چون دوست دشمن است، شکایت کجا بریم؟
هرازنیوز:ایران سرزمین عجایب است. در هیچ کشور دنیا به میزان کشور ما ناشر نداریم؛ بیش از ۸۰۰۰ ناشر. اما درعوض، کتاب‌فروشی‌های حرفه‌ای ما کمتر از ۱۰۰۰ واحد است. وقتی در دهه‌ی ۷۰، ده‌ها شرکت نوشابه وارد بازار شدند، نتوانستند ذائقه‌ی ایرانیان را که خوشبختانه درباره مواد غذایی به‌خوبی واکنش نشان می‌دهد، تغییر دهند؛ و این هوشمندی باعث ورشکستگی آن ده‌ها شرکت شد و همچنان آن ۲ بِرَند معروف جهانی بَرنده‌ی بازار بودند، اما در حیطه‌ی فرهنگ متاسفانه ذائقه‌ی ما ایرانیان چندان درست عمل نمی کند. دریافت مجوز نشر برای بسیاری از این ۸۰۰۰ ناشر نه از درد فرهنگ بلکه از ذوق رانت کاغذ رایانه‌ای و نمایشگاه‌های استانی و نمایشگاه‌های شهری بوده و بدین‌ترتیب، ناشران بی‌سواد و بی‌تجربه سکاندار عرصه‌ی کتاب شدند و با انتشار کتاب‌های مهم از ادبیات ایران و جهان و دیگر کتاب‌های تاریخی و روانشناسی، با بدترین کیفیت ترجمه، ویراستاری، صفحه‌آرایی و چاپ و نیز با سرقت‌های ادبی بسیار، کتاب‌های بی‌شماری را با قیمت بسیار گران‌تر از نسخه‌ی چاپ‌شده ازسوی ناشران حرفه‌ای و مطرح، صرفاً به‌قصد سودآوری، وارد بازار نمودند؛ در صورتی که ناشران حرفه‌ای کتاب‌ها را با تخفیف ۲۰ تا ۳۰ درصد در کتاب فروشی‌ها توزیع می‌کنند. نمونه‌ی مهم آن کتاب “ملت عشق” است که با نشر ققنوس به‌قیمت ۳۹۰۰۰ تومان و با ۲۵ درصد تخفیف توزیع شد، ولی با ناشر ناشناس بین ۵۵ تا ۶۰۰۰۰ تومان قیمت‌گذاری شد و این ناشر هم کتاب را با تخفیف ۶۰ درصد توزیع می‌کند!! این درحالی‌ست که نشر ققنوس باید درصدی به نویسنده‌ی ترک هم پرداخت کند، ولی متاسفانه مدیران وزارت ارشاد که بیشتر آنها از نشر و کتاب چندان آگاهی ندارند، در دام ترفند این ناشران سودجو و بی‌سواد افتادند و با ارائه مجوزهای پی‌درپی با هدف رشد کتاب‌خوانی، ضربه‌ی سنگینی به صنعت نشر این سرزمین زدند؛ به‌گونه‌ای که آن ناشران هر روز قدرتمندتر و ناشران اصیل هر روز ضعیف‌تر شدند.
ادارات ارشاد شهرستان‌ها هم بدون آگاهی، زمینه شکست کتاب‌فروشی‌ها و تغییر ذائقه‌ی فرهنگی مردم را فراهم نمودند. شما هیچگاه در نمایشگاهای کتاب شهرستانی از انتشارات معروفی همچون چشمه، ققنوس، خوارزمی، آگاه، نشر نو، هوپا، پرتقال، پارسه، امیر کبیر، نی، ملیکان، کوله‌پشتی، معین و… کتابی نخواهید یافت. من با ۲۶ سال سابقه فروش کتاب، مطمئن هستم این نمایشگاه‌ها، هیچگاه به رشد کتاب‌خوانی کمک نخواهند کرد. فقط با به‌هرزدادن کاغذ و نابودی کامل شغل کتاب‌فروشی دشمن اصلی فرهنگ و کتاب و سبب نابودی‌اش خواهند شد. کتاب‌فروشی‌ها در این دوران بد رکود اقتصادی، در بدترین شرایط خود قرار دارند و با هزینه کارگر، مالیات سنگین و بسیاری هزینه‌های محل کسب، توان رقابت با نمایشگاه‌های کتاب را ندارند، به‌ویژه وقتی‌که دوست و پشتیبان همیشگی ما، اداره‌ی ارشاد، هوادار آنها شدند و ما تنها باید شعر سعدی را زمزمه کنیم که چون دوست دشمن است، شکایت کجا بریم؟
مصطفی قلیچ، مدیر مسئول نشر ورسه و کتاب‌فروشی شباویز، مازندران، آمل