رجعت امام حسین(ع) در «آخرالزمان» در آخرین خطبه روز عاشورا
امام محمدباقر(ع) در روایتی آخرین خطبه امام حسین(ع) در کربلا را بیان میکند که مربوط به مهدویت و امر ظهور است.
به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا یکی از مهمترین ابعاد قیام امام حسین(ع) که نسبت به آن غفلت صورت گرفته است، موضوع مهدویت است. این موضوع به قدری نزد امام(ع) ارزشمند بود که آخرین خطبه خود را به این امر اختصاص دادند.
در واقع اینطور میتوان گفت که یکی از راههای فهم مهمترین موضوعات، برنامهها و یا اهداف اهلبیت(ع) رجوع به آخرین سفارشات و یا توصیههای ایشان در اواخر عمر شریفشان است؛ همان گونه که پیامبر گرامی اسلام(ص) در حجةالوداع و تنها کمتر از یکسال مانده به عمر گرانقدرشان در روز غدیر موضوع ولایت امیرالمؤمنین(ع) و اتصال آن به مهدویت را بیان فرمودند.
در ادامه، متن آخرین خطبه امام حسین(ع) به نقل از امام محمد باقر(ع) از صفحه139 کتاب «مختصرالبصائر» محمد حسن حلی عاملی و صفحه 848 از جلد دوم کتاب «الخرائج و الجرائح» قطب راوندی را بخوانید.
در پایان، برای فهم بهتر این روایت شریف، آن را به صورت دستهبندی موضوعی آوردیم.
ردیف | متن حدیث | ترجمه |
1 | قَالَ الْحُسَیْنُ بْنُ عَلِیٍّ ع لِأَصْحَابِهِ قَبْلَ أَنْ یُقْتَلَ | حسین بن علی (علیهماالسلام) قبل از اینکه کشته شود به اصحابش فرمود: |
2 | إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص قَالَ یَا بُنَیَّ إِنَّکَ سَــتُسَاقُ إِلَى الْعِرَاقِ | همانا رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) (به من) فرمود: اى فرزندم! همانا تو به زودى به سوى عراق سوق داده خواهى شد. |
3 | وَ هِیَ أَرْضٌ قَدِ الْتَقَى بِهَا النَّبِیُّونَ وَ أَوْصِیَاءُ النَّبِیِّینَ | و آن زمینی است که انبیاء و اوصیاى انبیاء با آن ملاقات کردند. |
4 | وَ هِیَ أَرْضٌ تُدْعَى عَمُورَا | و آن زمینی است که«عمورا»نامیده میشود. |
5 | وَ إِنَّکَ تُسْتَشْهَدُ بِهَا وَ یُسْتَشْهَدُ مَعَکَ جَمَاعَةٌ مِنْ أَصْحَابِکَ لَا یَجِدُونَ أَلَمَ مَسِّ الْحَدِیدِ | و همانا تو و جماعتی از اصحاب تو در آنسرزمین شهید خواهی شدکه (آنان) درد آهن (نیزه و شمشیر) را حس نمىکنند. |
6 | وَ تَلَا ﴿ قُلْنا یا نارُکُونی بَرْداً وَ سَلاماً عَلى إِبْراهیمَ﴾ تَکُونُ الْحَرْبُ عَلَیْکَ وَ عَلَیْهِمْ بَرْداً وَ سَلَاماً | سپس این آیه را تلاوت فرمود:«گفتیم: ای آتش! سرد و سلامت باشد بر ابراهیم»، جنگ براى تو و بر اینان (همراهانت) سرد و سلامت خواهد شد. |
7 | فَأَبْشِرُوا فَوَ اللَّهِ لَئِنْ قَتَلُونَا فَإِنَّا نَرِدُ عَلَى نَبِیِّنَا | سپس (امام حسین به اصحاب خود فرمود:)بشارت باد بر شما. به خدا سوگند، اگرچه (دشمنان) ما را مىکشند، ولى ما بر پیامبرمان(صلی الله علیه و آله و سلم) وارد میشویم. |
8 | ثُمَّ أَمْکُثُ مَا شَاءَ اللَّهُ | سپس من به قدرى که خدا بخواهد مکث خواهم کرد! |
9 | فَأَکُونُ أَوَّلَ مَنْ تَنْشَقُّ عَنْهُ الْأَرْضُ | سپس اول کسى خواهم بود که زمین برایش شکافته مىشود. |
10 | فَأَخْرُجُ خَرْجَةً یُوَافِقُ ذَلِکَ خَرْجَةَ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ ع وَ قِیَامَ قَائِمِنَا وَ حَیَاةَ رَسُولِ اللَّهِ ص | و خارج خواهم شد (خروج خواهم کرد)، خارج شدنی کهموافق آن خارج شدن امیرالمؤمنین (علیهالسلام) و قیام قائم ما و حیات رسولالله (صلی الله علیه و آله و سلم) است. |
11 | ثُمَّ لَیَنْزِلَنَّ عَلَیَّ وَفْدٌ مِنَ السَّمَاءِ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ لَمْ یَنْزِلُوا إِلَى الْأَرْضِ قَطُّ | سپس افرادى از آسمان که نزد خدایند بر من نازل میشوند در حالی که هرگز به سوی زمین نازل نشدهاند. |
12 | وَ لَیَنْزِلَنَّ إِلَیَ جَبْرَئِیلُ وَ مِیکَائِیلُ وَ إِسْرَافِیلُ وَ جُنُودٌ مِنَ الْمَلَائِکَةِ | و جبرئیل، میکائیل، اسرافیل و لشکریانی از ملائکه بر من نازل خواهند شد. |
13 | وَ لَیَنْزِلَنَّ مُحَمَّدٌ وَ عَلِیٌّ وَ أَنَا وَ أَخِی وَ جَمِیعُ مَنْ مَنَّ اللَّهُ عَلَیْهِ فِی حَمُولَاتٍ مِنْ حَمُولَاتِ الرَّبِّ جِمَالٍ مِنْ نُورٍ لَمْ یَرْکَبْهَا مَخْلُوقٌ | حضرت محمّد و على و من و برادرم و همۀ آن کسانی که خدا بر آنان منت نهاده،درحملکنندگانی از حاملان پروردگار نازل میشویم، شترانی از نور که تاکنون احدى از خلایق بر آنها سوار نشدهاند. |
14 | ثُمَّ لَیَهُزَّنَّ مُحَمَّدٌ ص لِوَاءَهُ وَ لَیَدْفَعُهُ إِلَى قَائِمِنَا مَعَ سَیْفِهِ | بعد از این، حضرت محمّد (صلی الله علیه و آله و سلم) پرچم خود را به اهتزاز درمیآورد و آن را به همراه شمشیرش به قائم ما میدهد. |
15 | ثُمَّ إِنَّا نَمْکُثُ مِنْ بَعْدِ ذَلِکَ مَا شَاءَ اللَّهُ | سپس ما بعد از آن، مدتی که خدا بخواهد مکث میکنیم. |
16 | ثُمَّ إِنَّ اللَّهَ یُخْرِجُ مِنْ مَسْجِدِ الْکُوفَةِ عَیْناً مِنْ دُهْنٍ وَ عَیْناً مِنْ مَاءٍ وَ عَیْناً مِنْ لَبَنٍ | بعد آن، همانا خداوند از مسجد کوفه چشمهاى از روغن و چشمهاى از آب و چشمهاى از شیر خارج میکند. |
17 | ثُمَّ إِنَّ أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ یَدْفَعُ إِلَیَّ سَیْفَ رَسُولِ اللَّهِ ص وَ یَبْعَثُنِی إِلَى الْمَشْرِقِ وَ الْمَغْرِبِ | همانا بعد از آن، امیرالمؤمنین (علیهالسلام) شمشیر رسول خدا را به من میدهد، و مرا به سوى مشرق و مغرب زمین (تجهیز و) روانه میکند. |
18 | فَلَا آتِی عَلَى عَدُوٍّ لِلَّهِ إِلَّا أَهْرَقْتُ دَمَهُ وَ لَا أَدَعُ صَنَماً إِلَّا أَحْرَقْتُهُ | پس من به هیچ یک از دشمنان خدا بر نمیخورم مگر اینکه خون او را میریزم،و هیچ بتى را نمىبینم مگر اینکه آن را مىسوزانم. |
19 | حَتَّى أَقَعَ إِلَى الْهِنْدِ فَأَفْتَحَهَا | تا اینکه به هند میرسم و آن را فتح مىکنم. |
20 | وَ إِنَّ دَانِیَالَ وَ یُوشَعَ یَخْرُجَانِ إِلَى أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ ع یَقُولَانِ صَدَقَ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ | و همانا دانیال و یوشع خارج میشوند و به امیرالمؤمنین (علیهالسلام) عرضه میدارند که خدا و رسول او راست گفتهاند. |
21 | وَ یَبْعَثُ مَعَهُمَا إِلَى الْبَصْرَةِ سَبْعِینَ رَجُلًا فَیَقْتُلُونَ مُقَاتِلِیهِمْ | سپس ایشان با تعداد هفتاد مرد بسوى بصره میروند و دشمنان خود را مىکشند. |
22 | وَ یَبْعَثُ بَعْثاً إِلَى الرُّومِ فَیَفْتَحُ اللَّهُ لَهُمْ | و گروهى به سوی روم اعزام مىشوند و خداوند پیروزى رانصیب آنان میکند. |
23 | ثُمَّ لَأَقْتُلَنَّ کُلَّ دَابَّةٍ حَرَّمَ اللَّهُ لَحْمَهَا حَتَّى لَا یَکُونَ عَلَى وَجْهِ الْأَرْضِ إِلَّا الطَّیِّبُ | سپس، من هر جنبندهای را که خدا گوشت آن را حرام کرده مىکشم تا اینکه در روى زمین غیر از گوشت طیّب چیزى نباشد. |
24 | وَ أَعْرِضُ عَلَى الْیَهُودِ وَ النَّصَارَى وَ سَائِرِ الْمِلَلِ وَ لَأُخَیِّرَنَّهُمْ بَیْنَ الْإِسْلَامِ وَ السَّیْفِ فَمَنْ أَسْلَمَ مَنَنْتُ عَلَیْهِ وَ مَنْ کَرِهَ الْإِسْلَامَ أَهْرَقَ اللَّهُ دَمَهُ | من بر یهود و نصارا و سایر ملل اسلام را عرضه مىدارم، و آنان را بین اسلام و شمشیر مخیر مىگذارم؛پس هر کس اسلام بیاورد، منت بر او میگذارم، و هر کس از اسلام کراهت داشته باشد خدا خون او را خواهد ریخت. |
25 | وَ لَا یَبْقَى رَجُلٌ مِنْ شِیعَتِنَا إِلَّا أَنْزَلَ اللَّهُ إِلَیْهِ مَلَکاً یَمْسَحُ عَنْ وَجْهِهِ التُّرَابَ وَ یُعَرِّفُهُ أَزْوَاجَهُ وَ مَنْزِلَتَهُ فِی الْجَنَّةِ | هیچ مردى از شیعیان ما روى زمین باقی نخواهد بود، مگر اینکه خداوند مَلَکى را به سوی او نازل میکند تا خاک را از روى او کنار زند،و همسرانش و مقامش را در بهشت به وى بنمایاند. |
26 | وَ لَا یَبْقَى عَلَى وَجْهِ الْأَرْضِ أَعْمَى وَ لَا مُقْعَدٌ وَ لَا مُبْتَلًى إِلَّا کَشَفَ اللَّهُ عَنْهُ بَلَاءَهُ بِنَا أَهْلَ الْبَیْتِ | در روى زمین شخص نابینا و زمینگیر و مبتلائى نخواهد بود مگر اینکه خداوند به وسیلۀ ما اهلبیت بلا را از او برطرف مىکند. |
27 | وَ لَیُنْزِلَنَّالْبَرَکَةَ مِنَ السَّمَاءِ إِلَى الْأَرْضِ حَتَّى إِنَّ الشَّجَرَةَ لَتُقْصَفُ بِمَا یَزِیدُ اللَّهُ فِیهَا مِنَ الثَّمَرَةِ وَ لَتَأْکُلُنَّ ثَمَرَةَ الشِّتَاءِ فِی الصَّیْفِ وَ ثَمَرَةَ الصَّیْفِ فِی الشِّتَاءِ | و به قدرى برکت از آسمان به سوی زمین نازل مىشود که شاخه درخت از زیادى میوه مىشکند! میوه زمستانى در تابستان و میوه تابستانى در زمستان خورده مىشود. |
28 | وَ ذَلِکَ قَوْلُهُ عَزَّ وَ جَلَ﴿ وَلَوْأَنَّأَهْلَالْقُرىآمَنُوا وَاتَّقَوْا لَفَتَحْنا عَلَیْهِمْ بَرَکاتٍ منَ السَّماءِ وَالْأَرْضِ وَلکِنْ کَذَّبُوا فَأَخَذْناهُمْ بِما کانُوا یَکْسِبُونَ﴾. | و این است معناى سخن خداوند عزوجل که : «اگر اهل کتاب ایمان میآوردند و تقوا پیشه میکردند، ما به یقین برکاتى از آسمان و زمین براى آنان قرار میدادیم، ولى اینان تکذیب کردند و ما آنان را به واسطۀ آنچه کسب کردند مؤاخذه کردیم.» |
29 | ثُمَّ إِنَّ اللَّهَ لَیَهَبُ لِشِیعَتِنَا کَرَامَةً لَا یَخْفَى عَلَیْهِمْ شَیْءٌ فِی الْأَرْضِ وَ مَا کَانَ فِیهَا | سپس خداوند کرامتى را برای شیعیان ما عطا میکند که چیزى در زمین و آنچه در آن هست بر آنان پنهان نخواهد بود. |
30 | حَتَّى إِنَّ الرَّجُلَ مِنْهُمْ یُرِیدُ أَنْ یَعْلَمَ عِلْمَ أَهْلِ بَیْتِهِ فَیُخْبِرَهُمْ بِعِلْمِ مَا یَعْمَلُونَ. | تا اینکه مردى از میان اینها اراده کند که دانشی از اهلبیت خود بداند، آنان را با علم به آنچه انجام میدهند، آگاه میسازد. |
فراز اول بحث(بندهای 1 تا 7)
* تأکید بر این که قبل از شهادت این خطبه خوانده شد.
* رسول الله (صلی الله علیه و آله) به امام حسین (علیه السلام) فرمودند به سرزمین عراق سوق داده خواهی شد که انبیاء و اوصیاء آنجا را ملاقات کرده بودند.
* شهادت امام (علیه السلام) و اصحاب ایشان را مطرح فرمودند در صورتی که درد آهن را احساس نمیکنند و به آیه69 سوره انبیاء استشهاد شد «قُلْنا یا نارُ کُونی بَرْداً وَ سَلاماً عَلى إِبْراهیم».
*پس از شهادتشان به سوی پیامبر (صلی الله علیه و آله) باز میگردند.
فراز دوم و مقطع دوم بحث(بندهای 8 تا 14)
*ابتدا رجعت ایشان از زمین
*دوم، خروج ایشان همزمان با خروج امیرالمومنین (علیه السلام)، قیام امام زمان (عج) و حیات رسول الله (صلی الله علیه و آله). *سوم، نزول افرادی که قبلاً در زمین حضور نداشتند از ملائک مقرب تا…
*چهارم، برافراشتن پرچم توسط پیامبر (صلی الله علیه و آله) و عرضۀ آن به امام زمان(عج) همراه با شمشیرشان.
فراز سوم و مقطع سوم بحث(بندهای 15تا 24)
*اول جاری شدن چشمههایی(دهن، ماء، لبن) از مسجد کوفه
*دوم تقدیم پرچم رسولالله (ص) توسط امیرالمومنین(ع) به امام حسین(ع) و مبعوث کردن به مشرق و مغرب و نابودی عدوالله و سوزاندن بتان و فتح هند.
*سوم، خروج دانیال و یوشع علیهما السلام به سوی امیرالمومنین (علیه السلام) و تصدیق خداوند و رسول الله (صلی الله علیه و آله)، و حرکت به سمت بصره و کشتن دشمنانشان و رفتن به سوی روم و فتح آنجا.
*چهارم، کشتن حیوانات حرام گوشت.
*پنجم، عرضه دین به یهود و نصاری و سایر ملل و مخیر کردن بین اسلام و کفر و انتقام گرفتن از آنها
فراز و مقطع چهارم(بندهای 25 تا انتها)
از این فراز به بعد دیگر بحث فضای بهشتگونه مطرح است و پس از نابودی کفر و ظلم صورت میگیرد.
*اول، نزول ملائکه جهت خدمت به شیعیان و شناساندن زوج و منزلت ایشان در بهشت.
*دوم، از بین رفتن بیماریها به واسطۀ اهلبیت (علیهم السلام).
*سوم، جاری شدن برکت از آسمان و میوه دادن غیر عادی درختان
*چهارم، کرامت دادن به شیعیان طوری که هیچ چیز از ایشان پنهان نیست و علم ایشان فراوان میشود.