بحران خاموشی و قطع ارتباطات در لاریجان؛ چالشی برای معیشت و کسب‌وکارها
هراز نیوز : قطعی‌های مکرر برق و پیامد مستقیم آن بر آنتن‌های موبایل و شبکه اینترنت، به معضلی جدی در شهرستان آمل و به‌ویژه منطقه لاریجان تبدیل شده است. در ظاهر، خاموشی‌ها بر اساس جدول زمان‌بندی‌شده‌ای اعمال می‌شوند، اما واقعیت این است که آثار آن فراتر از تاریک شدن خانه‌هاست. در منطقه‌ای مانند لاریجان که بخش مهمی از اقتصاد آن بر گردشگری، خدمات جاده‌ای و کسب‌وکارهای خرد روستایی استوار است، قطع برق مساوی با توقف چرخه معیشت روزمره است.
زمانی که برق قطع می‌شود، بلافاصله آنتن‌های مخابراتی و ایستگاه‌های تقویت‌کننده سیگنال نیز از کار می‌افتند. دلیل این امر، نبود باتری پشتیبان یا سیستم‌های جایگزین در بسیاری از این مراکز است. در نتیجه، مردم نه‌تنها امکان برقراری تماس تلفنی را از دست می‌دهند بلکه دسترسی آنان به اینترنت و درگاه‌های مالی الکترونیک نیز قطع می‌شود. در دنیای امروز که بخش عمده مبادلات مالی از طریق اینترنت و کارت‌خوان‌ها صورت می‌گیرد، چنین اختلالی ضربه مستقیم به کسب‌وکارها وارد می‌کند.
گستره بحران؛ از نانوایی تا رستوران‌های بین‌راهی
لاریجان، به‌عنوان قلب تپنده گردشگری در مسیر جاده هراز، میزبان صدها رستوران، نانوایی، فروشگاه، اقامتگاه و واحدهای خدماتی است. این مراکز برای ارائه خدمات به مسافران و گردشگران وابسته به جریان برق و اینترنت پایدار هستند. هنگامی که برق دو بار در روز قطع می‌شود و هر بار به‌طور متوسط چهار ساعت طول می‌کشد، عملاً این مراکز در بسیاری از ساعات روز از چرخه خدمت‌رسانی خارج می‌شوند.
مشکل اما به اینجا محدود نمی‌شود. بسیاری از روستاهای لاریجان ارتباطات مخابراتی خود را از ایستگاه‌هایی در روستاهای دیگر دریافت می‌کنند. به همین دلیل، اگر برق در یک روستای بالادست قطع شود، حتی مناطقی که برق دارند نیز از آنتن موبایل محروم می‌شوند. این یعنی در برخی روزها تا هشت ساعت اختلال کامل در ارتباطات رخ می‌دهد و در عمل، معیشت و فعالیت اقتصادی مردم فلج می‌شود.
پیامدهای اقتصادی و اجتماعی
پیامدهای این بحران چندلایه است:خسارت مستقیم مالی: رستوران‌ها نمی‌توانند به مشتریان خدمات ارائه کنند، نانوایی‌ها تولید نان را متوقف می‌کنند و فروشگاه‌ها قادر به استفاده از دستگاه کارت‌خوان نیستند.
کاهش اعتماد مشتریان؛ گردشگرانی که برای استراحت یا صرف غذا به این منطقه سفر می‌کنند، در صورت مواجهه با خدمات مختل، تجربه‌ای ناخوشایند خواهند داشت و احتمال بازگشتشان کاهش می‌یابد.
تضعیف امنیت و امدادرسانی؛ در شرایط اضطراری، نبود آنتن موبایل می‌تواند پیامدهای جبران‌ناپذیری برای ساکنان و مسافران به‌همراه داشته باشد. چندین مورد نبود انتن موبایل و عدم دسترسی به دستگاه امدادی باعث مرگ و میر شده است .
افزایش مهاجرت معکوس: استمرار این مشکلات، انگیزه زندگی و سرمایه‌گذاری در روستاهای منطقه را کاهش داده و به خالی شدن تدریجی روستاها دامن می‌زند.
مسئولان چه وظایفی فوری برای حل این بحران دارند
برای مدیریت این بحران، لازم است مجموعه‌ای از اقدامات هماهنگ و عملی صورت گیرد:
هماهنگی میان برق و مخابرات: نخستین گام، هم‌زمان‌سازی برنامه خاموشی‌هاست. به این معنا که در ساعاتی که برق در یک منطقه قطع می‌شود، برق مراکز اصلی تأمین آنتن در همان محدوده قطع نشود. این اقدام ساده می‌تواند از گسترش دامنه قطعی ارتباطات جلوگیری کند.
تجهیز ایستگاه‌های مخابراتی به باتری یا ژنراتور: بسیاری از دکل‌ها فاقد باتری پشتیبان هستند. تجهیز این مراکز به باتری‌های مقاوم یا موتور برق، هزینه‌ای به‌مراتب کمتر از خسارات ناشی از قطع ارتباطات خواهد داشت. در قدم مراکز مهم تر که تامین کننده اصلی هستند باتر یدار شوند .
ایجاد صندوق مشترک برای پشتیبانی اضطراری؛ با مشارکت رستوران‌داران، اتحادیه‌های صنفی و دهیاری‌ها می‌توان صندوقی برای خرید و نگهداری تجهیزات پشتیبان ایجاد کرد تا در زمان بحران، ارتباطات و خدمات ضروری برقرار بماند.
توسعه زیرساخت‌های ارتباطی جایگزین، بهره‌گیری از اینترنت ماهواره‌ای یا شبکه‌های بی‌سیم محلی در نقاط حساس جاده هراز می‌تواند بخشی از مشکل را پوشش دهد.
نظارت و پاسخگویی شفاف: لازم است مسئولان برق و مخابرات به‌طور شفاف جدول خاموشی‌ها، وضعیت تجهیزات و برنامه ارتقای زیرساخت را به اطلاع مردم برسانند. اعتماد اجتماعی تنها زمانی بازسازی می‌شود که مردم احساس کنند مشکل آنان جدی گرفته شده است.
قطعی برق و پیامد آن در حوزه ارتباطات، در لاریجان صرفاً یک نارضایتی عمومی نیست؛ بلکه تهدیدی جدی برای اقتصاد محلی، گردشگری و حتی امنیت اجتماعی است. حل این معضل نیازمند اراده‌ای جدی، هماهنگی میان نهادها و به‌کارگیری راهکارهای ساده اما مؤثر است. اگر امروز این اقدامات صورت نگیرد، فردا نه‌تنها رونق اقتصادی لاریجان بلکه سرمایه اجتماعی آن نیز در معرض خطر قرار خواهد گرفت.
دکتر روزبه نصیری آملی
مدیر مسئول پایگاه خبری هراز نیوز
و مسئول نمایندگی خانه مطبوعات و رسانه های شهرستان آمل