نویسنده وبلاگ علامه دهر نوشت :
چندی پیش بود که مناسبت های سال 1391 را مرور
می کردم …به دومین ماه شمسی که رسیدم
اتفاقی خوشایند نظرم را جلب کرد؛
ماه اردیبهشت و اینهمه بزرگداشت؟
————————————-
اتفاقی که دیدگان هر کسی را بر صفحات مناسبت های تقویم می دوزد، تکریم و بزرگداشت بزرگان در این ماه است. از ابتدای این ماه که بزرگداشت سعدی بوده تا اواخرش که روز بزرگداشت حکیم عمر خیام است همه و همه مناسبت های شیرینی است که ناظر به احادیث زیبا و پرمغزی از ائمه معصومین علیهم السلام است؛
چنانكه پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ فرمود: «اَكْرِمُوا الْعُلَماءَ فَاِنَّهُمْ وَرَثَةُ الْأَنْبِیاءِ فَمَنْ أَكْرَمَهُمْ فَقَدْ اَكْرَمَ اللهَ وَرَسُولَهُ؛ دانشمندان را گرامی دارید كه آنها وارثان پیامبرانند و هر كه آنان را احترام نماید، خدا و رسولش را احترام نموده است.»
امام علی ـ علیه السّلام ـ هم فرمود: «مَنْ وَقَّرَ عالِماً فَقَدْ وَقَّرَ رَبَّهُ؛ كسی كه به عالمی احترام نماید، به خدا احترام نموده است.»
امام موسی كاظم ـ علیه السّلام ـ فرمود: «عَظِّمِ الْعالِم لِعِلمِهِ وَدَعْ مُنازَعَتَهُ؛ عالم را به جهت علمش تعظیم و احترام كن و با او منازعه منما.»
————————–
اوّل اردیبهشت روز بزرگداشت شیخ اجلّ، مشرف الدّین مصلح الدین بن عبدالله سعدی شیرازی است که هنوز هم پس از حدود هفتصد و پنجاه سال همچون خورشیدی در آسمان فرهنگ و ادب ایران زمین می درخشد. « تصحیح گلستان سعدی» یکی از اولین آثار حضرت علامه حسن زاده آملی بود که در عنفوان جوانی ایشان و در زمان تلمّذشان از محضر حضرت علامه شعرانی(رحمه الله علیه) انجام دادند. البته ناشر آن کتاب، به خاطر معروف بودن حضرت علامه شعرانی (ره) در آن زمان، اثر مذکور را بدون اجازه به نام ایشان چاپ نمود اما حضرت علامه حسن زاده آملی بدون کمترین اعتراضی با آن برخورد کرد ولی این، همه ماجرا نبود بلکه حضرت علامه شعرانی (ره) در دفاع از این شاگرد زحمتکش، شخصاً به آن ناشر تاخته و مراتب اعتراض شدید خود را از این عمل غیر اخلاقی نسبت به وی ابراز کرد.
به هر روی در آثار متعدد حضرت علامه حسن زاده آملی، به وفور نام این شاعر پرآوازه ایرانی به چشم می خورد که حاکی از نگاه ویژه استاد گرانقدر به اشعار جناب سعدی(علیه الرحمه) است.
—————————
سوم اردیبهشت روز بزرگداشت بهاءالدین محمّد بن حسین بن عبدالصمد عاملی معروف به «شیخ بهایی» است. همو که در سال 953 در بعلبک لبنان زاده شد و پس از بذرافشانی علم و معرفت در کویر تشنگان معارف مدارس ایران آن زمان، در سال 984 در بحرین درگذشت.
صاحب تألیفات متنوع و فراوان بود از جمله، خلاصه الحساب/ تشریح الافلاک/ اسطرلاب الکبیر/ فوائد الصمدیه/ جامع عباسی و…و…به خصوص مهمترین اثرش که به فرمایش محققی ارجمند صاحب «کشکول نیاز و ره آورد اهل راز»!
اگر آثار ارزشمند حضرت علامه حسن زاده آملی فهرست اَعلام داشت، شاید یکی از نامهایی که به وفور در آثار حضرت علامه نام برده شده، جناب «شیخ بهایی» می بود.
معظّم له توجه ویژه ای به آثار جناب شیخ بهایی داشته اند تا جایی که حتی بر اثر شدت علاقه معنوی به آثار ایشان علی الخصوص«کشکول شیخ بهایی»، نام «کُشیکل/ مصغّر کشکول» را بر یکی از آثار خود نهاده اند که این اثر جزو آثار مخطوط ایشان بوده و هنوز به حلیت طبع متحلّی و متجلّی نشده است از آنجا که فرموده اند «پریرو تاب مستوری ندارد» امیدواریم این اثر ارزشمند ایشان نیز به زودی تقدیم تشنگان معارف گردد، إن شاءالله.
—————————-
پانزدهم اردیبهشت تکریم عالمی شیعی و یکی از بزرگان علم حدیث «شیخ صدوق» علیه الرّحمه است. محدّثی نامور که در حدود سال 306 در قم متولد و در سال 381 در شهر ری به سرای باقی شتافت کسی که تولّدش با آغاز نیابت «حسین بن روح نوبختی» سومین نائب خاص امام زمان (عج) همزمان شده بود. الحق که زندگی اش خواندنی و آثار سترگش ماندنی است.
———————
در تقویم شمسی ایرانیان نوزدهم اردیبهشت به روز بزرگداشت «شیخ کلینی» اختصاص داده شده است. یکی از افتخارات آن عالم معروف، معاصر بودنش با یازدهمین حجّت خدا «حضرت امام حسن عسکری علیه السلام» است. اما یکی از افتخارات ما شیعیان، کتاب وزین «اصول کافی» به قلم آن دانشمند دینی است که بعدها یکی از مهمترین و معتبرترین کتب حدیثی شیعه معرفی شد و مرحوم کلینی مدّت 20 سال در گردآوری این اثر سنگین زحمت کشیده است. البته همه حدود 1600 روایت اصول کافی از چنان استحکامی برخوردار است که جناب کلینی (علیه الرحمه) در معرفی آن می نویسد: «در کافی تمام آنچه متعلّم در فنون علم دین به آن نیاز دارد و قصد عمل به اخبار درست و سُنن صحیح دارد، جمع شده است».
حضرت علامه حسن زاده آملی (دام ظلّه) این اثر قیّم (جلدین اصول کافی) را چنان اعراب گذاری نموده اند که استاد عظیم الشأن، معلّم عصر حضرت علامه شعرانی (ره) نتوانست از این اثر گرانقدرش به راحتی بگذرد به همین علّت حدود 43 سال قبل در تصدیق اجتهاد و اجازه روایت علامه حسن زاده (حفظه الله) باز هم از آن نام می برد و می نویسد : «او- استاد حسن زاده- در علم قرآن، لفظ و معنایش، باطن و ظاهرش، قرائت و کتابتش و دیگر اُمور متعلّق به آن بر اقران خویش فائق و در تتبّع احادیث و علوم ادبی مورد نیاز در آن بر غیر خویش برتر گشته است. کلمات کتاب شریف اصول کافی را ضبط کرده و آن را به نحوی شگفت آور و به طرزی که بیشتر مردم از آن ناتوانند اعراب گذاری نموده است…».
—————-
بیست و پنجم اردیبهشت سالروز بزرگداشت «حکیم ابوالقاسم فردوسی» است. شاعری شیعی مذهب که در سال 319 شمسی متولّد شد و پیش از سال 397 درگذشته است. حکیمی فرزانه (ره) می فرمود: «همه توحید ذاتی و صفاتی و افعالی و … در یک بیت جناب فردوسی آورده شده که فرمود: پناه بلندیّ و پستی توئی/ ندانم چه ای، هرچه هستی توئی».
در شیعه بودن فردوسی تردیدی نیست چنانکه خود فرمود:
منم بنده ی اهل بیت نبی / ستاینده خاک و پای وصیّ
آری! باید بندگی اهل بیت و خدمتگزاری آنان نمود تا درها گشوده شود و راهی به سوی سعادت و کمال انسانی نصیب گردد.
گرچه تکریم آن شاعر و حکیم بلند آوازه ایرانی در یک روز خاصّ درج شده اما تاکنون تندیس ها و مجسّمه هایی نظیر میدان فردوسی تهران، باغ نگارستان، دانشکده ادبیات دانشگاه تهران، دانشکده ادبیات دانشگاه فردوسی مشهد، رُم ایتالیا و آرامگاه فردوسی نیز برای تجلیل از آن بزرگمرد ادبیات حماسی – عرفانی ایران ساخته شده است.
در پایان باید گفت با نگاهی اجمالی به شاهنامه، می توان دریافت که «داستان هفت خوان رستم» از شیرین ترین سروده های حکیم ابوالقاسم فردوسی است که حضرت علامه حسن زاده در چندین صفحه پس از شرحی عرفانی – فقط در تفسیر هفت خوان- در کتاب شریف «نامه ها برنامه ها» آورده اند:
«آری! باید رستم بود (بلکه بالاتر از رستم، که جهاد با نفس جهاد اکبر است) با دیوان و جادوان جنگید، از هفت خوان درگذشت تا نفس، مطمئنّه شود و به خطاب «إرجعی الی ربّک راضیه مرضیه» مشرّف شود».
—————–
بیست و هشتم اردیبهشت 427 سالروز تولّد غیاث الدّین ابوالفتح عمر بن ابراهیم خیّام نیشابوری است. فیلسوف، ریاضیدان، ستاره شناس و رباعی سرای دوران سلجوقی که رباعیاتش به اکثر زبان های دنیا ترجمه شده است. «گاهشماری ایران» در دوره سلطنت «ملکشاه سلجوقی» برجسته ترین کار عملی این حکیم ایرانی بود.
وی در یکی از نوشته هایش «ابن سینا» را استاد خود می نامید اما از لحاظ زمانی، تفاوت زیادی با هم داشتند و این استادی ابن سینا جنبه معنوی داشته است.
جهانیان نیز با نامگذاری های مختلفی به تکریم این دانشمند ایرانی پرداخته اند که از جمله مهمترین آنها می توان به «نامگذاری یکی از حفره های ماه به نام خیام» اشاره کرد.
امّا…
31 اردیبهشت 1374 شمسی بود…
روزی که در تالار علامه امینی (ره) دانشگاه تهران مراسم تکریم و تجلیل از حکیم و عارف فرزانه «حضرت علامه حسن زاده آملی» برگزار شد. شخصیتی که بیوگرافی شان چنان در رسانه ها و آثار مکتوب منتشر شده که نیازی به ذکر ریز آن موارد نیست اینکه در سال 1307 در روستای ایرای لاریجان متولّد شده و ….. اینکه در محضر اساتید بزرگی چون حضرات آیات شعرانی و طباطبایی و فاضل تونی و …. زانو زده است…. اینکه پس از چاپ اوّلین اثرش به نام «تصحیح نصاب الصبیان» تاکنون بیش از یکصد اثر علمی اش چاپ شده و قریب به صد اثر علمی دیگرشان هنوز به طبع نرسیده… اینکه در حدود 60 سال پیش نظریه های نجومی اش دانشگاهیان و منجّمین آن زمان را مبهوت کرد و …. اینکه شاگردانی را در محضر خویش پرورانده که هر کدام به بذرافشانی نفوس مستعدّه در جای جای این کره خاکی مشغولند و …..
هیچکدام از اینها مدّنظر نیست، بلکه هدف،بیان حقیقتی انکارناپذیر است و آن اینکه کسی که خود را در راه فراگیری علم و عمل بدان وقف نموده است، در چنین روزگاری و چه بسا سالیان سال نام عزیزش بر جریده ی قلوب اهل علم و معرفت و صفحه خوش نقش روزگار ثبت شده و این ممکن نیست مگر به تلاش و پشتکار و همّت و اراده ی خویش و احترام به علمای دین خصوصاً اساتید ارجمندشان که در جای جای آثارش می توان دید که چگونه و با چه احترامی نام آن اساطین حکمت را بر صفحه ی سپید می آورد. به فرمایش سعدی:
چو خواهی که در قدر والا رسی / ز شیب تواضع به بالا رسی
در آن حضرت آنان گرفتند صدر / که خود را فروتر نهادند قدر
چو سیل اندر آمد به هول و نهیب / فتاد از بلندی به سر در نشیب
چو شبنم بیفتاد مسکین و خُرد / به مهر آسمانش به عیّوق برد
حال اگر شخص شخیص استاد علامه حسن زاده آملی (حفظه الله) در کمال تواضع و در معرفی آثارشان می فرمایند:
نه شکوفه ای نه برگی نه ثمر نه سایه دارم
همه حیرتم که دهقان به چه کار کِشت ما را؟
حکایتی است ناظر بر ابیات سعدی (علیه الرحمه).
قلم، بیش از این بر صفحه سپید نمی چرخد
و حال و وقتی دگر می طلبد… إن شاءالله