گفتگو با دکتر ولی الله نقی پور فر عضو هیات علمی دانشگاه الهیات قم درخصوص زندگی اجنه و خصوصیاتی که آنها دارند.

هراز : ناشناخته ها، ندانسته ها و تمام چیزهای زمینی و آسمانی که آدم ها از ن بی خبرند، معمولا دنیای هیجان انگیزی دارند؛ دنیایی که هر چقدرت از آن اطلاعات به دست بیاوری، تشنه تر می شوی.

دنیای «اجنه و طرز زندگی شان» هم همینطور است. بارها روایت های مختلف درخصوص این موجودات شنیده ایم اما زمانی که با دکتر نقی پورفر که سالیان درازی از عمر خودش را صرف تحقیق در این مورد کرده است گفتگو می کنیم، از واقعیت هایی پرده برداشته می شود که شاید کمتر کسی درباره اش شنیده باشد.

این روحانی که در حال حاضر در دانشگاه الهیات قم تدریس می کند، درخصوص آیات قرآنی که درباره جن وجود دارد تحقیق کرده و به همین دلیل تنها درباره آیات قرآنی در این زمینه گفتگو می کند.

در قرآن چیزی درخصوص ماهیت جن آمده است؟! اینکه چیست و از چه چیزی به وجود آمده؟

– واژه جن به اهیت آن بستگی دارد که «پنهان بودن» است. «جنین» هم از آنجایی که پنهان است به این نام خوانده می شود. به جنت هم به این دلیل جنت می گویند که با درختان زیاد پوشیده شده است. در مورد اجنه خدای عالم اصرار داشته اند که این موجود در قرآن مطرح شود، در مقابل آن «انسان» وجود دارد، انسانی که ریشه اش از انس است. بعضی ها هم اعتقاد دارند که انسان به این علت انسان خوانده می شود که ریشه اش از نسیان می آید به معنای فراموشکار، در حالی که ما بیشتر سعی می کنیم به همان ریشه مثبت یعنی انس اکتفا کنیم که نشان می دهد انسان یک موجود اجتماعی است و نیاز به انس و الفت دارد تا اینکه فراموشکار باشد.

پس جن یعنی موجود نامرئی. اگر بخواهیم درباره ویژگی های این موجود صحبت کنیم، باید بگوییم جن و انسان دو موجود دو ساحتی (مادی، ملکوتی) هستند. به این معنا که در مقابل اعمال الهی مکلف هستند و به آنها امکان اتخاذ تصمیم خیر و شر داده شده است. موجودات دیگر مانند ملک، جماد، نبات همه تک ساحتی هستند. اینها به عبادت خداوند مشغول هستند و اراده ای برای تصمیم گیری ندارند.

آیا اجنه جنسیت دارند؟

– بله، اجنه جنسیت دارند؛ زن و مرد هستند.

آنها در کجا زندگی می کنند؟

– محل زندگی جن ها همین جا روی زمین است. البته آنها می توانند در کرات دیگر هم باشند. جن مانندانسان است، هر جا که انسان بتواند زندگی کند، جن هم می تواند حضور داشته باشد و هیچ وقت از این نظر از انسان عقب نمی مانند. فرقی نمی کنند. جن ها مانند انسان ها می توانند در یک خانه مدرن باشند یا در یک ویرانه به هم ریخته.

از نظر جایگاه چطور، جن و انسان در چه وضعیتی هستند؟

– فراموش نشود که انسان گل سرسبد عالم است و از هر آفریده ای برتر.

از جامعه جن ها چه می دانیم؟ آیا در حال توسعه هستند؟

– اطلاعات قرآنی درخصوص جن اجمالی است و درباره آن تذکرات مهمی ارائه شده است. قرآن در آیاتی می فرماید که طایفه جن قبل از انسان خلق شده اند. درباره ماهیت مادی شان باید بگویم که وجود آنها از آتش نافذ است (والجان خلقناهم من قبل، من نار السموم) نافذ به این معنی که حتی از در بسته هم می توانند عبور و مرور داشته باشندو هیچ چیزی مانع رد شدن اجنه نمی شود و به هیچ طریقی نمی توان جلوی آنها را گرفت.

آیا به این معناست که آنها می توانند وارد زندگی ما هم بشوند؟

– در این خصوص باید مسئله ای را هم تذکر بدهم؛ اینکه جن نمی تواند سر خود وارد جایی شود چرا که راه دخالت فیزیکی از جانب جن بسته است. پس کسی نمی تواند با خودش تخیل کند که جن وارد زندگی اش شده است. ابدا، راه دخالت فیزیکی از سوی جن بسته است، خصوصا از زمان ظهور اسلام.

همانطور که خداوند در آیه 6 سوره جن می فرمایند: «و انه کان رجال من الانس یعذون برجال من الجن فزادوهم رهقا» کسانی از انس به کسانی از جن پناه می برند، پس به طغیان جنیان می افزودند. یعنی گاهی اوقات انسان ها به اجنه پناه می برند و جن ها پناهگاه آنها قرار می گیرند که این شرک است.

یعنی قبل از آن جن ها می توانستند به هر جایی که ممکن است سرک بکشند؟

– بله، قبل از اینکه اسلام ظهور کند آنها می توانستند به هر جایی سرکشی کنند.

چطور شد که راه این سرکشی بسته شد؟

– بعد از مبعث و ظهور اسلام، ملائک پاسدار آسمان ها شدند. بعد از آن بود که دیگر جنی نتوانست وارد آسمان ها و ملائک شود. در آسمان ها ملکه پاسدار وجود داردو راه هر جنی در آنجا بسته است. قرآن در آیاتی اشاره می کن که جن های قبل از اسلام، جن هایی بودند که می توانستند وارد ملوکت شوند و از آنجا دزدی کنند.

آنها چطور اطلاعاتت را سرقت می کردند؟

– آنها دست به استراق سمع می زدند و از این طریق اطلاعات غیبی را می دزدیدندتا با دادن آن به آدم ها بتوانند یارکشی کنند و شیطنت هایشان رنگ گسترده تری به خودش بگیرد.

جن ها هم دین دارند؟

– بله، هم جن مسلمان داریم و هم جن کافر.

هر کدام به چه شکلی فعالیت می کنند؟

– جن کافر و شیطان فعالیتش اینگونه است که در انسان تاثیر می گذاردو ممکن است او را شیطان صفت کند. این جن ها رهبری جریان شیطنت و باطل را برعهده دارند و عناصر انسانی را به خدمت می گیرند. در قرآن به معرفی جن مسلمان خیلی پرداخته نشده است چون آنها همیشه در راه انجام کار خیر قدم برمی دارند.

از نظر فعالیت جن مسلمان با ملک هیچ فرقی نمی کند و محصول کار و فعالیتی که انجام می دهند یکی است اما جن کافر همان جنی است که دست به کارهای شیطانی می زند و با نفس اماره همدست است.

این مسئله خیر و شر تنها مربوط به جن ها نیست، ما حتی روی زمین انسان هایی داریم که رفتارهای شیطانی دارند. یک انسان خوب می تواند دیگری را بهشتی کند و یک انسان بد، جهنمی. ابلیس ممکن است نتواند خودش به شکل مستقیم انسان را گمراه کند، به همین دلیل از طریق دیگری وارد می شود. عناصر انسانی اهرم های قوی در دستان شیاطین جنی هستند که می توانند دست به کارهای وحشتناکی بزنند.

جن ها در زندگی انسان ها چه نقشی ایفا می کنند؟

– آنها در تصمیم گیری انسان ها تاثیر می گذارند. همانطور که خداوند در سوره الناس می فرمایند: «الذی یوسوس فی صدور الناس من الجنه و الناس» انسان هایی هستند که شیطان صفت می شوند و در تیم شیاطین جنی ایفای نقش می کنند و بعد از وارد شدن به تیم آنها شروع به اندیشه سازی و دخالت در تصمیم گیری ها می کنند. این کاری است که اجنه از روز اول خلقت تا روز قیامت آن را انجام داده و انجام می دهند.

به چه شکلی در تصمیم گیری ها دخالت می کنند؟ آیا ما این دخالت را احساس می کنیم؟

– مسائلی را به انسان القا می کنند که کاملا نامحسوس است و کسی متوجه آن نمی شود. این القائات باعث می شود شخص تصمیماتی بگیرد، تصمیماتی که فکر می کند خودش به تنهایی گرفته اما در واقع اینطور نیست و اجنه روی تصمیم گیری او تاثیر گذاشته اند. این کاری که اجنه انجام می دهند به قدری نامحسوس است که شخص نمی تواند آنها را از یکدیگر تفکیک کند.

در این خصوص حدیثی داریم؟

– در این خصوص حدیثی داریم که می فرماید (قال النبی (ص): ان الشیطان فی عروق ابن آدم یجری مجری الدم) در فرندان آدم مثل یک جریان کور که وجود دارد اما ما حرکتش را احساس نمی کنیم. باید بگویم آنقدر این حرکت ظریف است که گاهی اوقات نمی توان تشخیص داد که شیطان ما را گول زده و مشغول تصمیم گیری است یا خودمان هستیم که با عقل سلیم برای کاری که می کنیم تصمیم می گیریم.

همه ما انسان ها یک ستون پنجم داریم به اسم نفس اماره؛ نفسی که در بدن ماست و عنصر داخلی به حساب می آید. از طرف دیگر ما شیطان را داریم، یک عنصر بیرونی است که با نفس اماره همدستی می کند. این دو مدام به یکدیگر سرویس می دهند تا نقشه های شیطانی شان را به سرانجام برسانند. این نفس اماره در تمام انسان ها وجود دارد و این خود ما هستیم که می توانیم انتخاب کنیم نفس اماره ما به سمت خوبی برود یا شیطان و بدی.

انسان کامل تر است یا جن؟

– از نظر وجودی انسان کامل تر است اما از نظر مادی جن ها در رتبه بالاتری از انسان قرار می گیرند. از نظر علوم مادی جن ها آگاهی بیشتری نسبت به انسان ها دارند. مثلا ما انسان ها برای جا به جا شدن نیاز به مرکب داریم اما ن ها ندارند. یکی از مسائل دیگری که باعث می شود انسان ها نسبت به جن ها کامل تر باشند این است که سطح وجود آنها از انسان نازل تر و پایین تر است. خدای عالم امکانات وجودی انسان را از نظر بعد معنوی خیلی بالاتر از جن ها قرار داده است. به همین دلیل است که انسان ها اشرف مخلوقات و خلیفه خدا روی زمین هستند.

بعضی ها اعتقاد دارند برای مصون ماندن از جن ها بهتر است در خانه فلز بگذارید. بعضی دیگر می گویند بسم الله بگویید، اینها موثر است؟

– این چیزها مثل گذاشتن فلز در خانه حرف های قابل اعتمادی نیستند اما ذکر نام خدا و زیر لب زمزمه کردن آیات قرآن می تواند به بنده خدا مصونیت بدهد. البته به خاطر داشته باشیدکه ذکر لسانی باید همراه با ایمان قلبی باشد. اینطور نیست که یک نفر فقط لب هایش را تکان بدهد و ذکر بگوید بعد جن برود. شخص قبل از گفتن ذکر باید قلبا به این مسئله اعتقاد داشته باشد. مثلا چطور می شود شخصی که به حلال و حرام اعتقاد ندارد با بسم الله دفع شر کند؟ این یک نوع نفاق است. زبان و قلب باید هماهنگ باشند.

بعضی ها با گفتن اینکه با اجنه ارتباط دارند، برای خودشان دم و دستگاهی راه می اندازند، فال می گیرند، پیشگویی می کنند و … درخصوص آنها چه صحبتی دارید؟

– خب باید بگویم که اجنه بعضی از کارها را انجام می دهند، مثلا اگر چیزی گم شده باشد، می توانند آن را پیدا کنند یا اینکه به افشای خصوصیات دیگران بپردازند اما باید بدانیم جنی که این اطلاعات را می دهد از راه های شیطانی آنها را به دست آورده است و نقشه هایی در سر دارد. جن برای کسی ظاهر می شود که راه شیطانی را طی کرده و با فرمول های خاصی با جن ارتباط دارد نه انسان های با ایمان.

درخصوص احضار جن چطور؟ در این خصوص چه صحبتی دارید؟

– بعضی ها می آیند و می گویند که یک نفر توانسته روح پدر ما مرا احضار کند و ام توانستیم با او صحبت کنیم. از آنجا که اطلاعات رد و بدل شده موثق است، شخص احساس می کند احضارکننده روح قدرت زیادی دارد و قادر است هر کاری انجام بدهد. می خواهم در این خصوص یک تذکر اساسی بدهم. کسی که از دنیا می رود در حوزه اقتدار ملائکه قرار می گیردت و هیچ کس اجازه ندارد وارد حریم ملائکه شود و روح را احضار کند. این امکان اصلا وجود ندارد.

اما پیش آمده که بعضی ها واقعا نشانه هایی از شخص احضارشده می دهند که درست عین واقعیت است. در این خصوص چه می گویید؟

– واقعیت ما جرا این است که فرد با جن ارتباط می گیرد و جن تصویری از متوفی ارائه می دهد. اینها تخیل سازی است که از طریق جن صورت می گجیرد چون آنها یک شبکه اطلاعات قوی نسبت به حال و گذشته دارند و می توانند آنها را در اختیار فرد قرار بدهند.

رمال ها چطور؟ ممکن است آنها هم از جن کمک بگیرند؟

– بله. گاهی اوقات مردم نزد برخی رمال ها می روند. آنها اعتقاد دارند که آیات قرآنی روی کاغذ نوشته شده و مشکلی از نظر شرعی ندارد اما باید دانست که اجنه، دعا و قرآن را وسیله فریب قرار می دهند. مردم باید بدانند که جن ها اطلاعات را به اشخاص می دهند اا به این شرط و شروط که آنها در سیطره اش باشند و شخصی که در سیطره جن ها قرار می گیرد، تکلیفش مشخص است. او برده جن شده و از خود هیچ اراده ای ندارد.

اما معمولا این آدم ها خوش رو و مهربان برخورد می کنند و شبیه تصوری نیستند که ما از آدم های شیطان صفت داریم.

– بله. امیر المومنین در نهج البلاغه در خطبه 50 می فرمایند: «یؤخذ من هذا ضغث و من هذا ضغث فیمز جان فهنالک یستولی الشیطان علی اولیائه و ینجو الذین سبقت لهم من الله الحسنی/ پاره ای از حق و پاره ای از باطل فراهم شده و در هم آمیخته می شود، در این وقت شیطان بر دوستانش مسلطم می شود و آنان که لطف حق شامل شان شده، نجات می یابند.»

معنای عامی اش این است که شیطان حق را ظاهر می کند و باطن را با چیزهای سمی پر می کند مثل ساندویچی که رویش کاملا سالم و درست است اما داخلش پر از مواد سمی است. به همین دلیل آنها آدم های بداخلاق و تندخویی به نظر نمی آیند.

توصیه شما به افرادی که نزد رمال ها می روند، چیست؟

– می خواهم یک جمله به این افراد بگویم. مراجعه به اینها مراجعه به شیاطین است، آیا واقعا دوست دارند به شیاطین مراجعه کنند؟ این گناه است. اگر فردی نیاز به دعا دارد باید بویم ما در کتاب های معتبری مثل مفاتیح دعاهایی داریم که کارگشا هستند. مثلا کسی که می خواهد صحب فرزند شود می تواند (رب هب لی من لدنک ذریه طیبه انک سمیع الدعاء) آیه 38 آل عمران را زمزمه کند و امید داشته باشد که خداوند به او کمک خواهد کرد.

اکثر افراد حس می کنند صداهایی در شب می شنوند و می گویند جن است، در این خصوص چه صحبتی دارید؟

– گمان می کنم اینها برای سکوت شب و توهماتی است که ممکن است فرد به دلیل تنهایی به آن دچار شود. جن به این وضوح و برای افراد قابل رویت نیست.

چرا ما اینقدر از جن می ترسیم، به شکلی که در گذشته و حتی همین الان وقتی شب ها دور هم نشسته ایم، حتی به شوخی هم که شده می گویند: «اسم ا زما بهترون رو نیار». این ترس ما درست است؟

– جهل عامل ترس است. قرآن کریم منبع یقینی الهی است و بزرگترین منبع معنوی الهی در روی زمین است که می توانیم از آن استفاده کنیم. باید بگویم قرآن هر چیزی که برای ما لازم باشد را مطرح می کند و ما هم چیزی بیشتر از قرآن نمی توانیم ارائه بدهیم. یعنی امکان ندارد ما روایتی داشته باشیم که پایگاهی در قرآن نداشته باشد. من متاسفانه دیده ام که حتی اساتید دانشگاه و مقید به احکام، وجود جن را انکار می کردند و در این زمینه با مشکلاتی هم روبرو شده بودند، چرا باید جن را انکار کنیم در حالی که در قرآن کریم یک سوره به اسم این موجود داریم و در آیات و روایات زیادی به آن اشاره شده است. خدا می گوید جن وجود دارد، چرا باید انسان شک کند. اینها جزو اصول اصلی قرآن است.

الان وضعیت جن ها به چه شکلی است؟ آیا با توجه به اینکه این روزها علوم پیشرفت زیادی داشته اند، علم آنها هم نسبت به گذشته پیشرفتی کرده است؟

– بین انسان و جن اشتراکاتی از اولین روز خلقت وجود داشته است که قبلا هم به آن اشاره کرده ایم. از همان اول ارتباط با جن وجود داشته، الان هم هست. درباره پیشرفت ها هم باید بگویم از گذشته تا الان تفاوتی در این پیشرفت ها به وجود نیامده و مکانیسم هایی که در قرآن مطرح شده همیشگی است.

مجله همشهری