به‌ناز مقدسی| جنجال بر سر نان است. حالا که ایران به خودکفایی گندم رسیده و انتظار می‌رود حداقل «نان»، اصلی‌ترین غذای ایرانیان کیفیت مرغوبی داشته باشد، اما خبر از نامرغوبیتش به گوش می‌رسد. جنجال دو وزیر بر سر نان و نمک از آن‌جا شروع شد که وزیر بهداشت از نامرغوب‌بودن کیفیت گندمی که به دست نانواها می‌رسد، خبر داد و از استفاده بیش از حد مجاز نمک و جوهر نمک در نان‌ها انتقادکرد و از آن سو وزیر جهاد کشاورزی با تکذیب این موضوع از مرغوبیت کیفیت گندم در ایران دفاع کرد.
این صحبت‌ها و جنجالی که بر سر کیفیت نامرغوب نان به راه افتاده است بار دیگر مردم را بر سر دوراهی استفاده از اصلی‌ترین ماده غذایی سفره‌های‌شان قرار داد. این روزها که خبرها به واسطه شبکه‌های اجتماعی و تلگرام به سرعت درحال منتشرشدن و دست‌به‌دست چرخیدن است، جنجال نان بار دیگر به تردید استفاده از اقلام خوراکی نامرغوب دامن زده است. کدام‌یک از این دو واقعیت دارد؟ آیا گندم‌های تولیدی کشور صادر می‌شوند و گندم‌های نامرغوب و وارداتی نصیب نانوا و سفره‌های ایرانی شده است؟ یا صحبت‌های اخیر وزیر بهداشت اظهار نظری غیرکارشناسی بوده است؟
نان باکیفیت؛ نان بی‌کیفیت
ماجرا شایعه نیست. صحبت از انتقادهای دو وزیر دولت دوازدهم به حوزه کاری و مسئولیت‌های یکدیگر است. هفته گذشته دکتر سیدحسن هاشمی در حاشیه همایش روز جهانی غذا از استفاده بیش از حد نمک در نان انتقاد کرد و گفت: «نان غذای اصلی در کشور است و اگر نان سالمی به مردم بدهیم، بخشی از وظیفه‌مان را انجام داده‌ایم. وزارت بهداشت برای شرکت‌های تولیدکننده موادغذایی سخت‌گیری می‌کند تا نمک‌شان را به میزان یک گرم یا یک‌دهم گرم کاهش دهند، اما از آن طرف نانی در اختیار مردم قرار می‌گیرد که میزان نمکش سه برابر مجاز است. زمانی که به نانوا می‌گوییم چرا به میزان زیاد از نمک استفاده می‌کنی؟ می‌گوید آردی که به من می‌دهند مناسب نیست و خمیرش شل است و در تنور می‌ریزد. بنابراین باید گندم وارداتی را با آن مخلوط کنم. من درباره این ادعای نانوایان بررسی کردم و فهمیدم که حرف‌شان درست است. بنابراین باید گندمی وارد کنیم تا نانوا، نان خوبی به مردم عرضه کند؛ چراکه اگر مشکل نان حل شود، از بروز بخشی از بیماری‌ها پیشگیری می‌شود. ما به دنبال کاهش نمک و عدم استفاده از جوهر نمک در نان هستیم. درحال حاضر در برخی موارد جوهر نمک گاهی با همین عنوان و گاهی با عنوان مخمر در نان استفاده می‌شود و بخشی از بیماری‌های گوارشی مردم به همین دلیل است. بنابراین ما نگران بروز بیماری‌هایی هستیم که مرتبط با عملکرد سایر دستگاه‌هاست و امیدواریم مسئولان مرتبط به این موضوعات توجه کنند.»
صحبت‌های وزیر بهداشت کافی بود تا وزارت کشاورزی نسبت به گندم تولیدی کشور مورد اتهام قرار بگیرد، همین هم شد که وزیر جهاد کشاورزی به سخنان اخیر وزیر بهداشت مبنی بر کیفیت نامطلوب گندم و استفاده اجباری نانوایان از نمک واکنش نشان داد. محمود حجتی دراین‌باره گفت: «مردم ایران بهترین نان را در هزاران سال گذشته تولید می‌کنند و نمک هم نمی‌زنند، چند دهه‌ای است که گندم از خارج کشور وارد می‌شود. نمی‌دانم وزیر بهداشت چه گفته است اما امروز در حد نیاز گندم داریم و به لطف خدا این امکان را داریم که گندم به حد کافی داشته باشیم و با وجود استفاده از گندم و آرد ایرانی شنیده می‌شود که نان‌ها شور یا بی‌کیفیت است، درحالی‌که این موضوع در مرکز پژوهشگاه آرد و نان مورد بررسی قرار می‌گیرد و نتیجه تحقیقات، این موضوع را تایید نمی‌کند، بلکه باید دید مشکل نانوا چه بوده است.»
واکنش‌های متفاوت
اخبار ضد و نقیض می‌تواند در هر حوزه‌ای باشد اما وقتی ارتباط مستقیمی با زندگی روزمره مردم داشته باشد، بار سنگین‌تری دارد. همین هم شد که بعد از صحبت‌های اخیر وزیر بهداشت درخصوص نامرغوب بودن کیفیت نان افراد زیادی در این خصوص اظهارنظر کردند. قاسم زراعتکار، رئیس اتحادیه نانوایان تهران یکی از نخستین کسانی بود که به دنبال صحبت‌های قاضی‌زاده هاشمی، وزیر بهداشت گفت: «از زمان اظهارات وزیر بهداشت خطاب به اتحادیه نانوایان برای کنترل مصرف نمک در نان میزان مصرف نمک از ١,٨ به ١ کاهش یافت. با توجه به این‌که استان تهران مصرف‌کننده گندم است، نه تولیدکننده، لذا گندم مازاد مصرف استان‌ها به شهر تهران سرازیر می‌شود، تا مورد مصرف قرار گیرد. با وجود این‌که دولت برای خرید گندم هزینه دو برابر قیمت جهانی متقبل می‌شود، متاسفانه کیفیت آرد پایین است، این درحالی است که به خودکفایی گندم هم رسیده‌ایم.» اگرچه بار اصلی کیفیت گندم بر دوش وزارت کشاورزی است، اما درنهایت موضوع نان در یک زنجیره به‌هم متصل قرار می‌گیرد و شرکت غله و خدمات بازرگانی، وزارت صنعت، معدن و تجارت و سازمان مبارزه با قاچاق کالا و ارز نیز در این حوزه مسئولیت دارند. با این حال، برخی از مسئولان و کارشناسان نیز به هیچ عنوان زیر بار این موضوع و نامرغوب‌بودن کیفیت گندم نرفتند. علیقلی ایمانی، رئیس بنیاد توانمندسازی گندم‌کاران ایران با غیرکارشناسی خواندن اظهارنظر وزیر بهداشت دراین‌باره گفت: «کشور با تلاش مدیران سختکوش وزارت جهاد کشاورزی، کشاورزان زحمتکش و توصیه‌های مکرر مقام معظم رهبری با وجود کمی و کاستی‌های فراوان در بخش کشاورزی فعالیت داشته است. افرادی با اظهارنظر غیرکارشناسی مانند وزیر بهداشت به بهانه‌های مختلف می‌خواهند تولید داخلی را تضعیف و باب واردات را دوباره باز کنند.»
چه باید کرد؟
با همه اینها بعد از این‌که این بحث‌ها درخصوص کیفیت نان به راه افتاد، مرکز پژوهش‌های غلات، روی ٧٠٠ نمونه گندم تولیدی کشور در سال‌جاری سنجش کیفی انجام داد. نتایج به دست آمده از این آزمایش افزایش کیفیت گندم در سال‌جاری نسبت به سال گذشته را نشان می‌دهد. با این حال، از آن‌جا که مهمترین علت پایین بودن کیفیت آرد و نان تولیدی در مصاحبه برخی کارشناسان، استفاده از گندم داخلی و کیفیت پایین گندم‌ها بیان شده است، حیدرعلی نصر، رئیس مرکز پژوهش‌های غلات اعلام نرخ منطقی را شاه‌‌کلید ارتقای کیفیت نان دانست و با تاکید بر این‌که گندم تولید داخل از کیفیت لازم برخوردار است، گفت: «قیمت نان باید منطقی شود.»
حالا که صحبت‌های ضد و نقیض درخصوص نان هنوز به اثبات نرسیده است، چه باید کرد؟ آیا کیفیت نان واقعا نامرغوب است؟ حالا که دولت یازدهم و دوازدهم بعد از ٨سال افول تولید گندم در دولت‌های احمدی‌نژاد دوباره به اوج دوران خودکفایی گندم (دولت سیدمحمد خاتمی) رسیده‌اند، آیا بی‌کیفیتی نان آن هم با سیر صعودی قیمت واقعیت دارد؟ آیا حالا که در زمینه گندم به خودکفایی رسیده‌ایم، کیفیت نان امروز مثل نانی است که در دولت هفتم و هشتم نیز به دست مردم می‌رسید؟ امروز در صفحه «یک پرسش چند پاسخ» با کارشناسان در رابطه با کیفیت گندم و نان صحبت کردیم که در ادامه می‌خوانید
پیشینه
بازی با سلامت مردم
ماجرای بی‌کیفیتی اقلام خوراکی تنها مختص به نان نیست. در سال‌های اخیر خطر مصرف روغن‌های خوراکی، لبنیات پالم‌دار و مرغ‌های هورمونی نیز بارها و بارها چالشی جدی را برای تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان ایجاد کرده است. با این حال، موضوع نان نیز ماجرای امروز نیست و درست از همان زمان که در دولت محمود احمدی‌نژاد به یکباره قیمت نان با سیر صعودی روبه‌رو شد، توقع مردم نیز نسبت به کیفیت این محصول بالا رفت و حرف و حدیث‌هایی نسبت به کیفیت نان بر سر زبان‌ها افتاد. در زیر اقلام و خوراکی‌هایی را که در چند سال اخیر به همین سرنوشت گرفتار شده‌اند و انتقادات فراوانی نسبت به بی‌کیفیتی و نامرغوبیت‌شان شده مرور می‌کنیم.
نان: در همه دوران فرازونشیب‌های زیادی را پشت سر گذاشته است. نان به‌عنوان قوت سفره‌های مردم یکی از اصلی‌ترین کالاهایی است که در سبد مصرفی خانوار قرار دارد، اما در سال‌های اخیر به یکباره قیمتش آن‌قدر بالا رفت که باعث اعتراض شدید مردم به‌خصوص قشر کم‌درآمد جامعه شد. با همه اینها انتظار می‌رفت که افزایش قیمت نان باعث بهتر شدن کیفیتش شود، اما این‌طور هم نشد و در سال ٩٠ اعتراض‌ها نسبت به کیفیت نان آغاز شد. درست بعد از اجرای قانون هدفمندسازی یارانه‌ها که با اجرای قانون هدفمندکردن یارانه‌ها با پرداخت نقدی مبلغی برای تهیه نان به‌صورت ماهانه، توزیع آرد یارانه‌ای به واحدهای تولیدی قطع شد، موضوع بی‌کیفیت‌شدن نان هم پیش آمد. اگرچه مسئولان دولت نهم به ریاست‌جمهوری محمود احمدی‌نژاد این مسأله را رد می‌کردند، اما به عقیده بیشتر کارشناسان و تحقیقات میدانی از نانوایی‌ها نشان داد کیفیت نامطلوب گندم تولید داخل یکی از عوامل افت کیفیت نان بوده است.
مرغ: سالانه ٢میلیون تن مرغ گوشتی به بازار عرضه می‌شود. مرغ نیز یکی از اقلام مصرفی خانوارهای ایرانی است که هرازگاهی دچار بحران در قیمت و کیفیت می‌شود. یک روز خبر از مرغ‌های هورمونی می‌آید و روز دیگر هشدار درخصوص مرغ‌های آنتی‌بیوتیکی داده می‌شود. سال ٩٣ در یک نظرسنجی تلویزیونی از مردم سوال شد که «آیا از کیفیت مرغ‌های موجود در بازار راضی هستید؟» که در نتیجه ٨٣درصد از مردم پاسخ خیر را انتخاب کردند.
لبنیات: شاید تا قبل از سال ٩٣ خیلی از مردم نام «پالم» را نشنیده بودند. اما به یکباره خبر از این آمد که روغن پالم، روغنی گیاهی که در سوخت زیستی برای مصارف و ساخت بیودیزل‌ها کاربرد دارد در تولید ماست هم استفاده می‌شود. درست مردادماه سه‌سال پیش بود که وزیر بهداشت دولت یازدهم خبر تلخی را اعلام کرد. در آن زمان دکتر قاضی‌زاده‌هاشمی، وزیر بهداشت اعلام کرد: «مردم ماست نخورند و لبنیات مصرف نکنند، چراکه در تولید برخی لبنیات از روغن پالم استفاده می‌شود که سلامت مردم را به خطر خواهد انداخت.» این اتفاق هم بار دیگر جنجالی بین وزیر بهداشت و کشاورزی به راه انداخت. اگر از کاربران چندین و چند ساله شبکه‌های اجتماعی باشید، به یاد می‌آورید که در آن زمان کمپین‌های مختلفی در این خصوص شکل گرفت و قرار شد تا روز ٢٥ مرداد به‌عنوان روز بدون لبنیات لقب بگیرد و مردم با نخریدن لبنیات، اعتراض خود را به گوش صنایع برسانند. با این حال، بعد از التهاب و شایعات با ورود سازمان‌های مسئول و نمایندگان مجلس مشخص شد چند کارخانه تولیدی این تخلف را انجام داده‌اند، اما در این دوران مردم دیگر نسبت به همه کارخانه‌های تولیدکننده لبنیات بدبین شده بودند.
نظر مخالف
مرغوبیت بی‌چون و چرای «گندم»
حبیــــب‌الله نیکزادی‌پناه – عضو کمیسیون کشاورزی مجلس| با انتشار خبر بی‌کیفیتی نان عزم جدی برای رفع ابهام از این موضوع ایجاد شده است. در این حوزه مشکلات زیادی وجود دارد، اما این تنها به دلیل نامرغوب‌بودن گندم نیست و موضوع برمی‌گردد به عدم نظارت. اینها را حبیب‌الله نیکزادی‌پناه، عضو کمیسیون کشاورزی مجلس به «شهروند» می‌گوید: «چند سال قبل ما بخش عمده‌ای از گندم مورد نیاز کشور را وارد می‌کردیم آن موقع می‌توانستیم بگوییم گندم کیفیت خوبی دارد ، اما در دولت یازدهم به خودکفایی گندم رسیدیم و الان گندم تولیدی بسیار باکیفیت است. بنابراین نهایتا نمی‌توان گفت گندم مرغوب نیست، بلکه شاید در مواردی که بی‌کیفیتی نان مشاهده شده نظارتی وجود نداشته است.»
این نماینده مجلس معتقد است کنترل و نظارتی در نانوایی‌ها وجود ندارد و دراین‌باره می‌افزاید: «پخت نان و خمیرکردن آرد یک فرآیند مهم است. اما متاسفانه در برخی از نانوایی‌ها خمیر را در داخل ظرف می‌ریزند و از آن طرف هم خیلی ساده و راحت آن را پخت می‌کنند. طبیعی است که از چنین فرآیندی نان خوب حاصل نمی‌شود! در چنین فرآیندی هر گندمی هم که باشد، نان خوبی از آن به دست نخواهد آمد. برخی از نانوایی‌ها قدر نان را می‌دانند. مثلا نانوایی‌های زاهدان هم از همین گندم استفاده می‌کنند، اما آن‌قدر برای تولید نان‌شان ارزش قایل می‌شوند که حتی ذره‌ای دور ریز هم ندارد. بنابراین باید گفت متاسفانه هیچ‌گونه کنترل و نظارتی در فرآیند تولید و پخت نان صورت نمی‌گیرد و همین هم شده که شاید در برخی از نانوایی‌ها مواد افزودنی مثل نمک یا جوهر نمک به مواداولیه نان اضافه می‌شود.»نیکزادی‌پناه در پایان با توجه به اهمیت این موضوع به‌خصوص برای مردم کشور به «شهروند» قول پیگیری و شفاف‌سازی آن را از طریق کمیسیون کشاورزی و مجلس شورای اسلامی می‌دهد و دراین‌باره اظهار می‌کند: «اداره تعزیرات باید نظارت کامل بر نانوایی‌ها داشته باشد. از طرف دیگر شورای آرد نان در مناطق و وزارت بازرگانی نیز باید بر این امر نظارت کنند تا کالا و اقلام خوراکی با بهترین کیفیت به دست مردم برسد. با این حال، کمیسیون کشاورزی به‌طور قطع این موضوع را پیگیری خواهد کرد تا مردم با خیال راحت از نان استفاده کنند.»
نظر موافق
حلقه مفقوده در تولید نان بی‌کیفیت
احمد حمزه – عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی| نتیجه و خروجی‌اش این بوده که نان بی‌کیفیت است. موضوعی که تنها به وزارت کشاورزی مربوط نیست، اما با این‌حال برخی از نانواها از بی‌کیفیتی گندم‌ها و آردی که به دست‌شان رسیده، گله‌مند بوده‌اند. احمد حمزه، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی یکی از نماینده‌هایی است که حرف وزیر بهداشت را درخصوص بی‌کیفیتی نان و مصرف نمک بیش از حد مجاز در خمیر مایه نان تایید می‌کند و در این‌باره به «شهروند» می‌گوید: «در رابطه با اختلاف‌نظری که بین وزارت بهداشت و کشاورزی برای بی‌کیفیتی نان وجود دارد، باید گفت در این بین یک حلقه سومی هم دخالت دارد. درواقع این حلقه سوم همان سازمان‌های مسئول نظارت و کنترل کیفی هستند. به این معنی که وزرات کشاورزی معتقد است گندمی که تولید می‌شود، مرغوب است و مشکلی ندارد و از آن‌طرف هم وزارت بهداشت مدعی است نانی که به دست مردم می‌رسد، بی‌کیفیت است. بنابراین در این فرآیند یعنی تولید مواد اولیه تا تولید نهایی محصول ممکن است اتفاقاتی بیفتد که در نتیجه خروجی‌اش این شده است.»
این نماینده مجلس با بیان این‌که وزارت بهداشت قبل از مطرح‌کردن بی‌کیفیتی نان قطعا بارهاوبارها آن را آزمایش کرده است، در این‌باره می‌افزاید: «وزارت بهداشت مستند حرف می‌زند. این وزارت آزمایشگاه دارد، محصولات را آزمایش و کنترل می‌کند و در نهایت با توجه به نتیجه‌ای که از آزمایشات حاصل می‌شود، اطلاع‌رسانی می‌کند. بنابراین قطعا صحبت‌های وزیر بهداشت صحیح است، اما این‌که علت این موضوع چیست، نیاز به بررسی‌های بیشتری دارد.»احمد حمزه در پایان قول پیگیری این ماجرا را در مجلس به «شهروند» می‌دهد و در این‌باره می‌گوید: «در شرایط فعلی که خبر بی‌کیفیتی نان رسانه‌ای شده ، باید ارگان‌ها و وزارت‌های دست‌اندرکار و متولی این موضوع برای شفاف‌سازی و رفع مشکل وارد عمل شوند. ما هم به‌عنوان نماینده مجلس در کمیسیون بهداشت و درمان به‌طور قطع این موضوع را در اولویت قرار می‌دهیم و به‌طور قطع در جلسه هفته آینده مشکل بی‌کیفیتی نان را مطرح می‌کنیم تا امنیت خاطر مردم را فراهم کنیم.»
نظر کارشناس
کیفیت گندم باید بهبود یابد
قاسم زراعتکار – رئیس اتحادیه نانوایان تهران| در تولید آرد و پخت نان باید برنامه‌ریزی وجود داشته باشد. اگرچه کشور از سال گذشته به خودکفایی در گندم رسیده، اما هنوز هم مشکلات زیادی بر سر راه مصرف‌کنندگان و خریداران این محصول وجود دارد. یکی از این مشکلات همین موضوع درگیری نانواها با آردهای تولید شده از گندم است که کیفیت خوبی ندارند و درنهایت نانوا را مجبور به استفاده از مواد افزودنی مضر مثل نمک بیش از حد مجاز کرده است. قاسم زراعتکار، رئیس اتحادیه نانوایان تهران دراین‌باره به «شهروند» می‌گوید: «وزیر محترم بهداشت در همایش روز جهانی غذا اعلام کردند که میزان نمک در برخی از نان‌ها زیاد است. این درحالی است که ميانگين نمك تا پيش از اين در كشور ۱.۸درصد بود، اما در سال‌های اخیر با تلاش‌های وزارت بهداشت، نمك در نان سنتي تعدیل پیدا کرد و الان در برخی از مناطق به ۱درصد هم كاهش پیدا کرده است. با این حال، در کشور ما ٨٥درصد آرد نانوایی‌ها، آرد یارانه‌ای و ١٥درصد آن آرد آزاد است. یعنی هر آردی که از هر کارخانه از طرف شرکت خدمات بازرگانی به دست نانوا برسد، نانوا موظف است آن را استفاده کند. بنابراین نانوایی‌ها حق انتخابی برای خرید نوع و مارک آرد ندارند و برخی از این آردها بی‌کیفیت هستند.»
گلوتن آرد ماده‌اي از آرد است كه باعث كش‌آمدن خمير و تردشدن بافت نان مي‌شود که نباید از حد استاندارد پايين‌تر باشد. بنابراین اگر گلوتن بیش از ٣٠درصد باشد، خوب است و اگر کمتر از ١٨درصد باشد باعث خواهد شد تا نانوا برای سفت‌شدن خمیر به آن نمک بیشتری اضافه کند. زراعتکار در رابطه با این مشکل اظهار می‌کند: «گرما و فصل تابستان برای برخی از نانوایی‌های استان‌ها مشکل ایجاد می‌کند، درحالی که در این فصل نباید گلوتن آرد از ۲۶ پايين‌تر باشد، اما ممکن است گلوتن به ۱۹ يا به ۲۰ برسد. همین هم می‌شود که نانوا مجبور می‌شود به‌ا ضافه‌کردن نمک خمیرش را باکیفیت‌تر کند. بنابراین مشخص نیست که منظور وزیر بهداشت کدام نانوایی‌ها یا کدام استان‌هاست، اما به‌هرحال این مشکل وجود دارد.»
زراعتکار در پایان با بیان این‌که نان برکت سفره مردم کشور است، می‌افزاید: «ما در سال ٩٣ گندم خارجی داشتیم که اصلا برای آرد و خمیر مایه نان با این گندم نمک مصرف نمی‌شد. اما در سال ٩٦ که به خودکفایی گندم رسیده‌ایم، حالا همه گندم مصرفی و آردها تولید داخلی است. من ضمن خسته نباشید به کشاورزان زحمتکش کشورم که توانستند کشور را به خودکفایی گندم برسانند، توصیه می‌کنم روی کیفیت گندم‌ها کار کنند. درنهایت هم از همه همکارانم خواهش می‌کنم نسبت به این موضوع احساس مسئولیت کنند تا نانی سالم به دست مردم برسد و از سفره‌های مردم دعای خیر همراه‌شان باشد.»
تجربه دیگران
کمی و کیفی «نان» در جهان
«دسترسی همه مردم در تمام اوقات به غذای کافی برای داشتن یک زندگی سالم» تعریف بانک جهانی از امنیت غذایی است. با این تعریف باید گفت مسأله کمی و کیفی موادغذایی در همه جهان اهمیت ویژه دارد و بنابر تعریف سازمان ملل، امنیت غذایی دسترسی همه مردم به غذای کافی در تمام اوقات برای داشتن یک جسم سالم خواهد بود. بنابراین «نان» به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین مواد مصرفی مردم جهان همواره اهمیت ویژه‌ای درخصوص کمی و کیفی دارد.
آلمان: متنوع‌ترین نان‌های جهان مختص کشور صنعتی آلمان است. در این کشور نزدیک به دوهزار واحد سنتی تولید نان فعالیت می‌کنند و کیفیت نان یکی از اصلی‌ترین دغدغه‌های نانواها و دولت است. برای تهیه نان رطوبت یک عامل کلیدی محسوب می‌شود. همین هم شده که محققان روی یک فناوری جدید فراصوتی برای ایجاد رطوبت‌دادن به خمیر نان کار می‌کنند. در چند‌سال اخیر موسسه «تی‌تی زد برمرهافن» در آلمان به‌شکلی فعالانه این طرح را آزمایش می‌کند که هدف از آن بهینه‌سازی فرآیند تخمیر خمیر نان و صرفه‌جویی در مصرف انرژی است. بنابراین قرار است به‌زودی این فناوری برای تولید نان‌هایی ترد و باکیفیت مورد استفاده نانوایی‌ها قرار گیرد.
ژاپن: هر ژاپنی سالانه ١٠کیلو نان مصرف می‌کند. این میزان مصرف مردم ژاپن از نان نسبت به بسیاری از کشورها کمتر است، با این حال کیفیت نان موضوع مهمی در این کشور است. همین امسال وزیر کشاورزی ژاپن در مناقصه‌ای از کشورهای آمریکا و استرالیا ١١٧هزار و ٨٠٠ تن گندم باکیفیت را خریداری کرد تا به مرغوبیت و کیفیت نان در کشورش بیفزاید.
مالزی: صنعت نان در مالزی به‌صورت تخصصی است. در این کشور صنعت نان یکی از رشته‌های تحصیلی و دانشگاهی است. با این حال، بخش زیادی از نان‌های تولید این کشور صنعتی هستند و در چند‌سال اخیر تولید نان در مالزی به دست دو شرکت بزرگ «گاردنیا» و «استانسون » افتاده است. اگرچه در یک دهه گذشته انتقادهای زیادی به کیفیت نان در کشور مالزی می‌شد، اما از چند‌سال پیش همزمان با افزایش نیاز به مصرف نان، این کشور تصمیم گرفت صادرات گندم از آمریکا را افزایش دهد. بر همین اساس واردات گندم مالزی در سال ٢٠١٧-٢٠١٦، به‌طورکلی ٧/١میلیون تن شد.
منابع دیگر
ارتقای کیفیت نان نیاز به یک عزم جدی و همکاری همه دستگاه‌های مسئول و همچنین قیمت نهایی منطقی دارد. حالا که این روزها ماجرای بی‌کیفیتی نان علم شده است، مردم نیز سرگردان شده‌اند. اگر در رابطه با کیفیت و مرغوبیت گندم و نان‌ها نیاز به مطالعه بیشتر دارید، لینک‌های زیر را مطالعه کنید.
سلام؛ من نان هستم!
http: //zendegisalam.khorasannews.com/newspaper/BlockPrint/٣١٢٢١
مردم از کیفیت نان در کشور ناراضی هستند
http: //www.ghatreh.com/news/nn٣٨٥٤٥٨١٦
برای افزایش کیفیت نان، تنها کیفیت آرد موثر نیست
http: //zanjan.isna.ir/Default.aspx?NSID=٥&SSLID=٤٦&NID=٢١٦٦
ضد و نقیض‌های ارتقای کیفیت نان
http: //www.yjc.ir/fa/news/٦٢٧٦٧٤٢/