وقتی صدو پنجاه سال پیش آرکستر ایران در تهران زیر نظر «لومر» فرانسوی بنیان نهاده شد، بیشتر در خدمت کارهای نظامی بوده و نواخته شده است و کمتر در خدمت جامعه بوده است.
ارکستر تهران تا همین سال گذشته که با عصای مالی دولت لنگان لنگان پیش می رفت در هم خدمت جامعه درنیامده بود، این بار اما نه در خدمت اوامر نظامی و نه به سرپرستی رهبری غیربومی بود، بلکه جهان، جهانی دیگر شده است که ارکستر سمفونیک و فیلارمونیک به سختی می توانند به حیات خود، در این جهان پدید آمده ادامه دهند.
ارکستر سمفونیک ماهیتی حضوری و سمعی و بصری دارد. شکلی چون تئاتر که باید در سالنی تاریک، روی سن در حضور تماشاچی اجرا شود. یعنی اگر تالاری مجهز، ساز و نوازنده، سرپرست و پاتیتوری نوشته شده و آماده اجرا باشد، اما تماشاگر و شنونده ای نباشد، ارکستر اتفاق افتاده، اما برای چه و برای که؟
در سال های اخیر سمفونی هایی با مضامین فرهنگی و اجتماعی ساخته و اجرا شده اند، اما همیشه عده ای اقلیت به تالار می آیند و حضور دارند و اساسا مگر چند مرتبه یک سمفونی به اجرا درمی آید؟
چه تعداد تالارهایی با قابلیت اجرای سمفونی در کشور وجود دارد؟
از دیگر سو جهان امروز فرصتی را برای حضور پیدا کردن در تالارها برای اکثریت مردم باقی نگذاشته است.
در روزگاری که حتی دید و بازدیدها مجازی صورت می گیرد و مردم برای خرید روزانه خود نیز از خانه بیرون نمی روند، اما در عین حال باز هم فرصتی برای غذا خوردن ندارند و خوردن و آشامیدن در طول مسیر انجام می گیرد و فراغت فرصت خود را از دست داده است، چطور می خواهند حوصله و فرصت کنند تا در تالارها حاضر شوند و اجرای ارکستر را دریابند؟
این معضل البته تنها متوجه ارکستر نیست و هنرهایی چون تئاتر و بیش از آن سینما نیز با آن مواجه هستند. مشکلی که ارکسترها در جوامع، به خصوص در جامعه ما با آن روبه رو هستند، سطح فهم و دریافت مردم از سمفونی های ارکستر است. درصد بسیار اندکی از مردم توان و آگاهی فهم و لذت بردن از شنیدن سمفونی ها را دارند و چه بسا، بسیاری از آنها که در تالارها گوش به صدای ارکستر می نشینند نیز به خاطر لذت بصری آمده باشند و این اجرای بصری و نورپردازی تالارهاست که آن ها را به تالار ارکستر می کشاند که البته این امر مطلوب است اما نه به قیمت بی التفاطی به ماهیت موسیقی، یعنی شنیداری بودن آن.
پس دو مشکل اساسی میان ارکستر ها و مردم وجود دارد:
1. آگاهی و فهم مردم که لذت برن از ارکستر را به دنبال دارد
2. جهان پیرامونی ما که ماهیتی مجازی پیدا کرده است
برای راه اندازی دوباره ارکستر تهران، نباید عجولانه تصمیم گرفت و چیزی همچون گذشته تشکیل داد برای صرف داشت ارکستر، بلکه باید اتاق فکری متشکل از موسیقی دانان، سرمایه گذاران، رسانه ها، مسئولان آموزشی و جامعه شناسان بنیان نهاد تا ضمن فعالیت دوباره ارکستر تهران، مشکلات سابق نیز برطرف شد.فارس