هراز نیوز :

روزنامه مازندران

شماره دوم ، اردیبهشت 1332

مدیرمسئول ایرج فرزانه

ایرج فرزانه در سال 1308 در آمل در خانواده ای حقوقدان و اهل قلم و مطبوعات متولد شد، پدرش سیدداود فرزانه ( نیاکی) وکیل دادگستری و از وکلای صاحب نام و مورد اعتماد و خوشنام بوده. سید داود در یک نامه اعتراض آمیز به رضاشاه و انتقاد از مسئولین بی مسئولیت موجب برانگیختن خشم رضا شده، توسط مامورین دستگیر طی حکمی به تهران تبعید گردید و براساس تعهدی که سپرده بود همه روز ، خود را به نظمیه معرفی می کرد.

بقرار اطلاع سید داود وکیل دادگستری همزمان با تبعید رضاشاه به جزیره موریس از تبعید آزاد و سالها با خانواده در تهران مسکن گزیده بود. طولی نکشید به موطن اصلی خود آمل و در محله سبزه میدان آمل مقابل کاخ چای خوری شاه ساختمان شخصی زندگی تازه ای را شروع نمودند.

ایرج فرزانه روزنامه نگاری را در دوران دبیرستان با نوشتن خبرهای شهری و کلاً انتقادی در روزنامه دیواری دبیرستان پهلوی آمل که به تنهایی تدارک دیده بود اداره می کرد، روزنامه دیواری در محدوده دبیرستان وی را قانع نکرد و همان روزنامه دیواری را در سال 1327 از دبیرستان خارج با نصب آن به دیوار هتل بنیاد پهلوی آمل مقابل پل معلق انتقال و خود در کنار آن حضور پررنگ داشته، مردم را در جریان وقایع شهر قرار می داده و حتی از عابرین درخواست می کرد تا روزنامه دیواریش را بخواند، استقبال مردم شهر از روزنامه دیواری ایرج هر هرروز بیشتر از دیروز بوده، روحیه سرشار از شور و عشق به روزنامه و نوشتن مقالات انتقادی از مسئولین دولتی و سخنرانی در محافل فرهنگی، و حزبی موجب گردید تا ایرج جوان جای پائی در روزنامه های آن عصر که به صورت هفته نامه منتشر می شد راه یابد. ایرج جوان روزنامه مازندران را در حالی که بیست سال بیشتر نداشت به مدیرمسئولی خود و با همکارانی چون زنده یاد محمدرضا سعادت نیاکی، دانش نوبخت مدیر سیاست ما، عادل نژاد خلعتبری غوغا و دیگران در هفته نامه مازندران دلیرانه با مقالات تند و به صورت چماقی در دست بر فرق این و آن فرود می آوردند، به طوریکه آوازه ایرج فرزانه به عنوان سخنور و روزنامه نگار در مازندران و تهران او را به اوج شهرت رسانده، اما نوشته های ایرج خاری در چشم حکومت محسوب در سال چهارم انتشار توسط رژیم شاه توقیف گردید. ایرج از آنجائی که نتوانست مازندران را بار دیگر راه اندازی نمایدو بعدها بعنوان سردبیر چند روزنامه از جمله هفته نامه ستاره اسلام ، هفته نامه هراز به مدیریت شادروان استاد تقی تقوی ، هفته نامه اعتراف به مدیریت نورالدین علامه زاده بابل و همکاری تنگاتنگ داشته ایرج بعد از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی به عللی راهی زندان شد، و پس از آزادی از زندان در دهه سوم انقلاب ضمن تلاش و پیگیری فراوان توانسته هفته نامه امواج خزر را به صاحب امتیازی باجناقش اسحاق قدیری و به قائم مقامی خودش ضمن برخورداری از عطوفت اسلامی با شعر معروف :

ما زنده بر آنیم که آرام نگیریم موجیم که آسودگی ما عدم ماست

به زیور طبع در آورد. امواج خزر چند سالی آیینه تمام نمای خواستهای مردم آمل در جهت عمران و آبادی و .. در آمده قلم نیش دار و گزنده ایرج فرزانه کار دستش داده پس از چند سال انتشار آنهم توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ایران توقیف و تلاش وی برای رفع توقیف امواخ خزر بجائی نرسیده، و امواج خزر از کفش خارج گردید. اما ماجراجوئی ایرج نتوانست او را ناامید گرداند همچنان برای بدست آوردن هفته نامه دیگری او را تشویق می کرد و سرانجام هفته نامه چشمه را که به مرکزیت تنکابن بوده و صاحب امتیاز آن بعلت هزینه سنگین و نداشتن آگهی نتوانست به طور مرتب انتشار دهد با موافقت صاحب امتیاز چشمه به سردبیری ایرج با همان شکل و شمایل امواج خزر و با آن طنز معروف راوی را منتشر نموده از آنجائیکه به تذکرات وزارت ارشاد دایره مطبوعات در تغییر صفحه بندی و بعضاً مقالات انتقادی و … گوش فرا نمی داد دیری نپائید هفته نامه چشمه توقیف و ایرج فرزانه بدون روزنامه شد. اما او بیکار ننشست ضمن مکاتبات به وزارت ارشاد خواستار انتشار مجدد هفته نامه امواج خزر شد.

زندگی ایرج فرزانه پر از فراز و فرود بوده در زمان رژیم شاه همواره در اوج معروفیت در روزنامه نگاری قلم بدست می گرفت. و بقولی می خواست مطالباتش را از دهان شیر بگیرد!! اما افسوس با همه علاقمندی به زادگاهش آمل در مبارزات انتخاباتی مجلس شورای ملی و رژیم گذشته زمانی که خیل عظیمی از جوانان او را سردست خود به محل انتخاباتی که اکثراً در مقابل هتل پهلوی آمل برگزار می شد، می¬بردند همواره در شامگاه قبل از رای گیری دستگیر و با دستبند به مکان نامعلومی هدایت می شد، وی بارها در مبارزات انتخاباتی مجلس شورای ملی شرکت و در نتیجه بخت نمایندگی با همه اینکه رأی اکثریت مردم شهر و روستا را در کارنامه خود داشته با او یار نبود، و به آرزو خود آن هم تکیه بر صندلی مجلس شورای ملی سابق در بهارستان نرسید. ایرج در یکی از نامه هایش خطاب به احمدی نژاد رئیس جمهوری بار دیگر برای دریافت امتیاز هفته نامه امواج خزر نوشته آقای رئیس جمهوری در دوران پنجاه و هفت سال روزنامه نگاری و نویسندگی دولتهای بسیاری را در اوج قدرت دیده ام ، رزم آراها، قوام السلطنه ها، دکتر اقبال ها، علم ها، امینی ها، شریف امامی ها، مصدق ها، زاهدی، ساعدها، صدرالاشرافها، علاها، هژیرها، ازهاری ها ، و ماهها در زندان. موقت شهربانی و زندان فرمانداری نظامی و زندان قزل قلعه و زندان ساواک به بیعدالیتها و قانون شکنیها رژیم شاه بوزخند زدم. آقای احمدی نژاد- راستی از شما می پرسم آیا دیروزتان را فراموش کرده اید؟! شک نکنید که فردایتان چون دیروزتان خواهد بود. دیروزتان گمنامی بود و کسی را با شما کاری نبود ولی فردا یتان حتی از شنیدن نام شما ابرو در هم می کشند. ایرج فرزانه که مردم شهرمان آمل او را به نام فرزند کوچه و بازار می شناختند پس از ماه ها در بستر بیماری در سحرگاه روز سه شنبه دوم مهرماه 1387 در سن 78 سالگی جان به جان آفرین تسلیم و در محوطه آستان مقدس امام زاده ابراهیم(ع) آرام گرفت . بر سنگ مزارش این شعر به چشم می خورد:

صبر بسیار بباید پدر پیر فلک را

تا دگر مادر گیتی چو تو فرزند بزاید

محمد علی توللی – هراز نیوز

ایرج فرزانه

8 thoughts on “ایرج فرزانه ،روزنامه نگاری به خروش امواج خزر”
  1. احسان-مرحبا-بهترراانتخاب-کن-کارت-حرف-نداره-خدارحمتش
    کنه

  2. آقای توللی دست مریزاد مرحوم فرزانه انسانی وارسته و بدون تکلف بود. خدایش بیامرزد

  3. آقای توللی از دوستان قدیمی بخاطر نوشتن چنین مطلبی که بیشتر توجیه عملکرد مرحوم فرزانه بود وآن قسمت راننوشتی که پلیس و دادگستری را زیر سئوال می برد تا بتواند برای پیشبرد امورات خود باج خواهی کند واگر ایشان انسان وارسته و قلم بدست بود چرا تا زمانی که زنده بود مطالبات شهرداری راپرداخت نکرد مثل اینکه ساختمان ایشان هنوز پایان کار ندارد و……یک کارت زرد گرفتی مواظب خودت باش

  4. این آقای توللی نیز عادت کرده ….زیاد بنویسه و آخر عمری ….زیاد میگه مرد حسابی این ایرج فرزانه که از اون به عنوان یک مبارز حرف میزنی سال ها تو رامسر …… خاندان ملعون پهلوی رو جور می کرد اون به عنوان ……….. برای پهلوی های منحوس معروف بود بعد انقلاب هم به همین دلیل زندانی شد هفته نامه چرت و پرتش هم به دلیل بی ادبی و توهین به رییس جمهور توقیف شد عکس احمدی نجاد رو انداخته بود نوشته بود این آقا داره شکلک در میاره یا سخن رانی میکنه اون باجناقش هم فراریه و شاکی خصوصی دنبالش هستن اون تنها کاری که نکرد روزنامه نگاری بود اون همش دنبال باج خواهی بود نمیدونم چرا این سایت این مطالبو میذاره

  5. خطاب به ناشناس
    ممکن است خیلی از آدمها مطالبات شهرداری را پرداخت نکرده باشند اما این توجیه مناسبی برای یک انسان نیست که دلیل بر بد بودنش داشته باشد . در دوره و زمانی که اکثر مردم حتی توانایی نوشتن اسم خودد را نداشتند این آقا در کارش حرفه ای و موفق بود و به عنوان یک افتخار در دوره خودش بوده ، چیزی که ما در عصر تکنولوژی کم داریم
    جوانان ما کمتر به دنبال نوشتن و روزنامه نگاری هستند ، دست استاد توللی درد نکند که اطلاع رسانی به جایی میکند و باعث آشنایی این افراد میگردد که جوانان آملی کمتر آشنایی با آن را دارند.

  6. آقای توللی آملی ها به احساسات ناسیونالیستی و وطن دوستی معروفند اما به صداقت و عدالت هم معروفند.دو تا نکته را جا انداختید 1/ چرا ایرج فرزانه زندانی شد 2/ قضیه رافت اسلامی چه بود؟

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *