هراز نیوز : در آمل پارک ها و فضاهای سبزی وجود دارد که برخی از آنها قابل استفاده نیستند. زیرا از ساده ترین تجهیزات مانند نیمکت یا حتی روشنایی خوب، برخوردارنیستند ویا به صورت متروکه رها شده اند. به نظر می رسد، اصلی ترین علل وجود چنین مشکلی، مکان یابی نامناسب برای این پارکها، مراقبت نکردن از فضای سبز آن، عدم تجهیز و رها کردن این مکان ها بوده که از آن جز محل انباشت زباله یا نخاله ها نساخته است.
هر فردی در طول زندگی خود نیاز به فضای باز وسبز دارد، تا در آن به آرامش روحی و جسمی برسد برای همین باید این فضای سبز در یک مکان مناسب باشد که در این مکان یابی باید دسترسی مردم را به این فضاها هم در نظر داشت.
منظور از فضای سبز شهری، نوعی از سطح کاربردی زمین شهری با پوشش گیاهی انسان ساخت است که هم واجد بازدهی اجتماعی و هم واجد بازدهی اکولوژیکی می باشند. (۱)
فضای سبز در شهر ها باعث از بین رفتن آلودگی محیط زیست، لطافت هوا، کم شدن آلودگی می شود. به بیانی دیگر محیط مناسب تری را برای انسان به وجود می آورد. فضای سبز شهری به سه دسته طبقه بندی می شود: عمومی، نیمه عمومی، فضای سبز خیابانی.
فضای سبز عمومی: فضایی که همه افراد می توانند از آن استفاده کنند مانند پارک ها
فضای سبز نیمه عمومی: فضایی که افراد محدودتری می توانند از آن استفاده کنند مانند فضای سبز بیمارستان ها، هتل ها و…
فضای سبز خیابانی : درختکاری ها و گل کاری ها یا به بیان دیگر فضای سبز اطراف یا حاشیه خیابان ها وکوچه ها، بزرگ راه ها می باشد.
در برنامه ریزی شهری پارک ها از لحاظ عملکرد و دسترسی، به چهاردسته طبقه بندی می شوند:
- مقیاس واحد همسایگی: پارکی که در یک واحد همسایگی (منظور از واحد همسایگی، ۶۰۰-۴۰۰ واحد مسکونی می باشد) قرار گرفته و مساحت کمتر از نیم هکتار داشته باشد. مانند پارک اقاقیا در محله اسپه کلا آمل.
- پارک شهری در مقیاس محله: مساحت این پارک یک هکتار می باشد. و شعاع عملکرد این نوع پارک ها معمولا دو الی سه کیلومتر مربع است. (۲) مانند پارک دانشجو در خیابان طالب آملی، آمل.
- پارک شهری در مقیاس ناحیه ای: پارکی گفته می شود که که مساحت آن حدود چهار هکتار باشد. مانند پارک میلاد در زیر پل دوازده چشمه آمل.
- پارک شهری در مقیاس منطقه ای: مساحت این پارک حدود هشت هکتار می باشد و مراجعه کننده می تواند از دورترین نقطه با وسیله نقلیه در مدت زمانی از یک چهارم ساعت یا بیشتر، خود را به پارک مربوطه برساند(۱). مانند پارک هلومسر در جاده هراز آمل.
استانداردها وسرانه های مختلفی برای هر کاربری شهری به کاربرده می شود که با توجه به ویژگی های جمعیتی، اقلیمی، اقتصادی، اجتماعی، کالبدی و فیزیکی هر شهر متفاوت است. بر اساس مطالعات و بررسی های وزارت مسکن و شهر سازی، سرانه متعارف و قابل قبول فضاهای سبز در شهر های ایران بین ۷ تا ۱۲ متر مربع می باشد، که در مقایسه با شاخص های تعیین شده از سوی بخش محیط زیست سازمان ملل متحد (۲۰ تا ۲۵ متر مربع برای هر نفر) رقم کمتری است.
پارک دهکده طلایی آمل پارک هلومسر آمل
طبق آمار سال ۱۳۹۰، شهر آمل دارای حدود ۲۳۰۰۰۰ نفر جمعیت و دارای ۳/۲۸۲۳ هکتار مساحت می باشد. شهر آمل دارای ۳۴ پارک بوده وکل مساحت فضای سبز و پارک ها در آمل ۸۹۱۶۷۱ متر مربع می باشد. کمترین مساحت پارک های آمل مربوط به پارک شقایق۲ در بلوار حجت الاسلام یوسفیان با مساحت۳۳۷ متر مربع و بیشترین مساحت پارک های آمل، مربوط به به پارک هلومسر در جاده هراز محدوده دوراهی امامزاده عبدالله با مساحت ۶۷۰۰۰۰ متر مربع می باشد. در گذشته سرانه فضای سبز در آمل (مصوب طرح جامع سال۱۳۷۹)، ۶۶/۰ متر مربع بوده است که در حال حاضر این سرانه در آمل ۸۷/۳ مترمربع افزایش یافت. با وجود این افزایش چشمگیر سرانه فضای سبز، میزان فعلی آن در مقایسه با شهرهایی از کشورمان با اقلیم کوهستانی وکویری به مراتب کمتر بوده و فاصله چشمگیری دارد. وقتی به بررسی میزان این سرانه در شهرمان، با نقاط دیگر کشور می پردازیم، مشاهده می کنیم این میزان بسیار نا چیز بوده و حتی از مناطق گرم و خشک مرکزی کشور نیز پایین تر است. بر ای نمونه، این سرانه در شهر های تهران ۱۸متر مربع، مشهد ۱۵/۶ متر مربع و در اصفهان ۲/۲۳ متر مربع به ازای هر نفر است. این در حالیست که آمارهای جهانی نشان می دهد، بیشترین سرانه فضای سبز مربوط بهدر شهر بوستون با ۱۱۷ متر مربع، همچنین در برخی از شهرهای پیشرفته دنیا، مثال لندن۴/۳۰مترمربع، شهر کوریتیبا در برزیل با ۵۲ متر مربع، شیکاگو۲۰ متر مربع برای هر نفر می باشد.
باید توجه داشت، در آمل پارک ها و فضاهای سبزی وجود دارد که برخی از آنها قابل استفاده نیستند. زیرا از ساده ترین تجهیزات مانند نیمکت یا حتی روشنایی خوب، برخوردارنیستند ویا به صورت متروکه رها شده اند. به نظر می رسد، اصلی ترین علل وجود چنین مشکلی، مکان یابی نامناسب برای این پارکها، مراقبت نکردن از فضای سبز آن، عدم تجهیز و رها کردن این مکان ها بوده که از آن جز محل انباشت زباله یا نخاله ها نساخته است ( برای نمونه پارک کاملیا در گرجی محله).
برای بهبود وضعیت فضای سبز در شهر آمل پیشنهادهای زیر ارائه می شود:
- استفاده از پوشش گیاهی کم هزینه و مناسب با اقلیم شهر و درختانی که دارای آفت پذیری کمتری هستند.
- توسعه فضای سبز نیمه عمومی در ادارات و نهادهای دولتی و غیر دولتی
- تجهیز فضای سبز موجود به امکاناتی چون لوازم بازی کودکان، وسایل ورزشی و نورپردازی مناسب.
- الزام انبوه سازان به ایجاد فضای سبز در محدوده ساختمان و در بخشی از معابر عمومی اطراف آن.( اسپه کلا و رضوانیه، کلاکسر)
- تبدیل برخی پلاک های ثبتی متروک یا مجهول المالک به پارکها و فضای سبز یا بوستان های محلات با کاربری های فرهنگی- اجتماعی.
- استفاده از فضای سبز اماکن اداری برای عموم مردم. برای مثال محوطه شهرداری آمل، محوطه جلوی دبیرستان امام خمینی
- برنامه ریزی و اجرای طرح هایی مانند ورزش همگانی یا پیاده روی خانوادگی در محلات شهر با همکاری نهادهای ذی ربط با هدف بهره بردن از این فضاها. (پارک های محله ای و پارک هلومسر)
- ایجاد فضای سبز و احداث پروژهایی نظیر جاده سلامت با هدف توسعه ورزش همگانی و ایجاد نشاط عمومی در شهر بین پل میربزرگ(پل پنجم) تا کمربندی جنوبی تا حد فاصل پل ششم بهمن تا کمربندی شمالی
از مرکز پژوهش شورا اسلامی شهر آمل به خاطر در اختیار گذاشتن اطلاعات مورد نیاز تشکر می کنم.
منابع :
- سعیدنیا، احمد. (۱۳۷۹)، فضاهای سبز شهری، کتاب سبز شهرداری،وزارت کشور جلد سوم، تهران.
- پور محمدی، محمدرضا. (۱۳۸۲)، برنامه ریزی کاربری اراضی شهری، انتشارات سمت،تهران.
- مجنونیان، هنریک ( ۱۳۷۴)، مباحثی پیرامون پار کها، فضای سبز، تفرجگاهها، حوزه معاونت
خدمات شهری سازمان پارکها و فضای سبز شهر تهران، تابستان.
- سایت شهرداری آمل.
بسیار مفید وعالی