هراز به نقل از سایت جماران حجت‌الاسلام والمسلمین سیدعلی خمینی در ادامه دیدارهای خود در استان فارس به شهرستان فسا رفت و بعد از ادای احترام به شهدای آن شهرستان و دیدار با خانواد‌ه‌های شهدا به بیت فقیه عالیقدرمرحوم آیت الله ارسنجانی وارد شد و به فرزندان آن فقیه بزرگ تسلیت گفت.
حجت‌الاسلام سیدعلی خمینی با حضور در مسجد جامع شهرستان فسا به موضوع احکام در اسلام پرداخت و آن را به دو دسته فردی و اجتماعی تقسیم کرد و اظهار داشت: احکام فردی احکامی هستند که بیشتر مربوط به فرد و خدا می‌شود. مثل نماز و روزه اما احکام اجتماعی احکامی هستند که ناظر به انسانند از این منظر که در جامعه زندگی می‌کنند. این دسته از احکام فرد خصوصیت ندارد، بلکه حکم، حکم اجتماعی است. اکثر احکام اسلامی چه در معاملات، چه در دیات و چه در حدود اسلامی جنبه اجتماعی دارند.
وی در مورد علت تشکیل حکومت اسلامی پرداخت و افزود: طبیعی است برای تحقق احکام فردی نیاز به حکومت احساس نمی‌شود. انسان در هر زمان و مکان می‌تواند به احکام فردی خود برسد. نماز بخواند، روزه بگیرد اما برای جامعه عمل پوشاندن به احکام اجتماعی اسلام نیاز به حکومت اسلامی احساس می‌شود.
حجت‌الاسلام خمینی یکی از دلایل مهم تشکیل حکومت اسلامی از منظرامام(ره) را وجود احکام اسلامی بیان و تصریح کرد: امام در سلسله درس‌های خود در مورد ولایت فقیه، یکی از مهمترین ادله حکومت اسلامی را احکام اجتماعی ذکر کرده‌اند. ایشان اعتقاد داشتند معنا ندارد اسلام حکومت نخواهد در حالیکه اکثر احکام آن جنبه اجتماعی دارد. مادامیکه اسلام حکومت تشکیل ندهد، بستر برای اجرای احکام اجتماعی وجود ندارد.
وی افزود: از همین منظر بحث ولایت فقیه پیش می‌آید. اگر اسلام نیاز به حکومت اسلامی نداشت، نیاز به حاکمی که دارای صفات علم، عدالت و تدبیر است، احساس نمی‌شد. وقتی اسلام فردی تصور شود، احتیاج به حکومت نیست اما در اسلام احکامی آمده که تحقق آن تنها در چهارچوب حکومت اسلامی میسر است.
حجت‌الاسلام خمینی به نظام‌های مدرن غربی اشاره و تصریح کرد: در حکومت های غربی برای حفظ قدرت که طبیعی برای هر نظامی است، راهکارهایی قرار داده شده اما در تمام آنها از خصوصیات حاکم غفلت شده است.در این نظام‌ها بررسی مهار حکومت پیش‌بینی شده اما در اسلام علاوه بر مهار حکومت که می‌بایست منطبق با دستورهای اسلامی باشد، آنچه مدنظر قرارگرفته خصوصیات حاکم است و اینجاست که ارزش جایگاه ولی فقیه در نظام اسلامی آشکار می‌شود یعنی صفاتی باید داشته باشد تا بتواند حاکم در حکومت اسلامی باشد و امام (ره) روی این مسئله حساس بودند.
وی ادامه داد: برای مفهوم قدرت از دیدگاه اسلام هم عوامل باز دارنده اجتماعی داریم که قدرت را محدود می‌کند و هم احکام اسلامی پیش‌بینی شده که صفات حاکم را پدید می‌آورد. در اسلام مفهوم قدرت اولا به ذات و بر چیرگی بر نفس است. پیامبر(ص) مفهوم قدرت را بر چیرگی بر نفس تفسیر کردند. در نگاه عامیانه شاید تصور شود هر که زوربازویش زیاد بود، هر که حزب و گروه و تشکیلات داشت، زورش زیاد است در صورتیکه این تفسیر نادرست از معنای قدرت است.
یادگار امام خاطرنشان کرد: از دید اسلام قدرت اولا به ذات و معنایش کنترل بر نفس بیان شده است. کسی که بتواند بر نفسش سلطنت کند، فردی که در اوج قدرت می‌تواند ظلم کند ولی این کار را انجام نمی‌دهد،کسیکه نه با تشویق مردم هیجان‌زده و نه با بدگویی مردم از او ناراحت می‌شود، از منظر اسلام قدرتمند است.
حجت‌الاسلام خمینی بعد از این توضیحات تصریح کرد: امام(ره) توانست در تمام طول زندگی گوهربار خود نفسش را کنترل کند. ایشان چه آن زمانیکه در ضعف ظاهری قرار داشت و در دورانی که تمام روزنامه ها از او بد می‌نوشتند و حکومت حتی او را از کشور بیرون کردند و چه آن دورانی که انقلاب اسلامی را به پیروزی رساندند و رهبر آن بودند، بر نفس خود غلبه داشتند و هیچ تغییری در رفتار او به گواه تمام دوستان و اطرافیان ایشان پدید نیامد، زیرا بر نفس خود غبله و اعتقاد داشتند عمل به وظیفه مهم است چه این عمل منتج به پیروزی شود و چه شکست در پی داشته باشد.
یادگار امام شهدا را قدرتمندترین افراد برشمرد و توضیح داد: قدرت یعنی آنچه برایت ارزش بالایی دارد اهدا کنی و از نفس خود بگذری و شهدای ما با فداکردن جانشان که عزیزترین چیز برای هر فرد است، ثابت کردند قدرتمندترین افراد هستند. ما اگر در اسلام به دنبال قدرت هستیم، منظور قدرتی است که در آن نه هوای نفس و نه منافع حزب و گروه و دسته جا دارد. در یک تعبیر زیباتر قدرت از دیدگاه اسلام و پیامبر(ص) مهار قدرت است.
وی یکی از ابزار مهار قدرت را امر به معروف و نهی از منکر عنوان کرد و اظهار داشت: امر به معروف و نهی از منکر عامل مهارکننده قدرت است؛ چه قدرت فردی و چه قدرت اجتماعی. اسلام نگاهش به قدرت این بوده که در عین حالی که به دنبال قدرت و حکومت هستیم و حفظ آن را واجب و تضعیفش را حرام می‌دانیم اما مهار آن را نیز مدنظر قرار می‌دهیم. در اسلام علاوه بر امر به معروف و نهی از منکر که می‌تواند بر پایه متد مدرن شکل بگیرد و نمادهای اجتماعی و قدرت‌های سیاسی را مهار کند، برای حاکم هم صفات مهمی مدنظر قرار داده و تفاوت حکومت اسلامی و سایر نظام های غربی در همین است یعنی حاکم.
حجت‌الاسلام خمینی به ارجح بودن نظریه ولایت فقیه و نقش ولی فقیه در حکومت اشاره و تصریح کرد: در نظام‌های غربی هر از چند وقتی فساد اخلاقی و مالی حاکمان آن برملا می‌شود و علت نداشتن فکری برای صفات حاکمان آنهاست، در صورتیکه در حکومت اسلامی ولی فقیه دارای صفاتی است که او را متمایز با دیگران کرده است.کسی که در راس نظام اسلامی قرار می‌گیرد، ریشه قدرت در وجودش است، بر نفس خود غلبه دارد، تدبیرگر، عدالت‌محور و با تقوی است.
وی نگاه اسلام به مقوله مهار قدرت از پایین را امربه معروف و نهی از منکر ذکر کرد و افزود: امر به معروف و نهی از منکر به قسم‌های مختلف نهادینه شده است، مردم نسبت به مردم، حاکم نسبت به مردم، مردم نسبت به حاکم و حاکمان نسبت به حاکمان.
حجت‌الاسلام خمینی در توضیح امر به معروف و نهی از منکر مردم نسبت به مردم تک تک آحاد جامعه را مسوول به این عمل اسلام مورد خطاب قرار داد و گفت: همه مردم موظف هستند نسبت به رفتار یکدیگر از خود حساسیت نشان دهند و با راهنمایی همدیگر به ایجاد جامعه‌ای سالم و مبری از بدی کمک کنند و در این مسیر با خوش‌خلقی و خوش‌رفتاری عمل کنند و این نباشد که اوامرین به معروف و ناهیان از منکر انسان‌هایی عبوس و خشمگین فرض شوند که با چماق این کار را انجام می‌دهند.
وی در تشریح امر به معروف و نهی از منکر حاکم نسبت به مردم اظهار داشت: حاکم نه تنها مسوولیت کنترل حکومت و دولت را بر عهده دارد بلکه دعوت مردم به خوبی‌ها و نهی آنها از صفات بد را مدنظر قرار می‌دهد، هرکس در جمهوری اسلامی افتخار نوکری مردم را پیدا کرد، باید در مسیر انجام به این تکلیف الهی قرار گیرد و با راهنمایی مردم در ایجاد جامعه‌ای سالم تلاش کند. مسئولین نباید درگیر احساسات شوند و در راستای رسیدن به منافع خود آنجا که اقتضا می‌کنند، حرف مردم را گوش دهند و گوش به دهان مردم باشند؛ به خصوص در انتخابات وعده‌هایی را بدهند که باب میل مردم است ولی بعدا در اجرای آن دچار مشکل شوند.
وی به وجه سوم امر به معروف و نهی از منکر پرداخت و گفت: از منظر امام(ره) بسیار مهم است که مردم گوش و چشم و زبان حکومت باشند و این بدان معنی است که رفتارهای حاکمان خود را زیر ذره‌بین قرار دهند و هر جا احساس کردند از مسیر ارزش‌های انقلابی خارج شده‌اند، به آنها تذکر دهند. از دل همین نگاه است که انتخابات پدید می‌آید، مطبوعات آزاد شکل می‌گیرد و ترسیم می‌شود.اگر فرهنگ امر به معروف و نهی از منکر نهادینه شود، مسئولان بدون دغدغه و ترس پاسخگو خواهند بود.
حجت‌الاسلام خمینی ادامه داد: متاسفانه امروزه در جامعه ما هر کس نقد سالم داشته باشد، توهین‌گر تلقی می‌شود و به او به چشم ناخودی نگریسته می‌شود. نباید تصور شود هرکس نقدی از مسئولی کرد، توهین کرده است. نقد قوا از یکدیگر اگر به حق و به جا باشد، باعث پیشرفت بهتر امور می‌شود. اگر در نظامی از صبح تا شب فقط به به کردن امور جاری باشد و نقدی در آن اتفاق نیفتد، مطمئن باشید آن نظام پویایی ندارد و مردم و مسئولین آن دغدغه‌ای برای بهتر کردن امور ندارند، اما در حکومتی که فرهنگ نقد در آن جاری است و مردم نسبت به عملکرد حاکمان حساسیت دارند و رفتارهای آنان را زیر نظر دارند، پیشرفت محسوس‌تر است.
وی در مورد رکن چهارم امر به معروف و نهی از منکر اظهار داشت: حاکمان نسبت به حاکمان نیز باید امر به معروف و نهی از منکر داشته باشند.در سطوح مختلف نظام نیز این رکن جاری است. حساسیت مجلس به عملکرد دولت، حساسیت دولت به قوه قضائیه و این قبیل حساسیت‌ها همان امر به معروف و نهی از منکر حاکمان نسبت به حاکمان است که شکر خدا در کشور ما صورت می‌گیرد، البته اگر بتوانیم نقدهای قوا به قوا را رسانه‌ای نکنیم، بهتر است اما زمانی لازم است نقد بصورت آشکار بیان شود تا جلوی فساد گرفته شود.
حجت‌الاسلام خمینی در پایان نیز اظهار داشت: اگر صرفا بر خصوصیات مردم تکیه کنیم، نظر ولایت فقیه امام را اشتباه پیموده‌ایم و اگر فقط و فقط بر خصوصیات حاکم تکیه کنیم، کاری را انجام داده‌ایم که در نظریه ولایت فقیه امام(ره) جایی ندارد.