مسئولیت‌پذیری ، صداقت و ساده زیستی؛
وظیفه مهم مسئولان در قبال مردم
هرازنیوز – مسئولیت و وظایف دولتمردان در قبال مردم تنها یک وظیفه اداری یا قانونی نیست، بلکه یک رسالت اخلاقی، اجتماعی و حتی الهی است. جامعه‌ای که مسئولانش در آن با مردم صادقانه زندگی کنند، ساده‌زیست باشند و ارتباطی مستقیم و بی‌پرده با شهروندان خود داشته باشند، به‌طور طبیعی از اعتماد عمومی، آرامش اجتماعی و همبستگی بیشتری برخوردار خواهد شد. در مقابل، هرگاه فاصله میان مردم و حاکمان زیاد شود، بی‌اعتمادی، نارضایتی و شکاف اجتماعی گسترش می‌یابد.
ساده‌زیستی، نماد همدلی با محرومان
نخستین وظیفه‌ای که متون دینی و تجارب بشری بر آن تأکید کرده‌اند، ساده‌زیستی و پرهیز از تجمل در زندگی مدیران است. امام علی(ع) می‌فرمایند: «خداوند بر پیشوایان دادگر واجب کرده است که زندگی خود را با طبقه ضعیف تطبیق دهند تا رنج فقر برای مستمندان دشوار نگردد.»(1) این سخن نشان می‌دهد که رهبران جامعه باید نه‌تنها در گفتار بلکه در سبک زندگی خود، همدلی و همراهی با مردم را نشان دهند.
وقتی مردم مشاهده می‌کنند مسئولان از امکانات ویژه و رفاه طلبی های خارج عرغ جامعه بهره‌مند می‌شوند، در حالی که آن‌ها با مشکلات معیشتی دست‌وپنجه نرم می‌کنند، طبیعی است که شکاف و بی‌اعتمادی در جامعه شکل گیرد. ساده‌زیستی، نه فقط یک توصیه اخلاقی، بلکه راهی برای کاهش فاصله‌های طبقاتی و ایجاد همبستگی اجتماعی است.
خدمتگزاری؛ اصل بنیادین حکومت مردمی
در منابع اسلامی، همواره تأکید شده است که مسئولان باید خود را «خادم مردم» بدانند نه «حاکم بر مردم». امام علی(ع) در فرمان معروف خود به مالک اشتر می‌فرمایند: «اللهَ اللهَ فِي الطَّبَقَةِ السُّفْلَى؛ بر تو باد توجه به طبقه ضعیف و آسیب‌دیده، آنان که هیچ راه چاره‌ای ندارند و نیازمندند.»(2) این نگاه، به روشنی بیان می‌کند که اولویت اصلی در حکمرانی باید رسیدگی به امور مستضعفان و قشرهای فرودست باشد.
اگر مدیران جامعه در برنامه‌ریزی‌ها و تصمیم‌گیری‌های خود صرفاً به منافع گروه‌های خاص یا طبقات مرفه توجه کنند، عدالت اجتماعی از بین خواهد رفت و نارضایتی فراگیر می‌شود. رسالت اصلی حکومت، ایجاد امنیت، عدالت و رفاه برای همه، به‌ویژه برای کسانی است که دستشان به جایی بند نیست.
ارتباط مستقیم با مردم؛ رمز اعتماد عمومی
مسئولان واقعی کسانی‌اند که میان مردم زندگی می‌کنند و درد و رنج آنان را از نزدیک لمس می‌نمایند. در تاریخ آمده است که رسول خدا(ص) چنان در میان اصحاب می‌نشستند که هر تازه‌واردی نمی‌توانست ایشان را از دیگران تشخیص دهد (3)؛ یعنی پیامبر هیچ فاصله‌ای میان خود و مردم قرار نمی‌داد. امام علی(ع) نیز در فرمان به مالک اشتر تأکید می‌کند که خود را از مردم پنهان نسازد، چرا که دور بودن از چشم مردم، موجب بی‌اطلاعی از امور و فاصله گرفتن از واقعیت‌ها می‌شود (4).
امروز نیز یکی از بزرگ‌ترین مشکلات، فاصله‌ای است که برخی مسئولان میان خود و مردم ایجاد کرده‌اند. جلسات پرزرق‌وبرق، تشریفات زائد و حضور محدود و گزینشی در میان مردم، نه‌تنها مشکلی را حل نمی‌کند بلکه دیواری از بی‌اعتمادی ایجاد می‌نماید. ارتباط مستقیم، حضور بی‌واسطه در میان مردم و شنیدن صدای واقعی آنان، رمز تداوم اعتماد عمومی است.
همدردی و اقدام عملی
صرف همدردی زبانی و بیان شعارهای حمایتی کافی نیست. مسئولیت دولتمردان در قبال مشکلات جامعه بسیار سنگین است. امام علی(ع) هرگز خود را بی‌مسئولیت نمی‌دانست و لحظه‌ای آرام و قرار نداشت. او نه‌تنها نسبت به رنج مردم حساس بود بلکه برای رفع مشکلات بی‌درنگ اقدام می‌کرد، جلوی ظلم را می‌گرفت و به جبران کمبودها می‌پرداخت (5).
امروز جامعه ما بیش از هر زمان دیگری نیازمند چنین نگاهی است. همدردی واقعی با مردم به معنای حضور در میدان عمل، شفاف‌سازی تصمیمات، مبارزه با فساد و تلاش برای حل مشکلات معیشتی است. اگر این همدردی در عمل محقق نشود، سخنان زیبا و شعارهای پرطمطراق تنها موجب افزایش نارضایتی خواهد شد.
وظایف مسئولان در قبال مردم را می‌توان در سه واژه خلاصه کرد: مسئولیت پذیری، صداقت و ساده زیستی، اصولی است که اگر از آن غفلت شود، هیچ سیاست و برنامه‌ای نمی‌تواند اعتماد ازدست‌رفته را بازگرداند. تاریخ به ما می‌آموزد که حکومت‌ها با تجمل، فاصله‌گیری و بی‌اعتنایی به مردم پایدار نمی‌مانند.
امروز بیش از هر زمان دیگری، جامعه ما نیازمند مسئولانی است که در عمل نشان دهند خادم مردم هستند، نه حاکم بر آنان. صداقت در گفتار، سادگی در رفتار و اقدام در عمل، سه رکن اصلی برای بازسازی اعتماد اجتماعی و حرکت به سوی جامعه‌ای سالم و پویا است.
منابع:
1. نهج البلاغه، خطبه ۲۰۰
2. نهج البلاغه، نامه ۵۳
3. المحجة البیضاء، ج۴، ص۱۵۲
4. نهج البلاغه، نامه ۵۳
5. نهج البلاغه، خطبه ۲۷
✍️ روزبه نصیری – هرازنیوز