برای داشتن روابط مؤثر با دیگران از مهارتها و تکنیکهایی یاد میشود که نتیجه خوبی به دنبال خواهد داشت.
یکی از این فنون، مهارت گوش سپردن است. این مهارت زمانی بدرستی اعمال میشود که عاری از صفت قضاوت کردن باشد. از این رو افراد در صورتی میتوانند خود را به این مهارت مجهز کنند که سوگیری خاصی با آن همراه نباشد و فرد مقابل را به احساس امنیت برسانند تا به این ترتیب او براحتی حرفهایش را بازگو کند و از این طریق پلهای اولیه ارتباط مؤثر میان آنها بسته شود.
همچنین اجرای این مهارت مستلزم این است که فرد در کنار گوش سپردن بدون قضاوت به احساسات فرد مقابل نیز احترام بگذارد و همراه بودن خود را با او از این طریق نشان دهد. این روش کمک میکند تا افراد متوجه شوند در خلال تعاملات بین فردی احساساتشان دیده میشود و موضوعهایی که برای آنها مهم است مورد توجه دیگران نیز قرار میگیرد با وجود اینکه هیچ پیشداوری خاصی صورت نمیگیرد.
نکته قابل ملاحظه دیگر این است که چنین ارتباطاتی زمانی میان دوستان، همسران و اطرافیان مؤثرتر واقع میشود که به گلایه، انتقاد و خرده گیریهای مخرب که مخدوشکننده روابط بین فردی است، آلوده نباشد. اگرچه روابط میان فردی به انتقاد نیاز دارد تا پویایی خود را حفظ کند، اما انتقادی که سازنده و اصولی باشد و به جای اینکه بر فرد تمرکز داشته باشد بر رفتارهای او متمرکز شود حائز اهمیت است.
به عنوان نمونه اگر به فردی بگوییم «این رفتارت ناراحتم کرده است» این احساس به فرد دست میدهد که خودش مورد توجه بوده اما رفتارش در آن موقعیت یا شرایط خاص مورد پذیرش نبوده است ضمن اینکه باید به خاطر داشت رفتار، بخشی از هویت قطعی افراد نیست و نمیتــوان کسی را بر اساس رفتارهایی که بروز میدهد، قضاوت کرد.
بر این اساس اگر قصد نصیحت، توصیه یا پیشنهاد به فردی داریم باید لحظهای را شکار کنیم که از هر لحاظ مناسب باشد، زیرا طبیعی است در زمان نصیحت کردن برای فرد مقابل اینطور تداعی میشود که قصد داریم از موضع بالا صحبت کنیم یا اینکه خود را آگاهتر میپنداریم در حالی که لازم است به گونهای برخورد شود تا او برداشت دیگری داشته باشد و گمان کند با واقف بودن به توانمندی هایش قصد خیرخواهی و کمک کردن به او داریم.
گاهی اوقات ممکن است در خصوص موارد مطرح شده، شدت و ضعفهایی به کار برده شود. به عنوان نمونه در پارهای از مواقع نیاز است روابط همسران یا والدین و فرزندان، با گوش سپردن و بدون انتقاد پیش نرود بلکه لازم است برای تأیید فرد مقابل و پویایی ارتباط نکاتی را به عنوان یادآوری تأکید و مطرح کرد.
دکتر علی اصغر عباسی اسفجیر آسیب شناس اجتماعی و عضو هیأت علمی دانشگاه
جناب دکتر موضوع جالب و پر کاربردی و مطرح کردین ما شاید روزانه بارهاو بی قصد با ندانستن فنون ارتباطی سطح آنرا ناخواسته کاهش دهیم که این مسئله نخست به خود ما آسیب میرساند.