چو عضوی به درد آورد روزگار دگر عضو ها را نماند قرار
ام.اسMS ) یا Multiple Sclerosis )بیماری مزمنی است که می‌تواند تأثیرات عمیقی بر عملکرد بیماران و کیفیت زندگی آنان بگذارد.
هـراز نـو: بیش از نیمی از بیماران مبتلا علاوه بر علایم جسمی، از مشکلات شناختی و روانی- اجتماعی در رنجند. به طوری که شیوع افسردگی در این بیماران سه برابر جمعیت عمومی است.و البته هر بیمار با توجه به ویژگی‌های شخصیتی خود و شرایط محیطی و حمایت پیرامونش درک متفاوتی از بیماری و واکنش متفاوتی به آن دارد و در نتیجه، بیماری‌اش سیر متفاوتی خواهد داشت. اما معمولا ، به محض اینکه فرد از ابتلا به این اختلال آگاه میشود، احساسات و دل‌نگرانیهای متفاوتی را تجربه می‌کند. نخست آن‌که تصویر ذهنی اغلب افراد از ام.اس.، یک بیماری پیشرونده و ناتوان‌کننده است که ظرف مدت کوتاهی منجر به زمین‌گیر شدن فرد میشود، در حالی که سیر بیماری فقط در درصد کمی از بیماران مبتلا این‌گونه است. متأسفانه عدم آگاهی بیماران و عدم اطلاع‌رسانی دقیق پرسنل پزشکی به تصویر مذکور دامن می‌زند. بنابراین به محض اطلاع از ابتلا، ترس از ناتوانی و سربار خانواده شدن، اولین ترس‌هایی است که فرد با آن دست و پنجه نرم می‌کند. به علاوه، انطباق روانی با ابتلا به یک بیماری مزمن، یک فرایند چند وجهی، انرژی‌بر و زمان‌بر است که فرد برای موفقیت در آن نیاز به یاری دارد و اگر حمایت مورد نیاز صورت نپذیرد، فرد دچار افسردگی و اضطراب خواهد شد؛ علایمی که منجر به کاهش کیفیت زندگی و افت عملکرد حتی بیش از میزان مورد انتظار می شود.بنابراین باید به فرد کمک شود تا برای انطباق با شرایط جدید توانمندی‌ها، نیازها، اهداف، ارزش‌ها، نقش‌ها و روابطش با اطرافیان را بازنویسی و از نو تعریف کند و شرایط جدید را بپذیرد. در این مسیر، توسل به معنویات، حمایت خانواده و تلاش برای یادگیری روش‌های مقابله‌ای کارآمد، مدیریت استرس و مدیریت زمان می‌تواند بسیار سودمند باشد. فرد باید از تمام منابع در اختیار کمک بگیرد.
یادمان نرود که کمک گرفتن خود نوعی مهارت است و بیمار باید بین نیاز به استقلال و درخواست کمک تعادل برقرار کند. گاهی برقراری ارتباط با بیمارانی که با توسل به این موارد سالهاست کیفیت زندگی خود را حفظ و پیشرفت بیماری را متوقف کرده‌اند، می‌تواند بیمار و خانواده را به تأثیر شگفت‌انگیز روان بر جسم واقف ساخته، آنان را به پیش‌آگهی مطلوب بیماری امیدوار سازد.
علت بیماری:علت صد در صد قطعی که واقعا مشخص کند ام اس چه علتی دارد هنوز نه تنها در ایران بلکه در جهان نیز مشخص نشده است، اما متخصصان مغز و اعصاب عامل ژنتیک، عوامل محیطی مانند کمبود ویتامین D و ویروس ها را، سه عامل اصلی در بروز بیماری ام اس می دانند.
علائم : علائم ام اس بستگی به نوع و شدت بیماری دارد و اینکه کدام قسمت از سیستم عصبی دچار ضایعه شده است به عنوان مثال اگر قسمت بینایی مغز باشد بیمار دچار مشکل بینایی می شود .اگر اعصاب کنترل کننده حرکات دست و پا دچار ضعف حرکتی شده ویا اگر در قسمت تعادل مغز دچار ضایعه شود، بیمار دچار مشکلات تعادلی می شود.
طبق آخرین مطالعات انجام شده زنان 3 برابر بیشتر از مردان به ام اس مبتلا می شوند. چون ام اس یک بیماری خود ایمن است و این قضیه در جنس مونث شایعتر از جنس مذکر است بنابراین بیشترین آمار مبتلایان به این بیماری را زنان تشکیل می دهند. بیشترین سن شیوع بیماری 25 تا 30 سالگی و سنین بالاتر حتی 60 سالگی هم در ایران مشاهده شده است.
لذا ، برای اینکه، بدن سالمی داشته باشیم و به بیماری ام اس مبتلا نشویم عوامل ژنتیکی را نمی توانیم تغییر دهیم ولی عوامل محیطی قابل کنترل می باشند .با توجه به اینکه امروزه این بیماری بسیار مورد توجه قرار گرفته ، مطالعات دانشمندان نشان داده است که کمبود ویتامین D در بروز بیماری ام اس تاثیر دارد .
لازم به ذکر است : استرس های روحی و هیجانات در بروز ام اس تاثیر مستقیم دارد افرادی که مستعد این بیماری هستند در زمانی که دچار استرس و هیجان می شوند علایم بیماری ظهور می کند. بنابراین باید تمرین کنیم که با مشکلات و مسائل زندگی با آرامش و به طور منطقی برخورد کنیم و به دنبال حل آن مسئله باشیم تااینکه مضطرب و افسرده شویم.
ام اس تنها از طریق دستگاه ام آر آی قابل تشخیص است در جهان هم هنگامی که دستگاه ام آر آی ساخته و وارد بازار شد توانستند به طور قطعی تشخیص دهند که بیماری در بدن بیمار وجود دارد در ایران هم تا قبل از آمدن دستگاه تشخیصی ام آر آی، پزشکان نمی توانستند به طور قطعی بیماری ام اس را تشخیص دهند می توان گفت که با آمدن دستگاه ام آر آی به ایران در سال 1370 ، پزشکان توانستند وجود بیماری ام اس را در بیماران مشخص کنند.
زمانی که سیستم ایمنی بدن به میلین حمله می کند، MS ظاهر می شود. میلین، غلاف محافظت کننده از فیبرهای عصبی در مغز و نخاع می باشد
تمام داروهایی که در جهان برای بیماری ام اس ساخته شده است تقریبا در کشورمان وجود دارد .
– علائم MS را خودتان پیگیری کنید:
در یک دفتر، نشانه های بیماری MS را بنویسید.
به این وسیله به پزشک کمک خواهید کرد که پیشرفت بیماری را بداند و نیز بداند که آیا داروهای مورد استفاده برای شما مناسب است یا نه.
– از عوامل زیر پرهیز کنید.
این عوامل بیماری MS را بدتر می کنند.
- خستگی شدید – استرس – سیگار – تب – نوشیدن الکل
- حمام گرفتن با آب گرم و یا در مکان های خیلی گرم بودن – در معرض نور خورشید قرار گرفتن
– امید خود را از دست ندهید
گرچه در حال حاضر درمان قطعی برای این بیماری وجود ندارد، ولی درمان های جدید می توانند تسکین دهنده باشند. دانشمندان و محققان در حال بررسی روش های درمانی جدیدی می باشند.
– بیماری MS و گیاهخواران
مطالعات نشان داده که بیماران مبتلا به MS، دچار کمبود ویتامین B12 می باشند. اگر فردی مبتلا به MS باشد و غذاهای حاوی ویتامین B12 را کم مصرف کند، زودتر دچار کمبود این ویتامین می شود. رژیم غذایی گیاهخواری ویتامین ب12 کمی دارد.
علائم کمبود ویتامین B12 عبارت است از: خستگی، سردرد و از دست دادن حافظه. این ویتامین در گوشت، تخم مرغ، ماهی و لبنیات یافت می شود.
ویتامین B12 برای انتقال دهنده های عصبی یک جزء مهم است. در غلاف میلین که اطراف فیبرهای عصبی را می پوشاند، ویتامین B12 وجود دارد.
اهمیت ورزش در کاهش علایم ام اس
ورزش می‌تواند به تخفیف علائم MS كمك كند. اما ، بسیار مهم است كه برای موفق شدن، احتیاط‌های لازم را در یك برنامه‌ی ورزشی در نظر بگیرید. نكته‌ی مهم دیگر این است كه بیش از حد به ورزش نپردازید. انجام فعالیتهای ورزشی در بیماران مبتلا به MS باید با احتیاط انجام گیرد و حركات كششی موجب آسیب نشود. اگر در ورزش افراط كنید ممكن است موجب كشیدگی عضلات و آسیب به سیستم عضلانی شوید. افزایش درد در عضلات ،منجر به خستگی بیش از حد و وارد شدن استرس به بدن و ذهن میشود. قبل از آغاز برنامه‌ی ورزشی با پزشك خود مشورت كنید.
چگونه می‌توانید با ایمنی ورزش كنید؟
* همیشه قبل از شروع ورزش با نرمش مناسب بدن را گرم كنید و پس از ورزش نیز با نرمش آرام بدن را سرد كنید.
* به آرامی‌پیش بروید. مثلا اگر قرار است كه 30 دقیقه ورزش كنید، با جلسات 10 دقیقه‌ای شروع كنید و به تدریج آن را افزایش دهید.
* در یك محیط امن ورزش كنید। از ورزش در سطوح لغزنده اجتناب كنید، در نور كم ورزش نكنید، قالیچه‌ها را كنار بگذارید و هر چیزی كه ممكن است خطری در حین ورزش برای شما ایجاد كند را دور كنید.
* اگر در تعادل مشكل دارید، هنگام ورزش به یك نرده یا تكیه‌گاه ،تكیه كنید.
* هر زمانی كه احساس كردید حالتان خوب نیست و یا ممكن است آسیب بببینید ورزش را متوقف كنید.
* فعالیتی را انتخاب كنید كه برای شما جالب باشد و از انجام آن لذت ببرید. ورزشهای ایروبیك آبی، شنا، تای چی و یوگا ورزشهایی هستند كه برای بیماران مبتلا به MS مناسب هستند.
اگر دمای بدن شما بیش از حد افزایش یابد چه اتفاقی خواهد افتاد؟
برخی از افراد مبتلا به MS به گرما حساس هستند. به این معنا كه در مواقعی كه بدن گرم میشود و دمای آن افزایش می‌یابد علائم بیماری دوباره پدیدار شده و یا بدتر می‌شوند. در هنگام ورزش دمای بدن افزایش می‌یابد.
چگونه می‌توان از افزایش بیش از حد دمای بدن جلوگیری كرد؟
* در ساعات گرم روز ، ورزش نكنید و از ورزش در ساعات 10 صبح تا 3 بعد از ظهر خودداری كنید. اگر بیرون از منزل ورزش می‌كنید، سعی كنید صبحها و یا عصرها ورزش كنید.
* مقدار زیادی مایعات خنك بنوشید.
* مراقب حالتهای بدن خود باشید. اگر دچار علائمی‌شدید كه قبل از ورزش آنها را نداشتید، آرامتر ورزش كنید و یا ورزش را متوقف كنید تا بدنتان خنك شود.
* شنا، ورزشهای آبی و نرمشهای آبی ایروبیك بدن شما را حین ورزش خنك نگه می‌دارند. قبل از ایكه وارد آب شوید در باره‌ی دمای آب استخر از مسئول استخر سؤال كنید. همچنین مطمئن شوید كه سطوح لغزنده در اتاق كمدها و در اطراف استخر وجود نداشته باشد.
نه روش برای طول عمر بیشتر در MS :
1- داشتن دید مثبت نسبت به زندگی 2- خوب غذاخوردن 3- تحرک بدنی 4- متعادل کردن وزن
5- کار کشیدن از مغز 6- آرام بودن 7- اجتماعی بودن 8- کمک گرفتن از دیگران 9- اهمیت دادن به خواب
راز های زندگی شاد ، حتی با داشتن ام اس
۱- در لحظه زندگی کنید ۲- به داشته های خود فکر کنید ۳- مقایسه نکنید . مقایسه یکی از عواملی است که بشدت باعث تحریک روحیه و تشدید افسردگی میشود ۴-توقع نداشته باشید. تمرین کنید که از دیگران انتظار و توقع محبت، حمایت، تشکر ، جبران . . .را نداشته باشید . 5 -دیگران را شاد کنید . اگر سعیتان این باشد که در حد توانتان اطرافیان خود را شاد کنید ُ بازتاب آنرا دریافت خواهید کرد ، حتی با برهیز از ایرادگرفتن و منفی بافی و با یک لبخند ساده.