جریان شکافنده به جریان‌هایی از آب گفته می‌شود که از ساحل به سوی دریا حرکت می‌کنند. این جریان یکی از مهمترین عوامل غرق شدن انسان‌ها در دریاها است به طوری که 80 درصد عملیات‌های کمکی نجات غریق‌ها مربوط به این پدیده می‌شود.
حرکت این جریان از داخل منطقه خیزاب ساحلی آغاز می‌شود و تا خارج از خط شکست موج ادامه می‌یابد. این جریان موجب می‌شود آبی که موج‌ها به سوی ساحل آورده‌اند را به دریا باز گردانند.
جریان‌های شکافنده به شیب ساحل و کنش خیزاب (موج) بستگی دارد و سرعت این جریان معمولا از رکورد سرعت شنای المپیک بالاتر است از این رو حتی بهترین قهرمان شنای المپیک نیز نمی‌توانند بر خلاف این جریان شنا کرده و به طرف ساحل برگردد.
به گفته رئیس پژوهشکده علوم دریایی موسسه ملی اقیانوس شناسی این جریان در کلیه دریاها وجود دارد.
سرعت جریان شکافنده در دریا
دکتر حمید علیزاده- رئیس پژوهشکده علوم دریایی موسسه ملی اقیانوس شناسی در گفتگو با خبرنگار مهر دلیل ایجاد جریان شکافنده را شکست موج در ناحیه ساحلی دانست و اظهار داشت: زاویه برخورد موج به ساحل و شکل بستر از جمله عوامل اصلی ایجاد جریان شکافنده در یک منطقه ساحلی است.
وی با تاکید بر اینکه از عمق 10 متر به بعد جریان شکافنده وجود ندارد، افزود: از آنجایی که وجود جریان‌های شکافنده به حضور موج وابسته است، این جریان‌ها در تمام فصول سال وجود دارد.
علیزاده با بیان اینکه مردم در فصول سرد در آب شنا نمی‌کنند، یادآور شد: معمولا از نیمه خرداد تا اوایل مهرماه که هوا مساعدتر است مردم برای شنا به دریا می‌روند که به دلیل بی اطلاعی از جریان‌های شکافنده دچار حادثه می‌شوند.
وجود جریان شکافنده در دریای جنوب
رئیس پژوهشکده علوم دریایی موسسه ملی اقیانوس شناسی با بیان اینکه جریان شکافنده منحصر به دریای خزر نمی‌شود، اضافه کرد: اتفاقا این جریان در دریای عمان به دلیل صخره‌ای بودن به خوبی قابل مشاهده است ولی به دلیل آنکه مردم کمتر به دریای عمان برای شنا می‌روند کمتر شاهد تلفات هستیم.
تحقیقات موسسه ملی برای پیش بینی جریان‌های شکافنده
وی با اشاره به برنامه‌های این پژوهشکده در زمینه جریان‌های شکافنده خاطرنشان کرد: در این زمینه برنامه‌های تحقیقاتی و اطلاع رسانی را در دستور کار داریم که در بخش اطلاع رسانی به دلیل کمبود بودجه نیاز به همکاری سازمان‌ها و نهادهای اجرایی است.
علیزاده با اشاره به پروژه‌های تحقیقاتی در این زمینه گفت: در بخش تحقیقاتی نیز اقدام به مدل سازی این جریان‌ها به منظور پیش بینی آن کردیم.
وی در این باره توضیح داد: در این مدل سازی به دنبال پهنه بندی سواحل کشور هستیم تا از این طریق میزان خطر پذیری پهنه‌های ساحلی را مشخص کنیم. این امر ما را یاری می‌کند تا همان طور که قادر هستیم تا 72 ساعت آینده وجود موج را پیش بینی کنیم، بتوانیم جریان آب ناشی از جریان شکافنده را تا 72 ساعت آینده پیش بینی کنیم.
رئیس پژوهشکده علوم دریایی ادامه داد: با این پیش بینی قادر خواهیم بود تا نسبت به فراوانی جریان‌های شکافنده در مناطق ساحلی چون ساری و بندر انزلی هشدار دهیم.
خطرناک‌ترین نقاط سواحلی از نظر جریان شکافنده
علیزاده با تاکید بر اینکه مدل سازی جریان‌های شکافنده از بهترین روش‌های هشدار در خصوص این جریان‌ها است خاطر نشان کرد: در حال حاضر این مطالعات در دستور کار قرار دارد و با داده‌های به دست آمده اقدام به ترسیم مدل پیش بینی مکانی جریان‌های شکافنده کردیم.
وی با تاکید بر اینکه با این مدل سازی توانستیم پهنه‌های خطر را در سواحل مشخص کنیم، یادآور شد: بر اساس داده‌های به دست آمده خطرناک‌ترین پهنه‌های ساحلی به لحاظ جریان شکافنده سواحل غرب مازندران است که بیشترین مخاطرات را برای انسان‌ها دارد.
لطف‌اله آجدانی بالاتر از عزت‌اله فولادوند، لیلی گلستان و حتا حسن روحانی!
http://pnah.blogfa.com/
این جریان باضافه باقیمانده ساختمانهای قدیمی که در اثر پیشرفت آب در نزدیکی سواحل هست بالاترین علل را در وقوع حوادث دارند! جاهای کم حادثه یا بی حادثه را شهرکها مال خودشان کردند و مسوولین هم به رغم ادعایشان هیچ کاری برای آزادسازی این سواحل نکردند! آزادسازی ساحل و حریم دریا مشکل گشاست!