حسین توکلی دلارستاقی
مفاخر ناشناخته آملی
بمصداق :
سالها باید تا یک سنگ ریزه ز آفتاب لعل گردد در بدخشان یا عقیق اندر یمن
استادی که سالها با تلاش فراوان توانسته در اروپا صاحب نامی شود ، متاسفانه در کشورش ، شهرش کمتر به آن آشنا بودند پس از مطالعه زندگینامه این مفاخر در هراز نیوز و همراه با عکس دبستانیش در کنار نگارنده و استقبال پرشور از هراز نیوز با تماس تلفنی و مطالعه و دادن کامنتها از ما خواسته بودند در معرفی این چهره ماندگار و محبوب القلوب فرهیختگان و انساهای آگاه اهل مطالعه و تحقیق کهن شهر مازندران سرزمین مادریش آمل که در کشور آلمان در شهر آخن زندگی می کند بیشتر بدانند . اینجانب در پاسخ محبتهای گرم و صمیمی مردم شهر عالمانه دین، چون میر حیدر آملی ، قصاب آملی ، آیت اله حسن زاده آملی و آیت اله جوادی آملی و بعضاً شهرهای ایران و حتی ایرانیان مقیم خارج از کشور توانسته ام از این مفاخر بی بدیل که جان مایه گرانبهایش را بطوری که خود به شرح ذیل بیان داشته و سالها بطور رایگان در طبق اخلاص در اختیار علاقمندان به فراگیری زبان آلمانی گذاشته ،همراه با آخرین عکس مفاخر زمانه خود آقای حسین توکلی دلارستاقی و دلنوشته های ایشان را ، برای نگارنده فرستاده است به سمع و نظر خوانندگان وفادار نگاه نیوز برساند.
محمدعلی توللی
با سلام مجدّد خدمت برادرو دوست عزیزم جناب آقای محمدعلی توللی
یکبار دیگر از محبّت های جنابعالی و انتشار مقالۀ جالب شما در سایت هراز نیوز سپاسگزاری میکنم و قول میدهم که در مسافرت بعدی به آمل خدمت برسم و از نزدیک روی شما را بوسیده، دست شما را بفشارم و تشکّر کنم.
تاریچۀ زندگی و فعالیت های من ، که خواسته بودید ، در سطرهای زیر خلاصه میشود:
من در تاریخ نوزدهم آبان سال 1329 شمسی در آمل به دنیا آمدم.
دورۀ ابتدائی را در دبستان فرهنگ آمل به مدیریت آقای رئیس زاده و دورۀ متوسّطه را تا کلاس نهم در دبیرستان طبری آمل به مدیریت آقای ملک زاده و سپس در دبیرستان پهلوی آمل به مدیریت آقای شکوهی گذراندم و با اینکه بیشترین علاقه و اشتیاق من به هنر نقّاشی و موسیقی بود در رشتۀ طبیعی دیپلم گرفتم ؛ البته موسیقی که در خانواده ما جزو هنر ممنوعه بود ولی در کنار تحصیلات متوسّطه ام ، در اوقات فراغت ، خودم را با نقّاشی سرگرم میکردم.
در سالهای 1349 و 1350 همزمان با جشن های دوهزار و پانصدسالۀ شاهنشاهی در خدمت سربازی بودم که بالاجبار در شمایل سرباز پیاده نظام آل بویه در آن جشن شرکت و رژه رفتم.
بعد از اتمام دورۀ خدمت سربازی برای تحصیل رهسپار کشور اتریش شدم امّا بعد از اقامت یک هفته ای در وین به پیشنهاد دوستان ، عازم کشور آلمان غربی شده و با اخذ پذیرش از دانشگاه آخن در رشتۀ شیمی شروع به تحصیل کردم.
از آنجا که علاقۀ وافری به زبان آلمانی پیدا کرده بودم در کنار تحصیلاتم در جمع دوستان و نزدیکان بطور خصوصی به تدریس این زبان و نیز زبان فارسی مشغول شدم.
با شروع موج خروج هموطنان از ایران و روی آوری خیل عظیمی از آنها به آلمان ، کلاس رایگان آموزش زبان آلمانی در شهر آخن دائر نمودم که دو روز در هفته و به مدّت حدود سیزده سال ادامه داشت. البته باید بگویم ، گرچه این کلاسها بصورت رایگان بود و چشمداشت مالی از این کلاسها نداشتم ولی هیچ منّتی هم بر هموطنانم نبوده و نیست زیرا که من خود همۀ تجارب حاصله ام را که در نهایت به تألیف کتابهایم انجامید مدیون همین سیزده سال کلاسهای رایگان و همۀ عزیزانی میدانم که با علاقه در آن شرکت میکردند.
همزمان با این کلاسها در مدرسۀ عالی بزرگسالان شهر آخن نیز به تدریس زبان فارسی مشغول شدم.
از آنجا که در آن وقت جای خالی یک فرهنگ آلمانی به فارسی را که با زبان روز ما مطابقت داشته باشد خالی میدیدم ، با استفاده از تجارب بدست آمده به جمع آوری لغت ها و اصطلاحات آلمانی پرداختم که ابتدا آنرا برای همین کلاسهای تدریس تدارک میدیدم تا بصورت پلی کپی بین علاقمندان تقسیم کنم ولی بعداً به توصیۀ دوستان و گرفتن مبالغی بعنوان قرض از آنها ، دستنوشته هایم را با ماشین تحریر برای چاپ کتاب آماده کردم و این شد که اوّلین کتابم «فرهنگ لغت جامع آلمانی فارسی» در سال 1367 (سال 1988 میلادی) در شهر آخن به چاپ رسید.
در آن زمان رعایت اخلاق در فرهنگ نویسی متداول بود و کمتر مؤلفی کلمات و اصطلاحات روزمره را جدی میگرفت و یا این عبارت ها بصورت پیچیده ای توضیح داده میشدند. من با شکستن این تابو و گنجانیدن بسیاری از این واژه ها و اصطلاحات در کنار لغت های فنّی و علمی ، معادل آنها را آنچنان که میخواندیم و یا میشنیدیم به فارسی ارائه میدادم. در هر صورت این کتاب برخلاف انتظارم با استقبال زیاد روبرو شد و حتی در شهرهای دیگر آلمان نیز پخش میشد که در نهایت به چاپهای مجدّد انجامید.
استقبال این فرهنگ از جانب هموطنانم موجب برانگیختن طمع سود جویان در ایران شده بود و این کتاب توسط سه ناشر سودجو که منتظر بودند تا از دست آوردها و زحمات دیگران بهره بگیرند بصورت غیرقانونی و بدون اخذ مجوّز به چاپ رسید. متأسّفانه پیگیری های ما به نتیجه نرسید و فقط توصیه شد که برای کوتاه نمودن دست این طمع کاران ، این کتاب در ایران چاپ شود تا در وزارت ارشاد اسلامی شناسنامه داشته باشد. به این ترتیب با آمدن اوّلین برنامۀ فارسی نویس به بازار ، این کتاب را بوسیلۀ کامپیوتر تکمیل و با محتوای وسیع تر در سال 1371 (سال 1992 میلادی) در ایران به چاپ رساندم که البته مشکلاتی را نیز دربر داشت.
در همۀ این سالها از حمایت بیدریغ برادرعزیزم محمد توکلی برخوردار بودم و ایشان تنها یار و یاور من در چاپ کتابهایم در ایران بوده و هست.
یکسال بعد کتابی با عنوان «گرامر زبان آلمانی» را که در آن دستور زبان آلمانی بصورت مختصر و مفید توضیح داده میشد منتشر کردم و سپس به تألیف و انتشار «فرهنگ جامع فارسی – آلمانی» و نیز مجموعۀ آموزشی «میخوام فارسی یاد بگیرم» و اخیراً «کتاب گرامر و تمرین زبان آلمانی» پرداختم.
همۀ این کتابها و توضیحات و مشخّصات آنها را میتوانید در سایت زیر که با کلیک کردن پرچم سه رنگ به زبان فارسی در می آید مشاهده کنید:
www.farsi-deutsch.de
درحال حاضر در شهر آخن آلمان ساکن هستم. دو فرزند به نامهای پیوند و پونه دارم و بیشتر فرصت هایم صرف تدریس زبانهای فارسی و آلمانی ، تصحیح ، تکمیل و به روز آوردن تألیفات خودم براى چاپهاى بعدى و نیز انتشار آنها در شهرهای مختلف آلمان ، اتریش و سوئیس میشود.
بد نیست در اینجا مختصری هم در مورد ویژگیهای این کتابها برایتان بنویسم:
«فرهنگ جامع آلمانی فارسی» در 1282 صفحه شامل واژه ها واصطلاحات علمی در کلّیۀ زمینه ها ، مثالها و جملات زبان روزمره می باشد که به همراه دستور زبان آلمانی بصورت مختصر و مفید در ابتدای کتاب عرضه میشود.
در «فرهنگ جامع فارسی آلمانی» در 990 صفحه سعی شده است که واژه ها بصورت جداگانه توضیح داده شوند ، چیزی که در فرهنگ های مشابه دیده نمیشود. مثلاً کلمۀ «باز» که در زبان فارسی با معانی متفاوت: (باز به معنی دوباره)–(باز در مقابل بسته)–(باز در جانورشناسی) – (باز در رشتۀ شیمی در مقابل اسید) بکار میرود بطور جداگانه به همراه مثالها ، اصطلاحات و ضرب المثل ها به آلمانی آورده شده اند تا کاربرد این کلمات برای علاقمندان بهتر قابل درک باشد.
فشردۀ این دو کتاب «فرهنگ آلمانی فارسی – فارسی آلمانی» می باشد که در قطع جیبی در 1070 صفحه به همراه آوا نویسی واژه ها و جملات فارسی بصورت لاتین در دسترس علاقمندان قرار میگیرد تا برای آندسته از افرادی که در خواندن خط فارسی مشکل دارند ، به ویژه بچه هائی که در کشورهای آلمانی زبان رشد میکنند ، قابل استفاده باشد.
مجموعۀ «میخوام فارسی یاد بگیرم» شامل یک کتاب آموزشی ، یک کتاب تمرین و دو عدد سی دی است که در آن متن درسها و جملات و مثالها توسط چند تن از ایرانیان خوانده میشود. همانطور که از تیتر کتاب استنباط میشود ، در این مجموعه ، گام به گام همراه با آموزش خط زبان فارسی و توضیح نکات دستوری زبان مادری ما ، زبان گفتاری نیز بصورت قاعده آموزش داده میشود تا کاربرد آن در زبان روزمره آسان گردد.
اخیراً کتاب «گرامر و تمرین زبان آلمانی» در 644 صفحه به چاپ رسیده و منتشر شده است که در آن دستور زبان آلمانی از خواندن و نوشتن تا مطالب پیچیدۀ گرامری به همراه توضیح قواعد دستوری زبان فارسی بصورت بسيار ساده و مقايسۀ آن با زبان آلمانی در پنجاه فصل مختلف به مرور پژوهنده را با ويژگیهای زبان آلمانی آشنا میکند. هر فصل این کتاب دارای واژه نامۀ همان درس و اصلاحات و تعبیرات روزمره نیز می باشد . هشتاد تا نود جملۀ متنّوع بعنوان مثال و تمرین در هر درس آموزش این زبان را آسان میکند. کلید تمرینات نیز در پایان کتاب آمده است.
آقای توللی عزیز ، امیدوارم که این توضیحات برای شما کافی و همان چیزی باشد که از من خواسته بودید. اگر کمک دیگری از من برمی آید در خدمت گزاری حاضرم.
عکس جدیدی را هم که خواسته بودید به پیوست تقدیم میدارم.
عرض سلام و ارادتم را خدمت خانوادۀ محترم و همکاران گرامی ابلاغ بفرمائید.
مؤفق باشید
فدای شما حسین توکلی
استاد توکلی بزرگوار بی شک یکی از بزرگترین مفاخر کشور هستند . من به شخصه کتاب گرامر ایشان برایم حکم کتابی مقدس دارد . دو هفته پس از ورود به آلمان این کتاب را خریدم و بقدری جامع و کارآمد است که بنده به شخصه از هر منبع دیگر بی نیاز شدم . هرچند اشتباهاتی ناچیز در برخی بخشها وجود دارد اما بالاتر خود ونه و نه دهم درصد صحیح است .
من تردید داشتم کتاب گرامر ایشون رو بخرم چون ایشون رو نمیشناختم و مطمئن نبودم مولفش تسلط کامل به آلمانی داره ولی با خوندن این مطالب خیالم راحت شد. کتابفروش گفت کاملترین کتاب گرامر آلمانیه. من معمولا از کتابهای نیتیو و تالیف خود اون کشور استفاده میکنم ولی برای آلمانی این کتاب رو خریدم