آگاهي و مشاركت اجتماعي دو فاكتوري است كه در سطح جوامع مختلف اتفاقات متفاوتي را رقم مي‌زند و از زماني كه در ميان زنان جامعه ما نيز رشد پيدا كرده ودر حيطه‌هاي مختلف گنشگري اتفاقات جديدي را شكل داده است. براساس سنت و ديدگاه‌هاي سنتي زنان جامعه ايران به‌گونه‌اي رفتار مي‌كردند كه كمتر به سمت لايه‌هاي اجتماعي سوق داده مي‌شدند و البته بنا بر اضطرار جامعه با فضاي عمومي ارتباط كمرنگ‌تري داشتند و بيشتر رفتارهايشان انفرادي بوده يا در قالب رفتارهاي گروهي زنانه تعريف مي‌شده است. از طرفي انتظارات جامعه نيز از آنان محدود و شكننده بود به گونه‌اي كه زنان رفتاري خارج از آن چارچوب را تصور نمي‌كردند. از اين رو معمولاً رفتارهايي به زنان تحميل مي‌شد كه بروز توانمندي‌هاي آن‌ها را ناديده مي‌گرفت. اما با ورود آگاهي و مشاركت اجتماعي، اين قشر از جامعه نيز شكل و شمايل جديدي به خود گرفت و البته آسيب‌هايي را به‌وجود آورد كه در قالب هنجارشكني‌هاي زنانه از آن ياد مي‌شود. در اين خصوص با دكتر علي اصغر عباسي اسفجير، آسيب شناس اجتماعي، تحليلگر حوزه زنان و عضو هيات علمي دانشگاه به گفت‌وگو نشسته‌ايم.
سنگفرش‌هايي از جنس توانمندي
به طور كلي با پا گذاشتن به دوره‌اي جديد از زندگي، اتفاقات جديد هم به وقوع مي‌پيوندد كه به تعريف دكتر علي اصغر عباسي اسفجير، تحت تأثير سه عامل اساسي در سطح جامعه به وجود آمد و پايگاه‌هاي اجتماعي و رويكرد زنان را در جامعه تغيير داد. از ديدگاه وي، ضريب آموزش‌عالي و شدت گرفتن هر روزه آن نخستين عاملي بود كه زنان را از فضا و جايگاهي كه در گذشته براي آن‌ها تصور مي‌شد دور كرد.
از سوي ديگر چيدمان و زير ساخت‌هاي دسترسي به مكانيسم‌هاي دانش افزايي به‌گونه‌اي تغيير كرده كه زنان تحت تأثير تشعشعات آن قرار گرفته‌اند و ديدگاه‌هايشان متحول شده است. به‌اين ترتيب عامل سوم شكل گرفت و زنان براساس توانمندي‌هاي خاص خود، جايگاه‌هايي را براي خودشان تعريف كردند كه ارتباطي به دنياي مردانه نداشت و در حقيقت باكمك توانايي‌هاي خود،گام‌هاي روبه‌جلو برداشتند و با زاويه ديد خاص خودشان سنگفرش‌هاي جديدي را درست كردند.
اين آسيب شناس معتقد است زنان با اتكا به اين سه عامل، شرايطي را فراهم كردند كه ضريب كنشگري و مشاركت اجتماعي خود را افزايش دادند.
آزمون و خطا
بسيار طبيعي است كه در لفافه بودن باعث شود از ميزان خطاها كاسته شده و آسيب كمتري فرد را تهديد كند اما مادامي كه به مرحله ظهور و شكوفايي برسد خطرات متفاوتي او را دوره كند. اين مقوله در خصوص زنان عصر حاضر نيز به درستي صدق مي‌كند چرا كه در زمان‌هاي گذشته، توانمندي‌هايشان كمتر فرصت بروز پيدا مي‌كرد و ورودشان به عرصه‌هاي اجتماعي كمرنگ بوده‌است اما اكنون كه در حال شكوفايي و پيدا كردن استعدادهاي خود هستند، بديهي است ميزان خطاپذيري در ميان آن‌ها افزايش پيدا كند. در همين خصوص دكتر عباسي اسفجير بر اين باور است كه با آگاهي يافتن زنان و ارتقاي مشاركت اجتماعي آن‌ها، باعث شد كه حرفي برای گفتن داشته باشند و به اين ترتيب پارادايم‌هاي جديدي در فضاي زنانه شكل گرفت كه اتفاقات مباركي را نيز در پي داشت. آن‌ها در تمام‌ابعاد اجتماعي، اقتصادي، فرهنگي و حتي سياسي دستي داشتند و شروع خوبي را تجربه كردند و البته از زواياي مختلف جامعه نيز مورد آزمون قرار گرفتند اما واقعيت اين‌است كه ميزان رشد همه زنان كافي نبود و به همين دليل طبيعي است خطاهايي در اين ميان سربرآورد و شايد همين موضوع سبب شده شاخص رفتارهاي اشتباه زنان در 15 سال اخير شدت گرفته است.
بازماندگان از قطار زندگي
از بين ديدگاه‌هاي جديدي كه در ميان زنان ريشه دواند، گروهي با علم به پيدايش بسترهاي جديد، هنوز خميرمايه و رسوب‌هاي ذهني‌شان تكامل پيدا نكرده است و از زواياي ديد مردانه به واقعيت‌ها نگاه مي‌كنند. در واقع اين‌گروه گمان مي‌كنند اگر مانند مردان رفتار كنند مورد تاييد اجتماعي قرار مي‌گيرند كه اين تحليلگر حوزه زنان دليل چنين برداشت‌هايي را دست پيدا كردن به سوپاپ اطمينان براي تاييد‌هاي اجتماعي سرخورده برخي از اين زنان مي‌داند كه سعي مي‌كنند با علائم و نشانه‌هايي آن را نمايان سازند. به عقيده وي اين گروه قصد دارند سيگنال‌هايي را بروز دهند تا بگويند ما هم براي خودمان كسي هستيم و بيشتر به دنبال ادا و اطوار هستند، در حالي كه بايد توانمندي‌هاي خود را به نمايش بگذارند. در واقع اين زنان خود را بازماندگان از قطار زندگي مي‌دانند كه تصور مي‌كنند اگر هنجارگريزي و برخلاف جامعه رفتار كنند موفق‌تر خواهند بود.
سراب تصورات ذهني
برخلاف آنچه در تصور برخي زنان است، كج رفتاري و به كارگيري عادات و رفتارهاي ناپسند نه تنها به هيچ‌عنوان موردپذيرش جامعه نخواهد بود بلكه از سوي جامعه، توبيخ شده و در بخش‌هايي از آن مورد بي‌توجهي و شكل‌گيري وضعيت خنثي قرار خواهد گرفت و به اين ترتيب برخي رفتارها جنبه عادي به خود مي‌گيرد. دكتر عباسي اسفجير اين نكته را در قالب يك مثال اين‌چنين بيان مي‌كند: در سال‌هاي قبل اين انتظار وجود نداشت كه يك زن راننده مشغول سيگار كشيدن باشد اما اكنون ديگر قبح اين موضوع شكسته شده و به كارگيري اين رفتار انحرافي از سوي برخي زنان به اين دليل است كه با عينك ديگري به آن‌ها نگاه شود و ديگران بدانند كه آنان مي‌توانند با بروز رفتارهاي مردانه موفقيت را از آن خودكنند، در حالي كه غافل از اين هستند كه باعث مي‌شوند لايه‌هاي ديگر جامعه نيز به اين قشر برچسب‌هاي متفاوتي بزنند.
الفباي ارتباط جديد
بخش عمده‌اي از فرايند اجتماعي شدن افراد در خانواده رقم مي‌خورد و تأثيرات عميقي را از اين حوزه دريافت خواهند كرد اما به اين معنانيست كه در جامعه كنوني براي هميشه واكسينه خواهند بود. دنياي ارتباطي فعلي الفباي ارتباطي جديدي را ترتيب داده است كه بخش عمده‌اي از پتانسيل رشد و شكوفايي استعدادهاي فرد در فضاي مجازي امكان تحقق پيدا مي‌كند واحتمال بروز هر خطري از اين مجرا وجود دارد كه دكتر عباسي اسفجير در جايگاه يك مدرس دانشگاه در اين راستا اعتقاد دارد افراد به خصوص زنان بدون شناخت كافي از اين شبكه گسترده، تحت تأثير عميق قرار مي‌گيرند و با وجود مراقبت از سوي خانواده يا والدين، گاهي حتي با شنيدن يا ديدن يك جمله و تكرار آن، تسلیم پيام ارسال شده مي‌شوند و وقتي اين تشعشعات مرتب به سوي او فرستاده شود و او نيز مستعد و آسيب‌پذير باشد، در بلندمدت و با وجود خانواده و توانمندي‌هاي شخصي، ناخواسته در تيررس فضا و مسيري نامناسب قرار مي‌گيرد.
وقفه‌هاي غير قابل جبران
تحقيقات انجام شده در حوزه زنان گوياي اين است كه آن‌ها با وجود تمام پيشرفت‌هاي مثبت و تأثيرگذار، در ابعاد استرس، اضطراب، رفتارهاي ضد اجتماعي و ساير مشكلات ناسازگار با سلامت روان نيز رشد داشته‌اند كه بخشي از آن تحت تأثير فضايي اجتماعي است‌كه در آن رشد كرده‌اند اما بخش اعظم آن به سلامت روان خودشان باز مي‌گردد.
با اين وجود زماني كه بحث رواني مطرح شده با محيط اجتماعي مستعد درهم آميخته شود امكان بروز مشكلات متعدد و بروز كج رفتاري‌هاي اجتماعي فراهم مي‌شود كه دكتر عباسي اسفجير دليل آن را خودكم بيني، رشد ناكافي زنان، استرس، اضطراب و ميزان كم اعتماد به نفس آن‌ها مي‌داند كه منجر به انتخاب مسير اشتباه و هنجارگريزي از سوي آنان مي‌شود تا بلكه مرهمي براي زخم‌هاي فردي و رواني خود پيدا كنند.
از سوي ديگر بديهي است رفتارهايي كه اختلال در رشد ايجاد مي‌كنند آسيب‌زا هستند، حال اگر اين گونه اعمال و رفتارها از سوي زنان سربزند، موزاييك‌هاي سنگفرش ترسيم شده در ذهن آن‌ها به گونه‌اي چيده مي‌شود كه كنشگري فعال نخواهند داشت. البته گاهي اوقات نيز خود زنان به اين برداشت‌ها دامن مي‌زنند كه در هر دو صورت، آسيب به خود و اطرافيانشان را به همراه دارد و وقفه‌هايي را در مسير زندگي‌شان ايجاد مي‌كند كه قابل جبران نخواهد بود.
تنظیم :
سهیلا نوری
گـــــــروه ایراندخت
9تا نماینده زن توی مجلس حرف نزدن و شما براشون کارشناسی میکنین اما 190 تا نماینده مرد هیچی نفهمیدن و فقط سر تکون دادن اما چیزی نمیگین!!؟ ول کنین این بخت برگشته ها رو!! مردها آچمز شدن چه برسه به این زنها!!!
سلام در جواب اقا مهدی مرداد 92بایدخدمت ایشان گفت وقتی جنابعالی 190 نفر نماینده هزاران نفر بادیدگاه های مختلف را قبول نداری ازکارشناسی که هیچ از کاردانی نیز هیچ اطلاعی نداری .واول باید خودت را بشناسی تا توانی دیگران را نظر دهی.موفق باشید.