این یک عقب‌نشینی تمام‌عیار است. شاید عقب‌نشینی محترمانه‌ترین تعبیر برای کاری باشد که دیروز در ایران انجام شد. دیروز دولت ایران کارشناسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را به نطنز و فردو برد. بازرسان آژانس دیروز در نطنز 2 آبشار و در فردو 4 آبشار مربوط به غنی‌سازی 20 درصد را پلمب کردند. دیروز خبرگزاری دولتی ایرنا عکس‌هایی منتشر کرد که نشان می‌داد بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در حال پلمب کردن آبشارهای سانتریفیوژ در نطنز هستند. این تاسیسات پس از شهادت شهید مصطفی احمدی‌روشن به نام این شهید نامگذاری شد. شهید احمدی‌روشن نقش ویژه‌ای در راه‌اندازی تاسیسات نطنز داشت و به همین دلیل نیز به شهادت رسید. بعدها یک روزنامه‌نگار یهودی حامی اوباما در کتابی نوشت: رئیس‌جمهور آمریکا نقش ویژه‌ای در ترور دانشمندان هسته‌ای داشت. نقش بازرسان آژانس در شناسایی دانشمندان هسته‌ای ایران نیز واقعیتی بود که از همان ابتدا روشن بود. نشت اطلاعات از آژانس به سرویس‌های جاسوسی بویژه سرویس جاسوسی رژیم صهیونیستی و اقدام مشترک آنان در ترور دانشمندان هسته‌ای ایران یکی از اعتراضات همیشگی ایران به رفتار غیرقانونی این نهاد بین‌المللی بود. دیروز بازرسان همان آژانس بین‌المللی به سایت شهید احمدی روشن رفتند و آبشارهای غنی‌سازی 20 درصد را پلمب کردند. آنها بلافاصله پس از پلمب نطنز، راهی فردو شدند و 4 آبشار غنی‌سازی 20 درصد فردو را نیز پلمب کردند. با پلمب این 6 آبشار، غنی‌سازی اورانیوم 20 درصدی در ایران به طور کامل متوقف شد. دولت ایران در توافق 3 آذر در ژنو تعهد داد غنی‌سازی 20 درصد خود را تعطیل کند. دیروز در نطنز تمام سیلندرهای خوراک‌های زنجیره سانتریفیوژهای 20 درصدی جدا شدند و خطوط ارتباطی در تاسیسات نطنز قطع شد. در فردو نیز 4 آبشار دیگر به همین سرنوشت دچار شدند. سانتریفیوژهای مربوط به فرآیند غنی‌سازی 20 درصد جزو سانتریفیوژهای پیشرفته محسوب می‌شوند. دیروز سانتریفیوژهای پیشرفته ایران پلمب شد.
بازرسان آژانس پس از پلمب آبشارهای غنی‌سازی 20 درصد، عملیات از بین بردن ذخیره اورانیوم 20 درصد را آغاز کردند. براساس تعهد دولت ایران، باید نیمی از ذخیره اورانیوم رقیق و نیمی دیگر اکسید شود. این عملیات دیروز با نظارت بازرسان آژانس آغاز و توسط آنان تایید شد. نابودی ذخیره اورانیوم 20 درصدی ایران نیز براساس توافق اجرایی صورت گرفت. براساس این توافق فرآیند اکسید کردن نیمی از ذخیره 196 کیلوگرمی اورانیوم 20 درصد در طول 6 ماه و هر ماه 15 کیلوگرم خواهد بود، نیم دیگر ذخیره اورانیوم 20 درصد نیز در طول 3 ماه و هر 3 هفته یک سیلندر خواهد بود. دیروز، دوشنبه 30 دی را به خاطر داشته باشید. روزی که نابودی همه اندوخته اورانیوم 20 درصد ایران که طی 4 سال و اهدای شهدای هسته‌ای به دست آمده بود، آغاز شد.
دیروز پس از انجام این اقدامات، بازرسان آژانس به عنوان مرجع راستی‌آزمایی تعهدات ایران در توافق ژنو، تعهدات روز نخست ایران را تایید کردند. پس از تاييد بازرسان آژانس، اتحاديه اروپايي و آمريكا اعلام كردند برخي تحريم‌هاي توافق شده را به مدت 6ماه به حالت تعليق در مي‌آورند. مهم‌ترین تعهد طرف مقابل، آزادسازی 4 میلیارد و 200 میلیون دلار از دارایی‌های بلوکه شده «خودِ ایران» است. دارایی‌هایی که از محل فروش نفت در حساب‌های بانک‌های غربی بلوکه شده و اکنون رقم آن به بیش از یکصد میلیارد دلار رسیده است. آنها قرار است در قسط اول و در ازای اقدامات ایران، روز 13 فوریه یعنی 12 روز دیگر 550 میلیون دلار را آزاد کنند. البته بازرسی‌های آژانس تنها به موضوع غنی‌سازی 20 درصد محدود نبوده است. آنگونه که علی‌اکبر صالحی در بامداد روز دوشنبه اعلام کرد: بازرسان آژانس از تاسیسات اراک و صحت اجرای تعهدات ایران در اراک نیز اطمینان حاصل کرده‌اند. وی توضیح داد: براساس توافق ژنو، قرار است سوخت این رآکتور به تأسیسات و محوطه رآکتور وارد نشود. بازرسان در دو روز گذشته به انبارها سرکشی کردند و دیدند در رآکتور و انبارهای آن، آب سنگین وجود ندارد. همچنین آنها بررسی کردند که سوختی به رآکتور انتقال نیافته باشد. صالحی افزود: بازرسان به اصفهان رفتند و در آنجا هم روند تولید قرص، میله و مجتمع سوخت را حسابرسی کردند زیرا قرار است براساس تعهد ایران در دوره 6 ماهه اجرای توافق در این زمینه تولیدی صورت نگیرد.
بازرسان آژانس البته از ایران نمی‌روند. براساس توافق ژنو آنها در ایران مقیم می‌شوند. آنها به صورت روزانه از نطنز و فردو بازدید می‌کنند. آنها همچنین قرار است ماهانه تاسیسات اراک را بازرسی کنند. این اجازه را دولت ایران به آنها داده است؛ در توافق ژنو!
هنوز روشن نیست روند ارائه اطلاعات درباره تاسیساتی مانند اراک از چه زمانی آغاز خواهد شد ولی آمریکایی‌ها گفته‌اند اطلاعاتی که در این روند به دست خواهند آورد برای آنها بسیار گرانقیمت است و تاکنون از روش‌های دیگر نتوانسته بودند آن را به دست بیاورند. آژانس قصد دارد روند اجرای توافق را هر ماه یک بار گزارش کند و جزئیات فنی که تاکنون پنهان نگه داشته شده در این گزارش‌ها آشکار خواهد شد.
اخراج مدیر پروژه غنی‌سازی 20 درصد
روز گذشته همزمان با آغاز پلمب آبشارهای مربوط به غنی‌سازی 20 درصدی، مدیرعامل سایت هسته‌ای شهید احمدی‌روشن (نطنز) نیز برکنار شد. آنگونه که خبرگزاری دانشجو منتشر کرده، وی از افراد باسابقه در صنعت هسته‌ای ایران بوده است. به‌گونه‌ای که از سوابق فعالیت‌های هسته‌ای وی، عضویت در تیم غنی‌سازی 5 درصد بوده است. وی همچنین از افراد اصلی صنعت هسته‌ای کشور بود که در راه‌اندازی تاسیسات فردو نقش‌آفرینی کرد. اما یکی از مهم‌ترین اقدامات او مدیریت پروژه غنی‌سازی 20 درصد بود. این یک خبر تکان‌دهنده بود. برکناری مدیر سایت نطنز یک پیام روشن به طرف مقابل و یک اقدام یکجانبه از سوی ایران است. چرا باید همزمان با پلمب آبشارهای مربوط به غنی‌سازی 20 درصد؛ مدیر پروژه غنی‌سازی 20 درصد نیز برکنار شود؟ آیا طرف ایرانی در تلاش است نشان دهد دیگر هیچگاه به سراغ غنی‌سازی 20 درصد نخواهد رفت؟ یا اینکه این اقدام نیز جزو تعهدات پنهان توافق ژنو بوده است؟
فاجعه در آژانس؟
در حالی که پلمب تاسیسات غنی‌سازی 20 درصدی در ایران موجی از خشم عمومی را ایجاد کرده، در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز خبرهای نگران‌کننده‌ای به گوش می‌رسد. یوکیا آمانو در تلاش است به بهانه وظیفه آژانس در راستی‌آزمایی تعهدات ایران، مصوبه‌ای را در تشریح تعهدات ایران در شورای حکام آژانس به تصویب برساند. در صورت این اقدام، تمام تعهدات ایران دارای بار حقوقی می‌شود و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به عنوان مرجع هسته‌ای سازمان ملل، می‌تواند آنها را به عنوان مفاد یک سند حقوقی از ایران مطالبه کند. این در حالی است که توافق ژنو اساسا فاقد بار حقوقی و تعهد بین‌المللی است. آمانو قرار است بیانیه‌ای را درباره نقش آژانس در انجام تعهدات ایران به تصویب برساند. در صورت تحقق این خواسته آمانو، تعهدات ایران مطالبه حقوقی می‌شود اما در سوی مقابل هیچ ابزاری برای ضمانت اجرای تعهدات طرف مقابل وجود نخواهد داشت. منابع آگاه می‌گویند روز جمعه 4 بهمن، آژانس بیانیه آمانو را تصویب می‌کند. بر این اساس اقدامات داوطلبانه ایران تبدیل به مصوبه شورای حکام می‌شود.
روزی که از یادها نمی‌رود
30 دی 92 را کسی از یاد نخواهد برد. روزی که ملت باید به خاطر داشته باشد و واقعیت‌های آن را ثبت کند. هیچ کسی در ایران از دیدن تصاویر پلمب سانتریفیوژها خوشحال نیست. ایرانی‌ها زخم کهنه‌ای از ظلم بیگانه دارند و نسل‌هایشان این زخم را به ارث برده‌اند. دیروز پلمب سانتریفیوژهایی که فرزندان همین سرزمین پای آنها قربانی شدند، یک ظلم آشکار به این مردم بود. ظلمی که بیگانه منشأ آن بود. مردم دیروز شاهد توقف چرخش سانتریفیوژهایشان بودند. قرار بود سانتریفیوژها بچرخند!
*وطن امروز