زمین خواری در رامسر +عکس

 نیمه پر، یکی از تحولات گسترش خانه های دوم یا خانه های تعطیلات است که سکان هدایت آن در خارج از روستاها قرار داشته و تابعی از تحول و بهبود در زیر ساخت و درآمدهاست.

با توجه به رشد فزاینده جمعیت و منابع محدودی که در اختیار انسان است، مطمئناً این منابع محدود در دراز مدت،پاسخگوی نیازهای نامحدود انسان نخواهد بود. بنابراین حفظ پایداری نظام سکونتگاهی منوط به حفظ منابع و بهره برداری بهینه از آنهاست.

زیرا عدم استفاده مناسب یا استفاده بیش از حد از منابع، خسارات جبران ناپذیری را بر عرصه های روستایی در پهنه های جغرافیایی وارد خواهد کرد که مغایر با رویکردهای توسعه پایدار روستایی است.

اربه کله

منظور از زمین خوارترین خانه ها در این نوشتار، خانه های دوم است که در دنیای پیرامون، از اصطلاحات دیگری نظیر خانه های ثانویه، خانه تعطیلات، خانه تابستانی و غیره برای آن به کار برده می شود.

این پدیده جذاب از سه دهه گذشته، در نواحی روستایی شهرستان رامسر، به جد پا به عرصه ظهور گذاشت که نقاب تخریبی گسترده آن در عرصه های زیست محیطی، مدت مدیدی است که نگرانی های زیادی را در نزد پژوهشگران جغرافیدان ایجاد کرده است.

این نگرانی نه از آن جهت است که اسم این خانه ها، خانه های دوم است، بلکه بدین جهت است که ساخت اینگونه خانه ها تحت هیچ ضوابطی صورت نمی گیرد.

به عبارتی هر شهرنشینی که به حدی از درآمد رسید که توان خارج شدن از خانه اولش را برای ساخت خانه تعطیلات داشته باشد اقدام به ساخت می کند.

اکراسر

در این صورت هر چه درآمد کسانی که می خواهند اقدام به ساخت مسکن دوم کنند بیشتر باشد فضای تخریبی بوجود آمده در عرصه های جغرافیایی و زیست محیطی نیز بیشتر خواهد بود. می توان گفت که در این موضوع، پول و سرمایه است که موجب بوجود آمدن نوعی عدم عدالت مکانی- فضا یی در مناطق خوش آب و هوای شهرستان های شمالی کشور، به ویژه شهرستان رامسر شده است.

اگر چه شکل گیری خانه های دوم را از منظری نیز می توان به عنوان فرصتی برای توسعه روستاها در نظر گرفت، اما تهدیدهایی که از سوی این پدیده تاکنون بر مناطق روستایی تحمیل شده است، فرصت های موجود را نیز تحت الشعاع خود قرار داده است.

تغییر کاربری اراضی، مکان یابی نامناسب، افزایش بار تراکمی، آشفتگی در چشم انداز، استفاده از معماری، رنگ، طرح، مصالح غیر بومی و دستکاری طبیعت بکر و دست نخورده، از جمله چالش هایی است که از سوی خانه های دوم بر این منطقه تحمیل شده است.

بخش جنگلی دهستان جنت رودبار

با این حال تاکنون هیچ گونه برنامه ریزی درست و جامعی از سوی برنامه ریزان فرادست، میانی و یا شهرستانی برای جلوگیری از آسیب هایی که از سوی این پدیده به نقاط روستایی تحمیل شده است، انجام نپذیرفت.

جای نگرانی اینجاست که حتی اسمی از خانه های دوم، در مهم‌ترین تصمیم سازی ها، تصمیم گیری ها و برنامه ریزی های خرد و کلان توسعه ای نیز به میان نیامده است چه رسد به راهکار یا برنامه ریزی اختصاصی در این خصوص توسط متولیان امر و سازمان های مربوطه!

اینطور به نظر می رسد که بهترین فرصت ها برای برنامه ریزی در این خصوص از دست رفته است. زیرا چند دهه است که ساخت این خانه ها بدون کوچکترین نظارتی در هر مکانی که پول اجازه رشد دهد ساخته می شود.

پیازکش

به عبارتی در حدود سه دهه، برنامه ساخت خودجوش خانه های دوم جلوتر از برنامه ی  برنامه ریزان در سطح خرد و کلان است.

نتایج تحقیقات میدانی-پیمایشی و مشاهدات عینی نگارنده این یادداشت، نشان می دهد که در برخی از روستاها، ساخت خانه های دوم موجب شده است که زمین این روستاها برای ساخت مسکن به اتمام رسیده است.

این رویکرد موجب شده تا زمین های روستایی با افزایش قیمت چند برابری، دسترسی مردم محلی به خصوص جوانان را با مشکل مواجه کند.

نتایج بررسی ها همچنین بیانگر آن است که اگر چه ساخت خانه های دوم در تمام نقاط روستایی شهرستان رامسر و شهرستان های همجوار رایج است، اما هستند روستاهایی که هنوز هم می توان برای آنها برنامه ریزی کرد تا کمتر دچار چالش های کالبدی-فضایی و زیست محیطی  در پهنه جغرافیایی شوند.

بخشی از روستای جواهرده

از این رو پیشنهاد می شود با توجه به گردشگرپذیر بودن مناطق روستایی شهرستان رامسر، برای برنامه ریزی در خصوص ساخت خانه های دوم کارگروهی متشکل از مسئولین ارشد، میانی و شهرستانی با حضور متخصصان علمی و نخبگان محلی، با رویکردی علمی و نگاهی نوین و آینده نگر در محل بنیاد مسکن یا فرمانداری این شهرستان، با حضور نماینده محترم مجلس شورای اسلامی و نمایندگان سایر نهادها، سازمان ها و ادارات همسو، همانند منابع طبیعی و جنگلبانی، جهاد کشاورزی، آب و فاضلاب روستایی، راه و ترابری و میراث فرهنگی و گردشگری تشکیل شده، تا جلوی خسارات بیشتر در این بخش گرفته شود.

بدون شک تعلل در تشکیل کارگروه جهت برنامه ریزی در این خصوص خسارات جبران ناپذیری را به پیکره نواحی روستایی وارد خواهد کرد همانگونه که تاکنون نیز چنین بوده است.

دکتر خدیجه گلین مقدم