراح ایرانی که یک هواپیمای اسباب بازی به شکل هواپیمای جاسوسی بدون سرنشین آمریکا ساخته در گفتگو با شبکه بی بی سی گفت: ما هواپیمایی “آر کیو” کرمی رنگ را برای باراک اوباما انتخاب کردیم و دوازدهم بهمن از طریق سفارت سویس برای او خواهیم فرستاد. یک طراح ایرانی یک هواپیمای اسباب بازی به شکل هواپیمای جاسوسی بدون سرنشین آمریکا ساخته که قرار است به شکل انبوه وارد بازار شود. شبکه تلویزیونی بی بی سی عربی، ساخت این اسباب بازی نوعی واکنش به عروسک باربی محسوب می شود که ایران فروش ان را در بازارهای داخلی ممنوع کرده است.
عصام عبدالله، خبرنگار این شبکه تلویزیونی، گزارش داد: باراک اوباما، رئیس جمهور آمریکا، از ایران خواست تا هواپیمای بدون سرنشین امریکا را که ایران ان را ساقط کرده بود، به آمریکا بازگرداند این حادثه احساسات مردم ایران را تحریک کرد و یکی از طراحان اسباب بازی ایرانی را بر آن داشت تا نمونه کوچکی از این هواپیمای بدون سرنشین را بسازد.
یک دست اندکار ساخت این اسباب بازی گفت: خواستیم این هواپیمای اسباب بازی در اختیار باراک اوباما قرار بگیرد تا بداند که ایرانی ها هیچ درخواست ان ها را بدون پاسخ نمی گذارند. ما هواپیمایی ار کیو کرمی رنگ را برای باراک اوباما انتخاب کردیم و دوازدهم بهمن از طریق سفارت سویس برای او خواهیم فرستاد.
** ویژگی‌های RQ170 ایرانی
در بازدید فرمانده معظم کل قوا از نمایشگاه توانمندی های نیروی هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، «پهپادهای» ایرانی RQ170 به همراه پهپاد RQ170 آمریکایی غنمیتی به نمایش درآمد که همین نمایش شروعی خواهد بود بر کابوس جدید آمریکایی ها چراکه بنا بر اطلاعات کسب شده، سپاه پاسداران قرار است بر خلاف آمریکایی ها که از این هواپیما در حوزه اطلاعاتی و شناسایی استفاده می‌کنند، آن را در حوزه رزمی و به عنوان یک هواپیمای بمب افکن علیه ناوهای آمریکایی بکار بگیرد.
رهبر انقلاب اسلامی بعد از بازدید از نمایشگاه دستاوردهای نیروی هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، در سخنانی در جمع فرماندهان عالی سپاه و ارتش و تعدادی از فرماندهان و متخصصان و کارشناسان نیروی هوافضای سپاه، بازدید از این نمایشگاه را بسیار شیرین و فراموش نشدنی خواندند و تاکید کردند: مهمترین درس این نمایشگاه، اثبات استعداد و توانایی ملت ایران برای ورود به میدان های دشوار و میدان هایی است که دشمن قصد ممنوع الورود کردن آنها را دارد.حضرت آیت‌الله خامنه‌ای افزودند: این نمایشگاه به همه ما مسئولان پیام اقتدار و توانایی درونی را می دهد و اعلام می کند که «ما می توانیم».
امام خامنه‌ای در این بازدید از هواپیمای بدون سرنشین شکارشده به‌عنوان دستاورد بزرگ سپاه و همچنین هواپیماهی مهندسی معکوس شده آرکیو170 به‌عنوان دستاورد بسیار بزرگتر نیروی هوافضای سپاه بازدید کردند، تا نمونه ایرانی این هواپیمای بدون سرنشین رسماً رونمایی شود.
حالا با گذشت مدتی از رونمایی این پهپاد، نمونه تماماً بومی آرکیو170 که طبق اعلام مسئولان نیروی هوافضا قرار است که تهاجمی هم باشد، به پرواز درآمده است و این یعنی جانور تماماً بومی قندهار، حالا دیگر “تبعه ایران” شده است.
در جریان بازدید رهبر انقلاب از این پهپاد، یکی از مسئولان نیروی هوافضا طی توضیحاتی گفت: «آمریکایی‌ها عمده مزیت‌های هواپیماهای بدون سرنشین را روی این هواپیما متمرکز کرده‌اند که اگر اهم آن را بشماریم در درجه اول بحث اختفای آن است که اختفای راداری، رادیویی، حرارتی، صوتی، بصری و رسانه‌ای را در حد بالایی در آن رعایت کرده‌اند.
در مرحله اول، بعد از اینکه پرنده به غنیمت گرفته و تسخیر شد ما اطلاع زیادی از معماری داخل، رایانه ها و دیگر اجزای آن نداشتیم. ولی به یکسری حافظه‌ها و هاردهایی که در دسترس بود و می‌شد شناسایی کرد دسترسی پیدا کرده و سعی کردیم در مرحله اول این داده‌ها را بازیابی کنیم. شاید مشابه کاری که بعد از تسخیر لانه جاسوسی انجام شد و سعی کردند آن اطلاعات بازیابی شود اما این کار با چند تفاوت اصلی صورت گرفت.
ما در اینجا حتی جنس اطلاعات را نمی‌دانستیم که باید دنبال چه بگردیم. در اینجا بحث کُدینگ و رمز را داشتیم که به فضل خدا این مرحله را رد کردیم.دیتایی که در این مرحله استخراج شد، شامل تصاویر ویدئویی و تصاویر فراطیفی بود که حجم زیادی از این اطلاعات را شامل می‌شد. اطلاعات این 2 هارد کاملاً شناسایی شد.
مسیر پرواز‌های این هواپیما در 13 مأموریت بوده که هم از افغانستان و هم پاکستان اطلاعات برداشته که اطلاعتش داخل کامپیوتر موجود است. تدبیر فرمانده نیرو این بود که در کنار این کار، ما مهندسی معکوس را روی سخت‌افزار این پرنده نیز انجام دهیم لذا پرنده‌ای تعریف شد که RQ ایرانی است.
برای رسیدن به آن با توجه به پیچیدگی دینامیک پروازی بایستی یک پرنده با ابعاد کوچکتر تعریف می‌کردیم که ارزان‌تر و ساده‌تر باشد که این کار را انجام دادیم. تست‌های زمینی را هم انجام دادیم و انشالله بعد از این نمایشگاه، تست پروازی آن نیز انجام می‌شود. این پهپاد ایرانی قادر خواهد بود کار شناسایی و رزم عمیق را نیز انجام دهد. این درحالیست که آمریکایی ها از RQ170 در حوزه شناسایی استفاده می‌کنند اما بنا بر ماموریت تعریف شده سپاه برای مدل ایرانی RQ، از این پهپاد به عنوان بمب افکنی رادارگریز علیه ناوهای آمریکایی استفاده خواهد شد. بنا بر این گزارش، نمونه 15درصد این پهپاد در هفته قبل، تست پرواز را با موفقیت پشت سر گذاشته و در سال جاری نیز نمونه 40درصد و یک به یک آن به پرواز در خواهد آمد.
آنچه که مشخص است اين است که ارتش ايران و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به قدر کافی قدرتمند است تا با تهديدات خارجی عليه ايران حتی در صورت جنگ احتمالی عليه ايران، مقابله کند. اين حقيقت که ايران به فناوری دست يافته که پهپادهای آمريکايی که بر فراز آبها و زمين های آن پرواز می‌کند، نشان می‌دهد که ايران به رقيب جدی قدرت نظامی آمريکا تبديل شده و اين چيزی است که سياستمداران آمريکايی نمی‌توانند آن را باور کنند. اما ايران در برابر تحريم ها و فشارهای دشمنان تسليم نمی‌شود.
گزارش از مهدی شهرودی