ازاین‌رو با توجه به اقدامات انجام گرفته در حوزه ترافیکی سال‌های اخیر این کلان‌شهر در گفت‌وگو با سردار حسین رحیمی رئیس پلیس راهور تهران بزرگ از میزان رضایت‌مندی مردم و توفیقات به دست آمده جویا شدیم و در گفت‌وگویی صمیمی و در عین حال چالشی برخی انتقادات مردمی را نیز با وی در میان گذاشتیم. بخش دوم (پایانی) این مصاحبه را در ادامه می‌خوانید:

تعیین سرعت تردد خودروها در بزرگراه‌ها بر اساس آنالیز تصادفات/ عامل انسانی بیشترین سهم را در تصادفات دارد

تسنیم: یکی از سیاست‌های اخیر پلیس کاهش سرعت تردد خودروها در بزرگراه‌ها بوده است، به‌طوری که زمانی سرعت مجاز تردد در بزرگراه‌های تهران 110 کیلومتر بر ساعت بود و پس از مدتی این سرعت به 90 و بعد از آن در مسیر شمال به جنوب به 80 کیلومتر در ساعت رسید. ولی در پل صدر و تونل نیایش شاهدیم که از همین ابتدا سرعت تردد 60 کیلومتر در ساعت در نظر گرفته شده است و به نظر می‌رسد در بسیاری از ساعات شبانه‌روز که ترافیک خودروها در این معابر ناچیز است این سرعت کسالت‌آور است، لذا سؤال اینجاست که تعیین سرعت در بزرگراه‌ها و تغییر در آن با تکیه بر چه عواملی انجام می‌شود؟

رحیمی: اتخاذ تصمیم‌گیری‌ پیرامون سرعت تردد خودروها در بزرگراه‌ها، تونل‌ها و معابر شهری بر اساس آنالیز تصادفات و حوادثی است که رخ می‌دهد، به‌عنوان مثال در 5 بزرگراهی که پلیس سرعت تردد را در آن‌ها کاهش داد، این کاهش سرعت بر مبنای داده‌های دوربین‌های سنجش سرعت، دوربین‌های نظارتی و بررسی تصادفات رخداده در این بزرگراه‌ها صورت گرفت و این تصمیم نیز نتایج خوبی را به دنبال داشت.

از سوی دیگر تونل‌ها به‌دلیل محدودیت مکانی و محدودیت در دسترسی از شرایط حساس‌تری برخوردارند و ازاین‌رو ما تلاش می‌کنیم از بروز سوانح و تصادفات در این معابر پیشگیری کنیم. همچنین پلیس علی‌رغم نصب تجهیزات ایمنی کامل همچون نصب نیوجرسی‌های کناری پل صدر، سرعت تردد 60 کیلومتر بر ساعت را برای خودروهای عبوری در نظر گرفته است ولی با توجه به بررسی و آنالیز داده‌های دوربین‌های نظارتی و ثبت تخلفات این امکان وجود دارد که سرعت تردد روی پل صدر افزایش پیدا کند و از 60 به 80 کیلومتر بر ساعت اضافه شود. ولی سرعت تردد خودروها به هیچ وجه برای تونل‌های شهر تهران افزایش نخواهد یافت.

تسنیم: یکی از انتقاداتی که به پلیس مطرح است این است که پلیس به‌جای تمرکز و فشار بر کاهش اثر هر سه عامل منجر به بروز تصادفات یعنی خودرو، جاده و راننده، فشار و تمرکز خود را روی عامل انسانی گذاشته است و این فشار بر عامل انسانی از سوی پلیس در حالی رخ می‌دهد که فشار پلیس راهنمایی و رانندگی روی ارتقای کیفیت خودروها و بالا بردن سطح استاندارد راه‌ها چندان مؤثر نبوده است… .

رحیمی: گرچه دو عامل خودرو و راه‌ نیز از جمله عوامل مؤثر در بروز تصادفات است ولی نباید فراموش کرد که بیشترین تأثیر در بروز تصادفات رانندگی مربوط به عامل انسانی است و حتی این نقش به‌اندازه‌ای برجسته است که در صورت کنترل این عامل در برابر شرایط نامناسب 2 عامل دیگر، می‌توان تا حد بسیاری از بروز سوانح ترافیکی جلوگیری کرد.

شدیدترین برخورد پلیس در برابر استفاده از الکل و مواد مخدر/ زنان عهده‌دار ریاست دوایر تصادفات 4 منطقه ترافیکی تهران

تسنیم: سردار در چند سال گذشته پلیس راهور تهران بزرگ اقدام به آغاز طرح تست الکل برای برخی رانندگان متخلف کرده بود، آیا این طرح در حال حاضر نیز اجرا می‌شود؟

رحیمی: پلیس با رانندگانی که اقدام به استفاده از الکل، مواد مخدر و روان گردان کرده باشند شدیدترین برخوردها را می‌کند و توقیف 6ماهه گواهینامه رانندگی، جریمه 200 هزار تومانی،‌ توقیف وسیله نقلیه و تحویل این رانندگان متخلف به مراجع قضائی از جمله اقدامات تنبیهی پلیس راهور در برخورد با این رانندگان است.

لذا ما برای برخورد با این تخلفات تمام 6 سرکلانتری‌ موجود در شهر تهران و 2 اکیپ پلیس بزرگراه‌ خود را به دستگاه‌ها و ابزار سنجش الکل، مواد مخدر و روان‌گردان‌ها مجهز کرده‌ایم که در 8ماهه اخیر نیز بیش از 300 مورد تست الکل، مواد مخدر و انواع روان‌گردان‌ها از رانندگان تهرانی که تردد آن‌ها در معابر شهری به‌گونه‌ای بود که پلیس را نسبت به مصرف مواد مخدر و الکل توسط رانندگان این خودروها مشکوک می‌کرد انجام گرفت که متأسفانه نتیجه تست بیش از 60 درصد این رانندگان مثبت بود.

تسنیم: پلیس راهور تهران بزرگ تا چه‌اندازه از پلیس زن در فعالیت‌های خود و ارائه خدمت به شهروندان استفاده می‌کند و آیا طرحی برای حضور پررنگ‌تر زنان در این پلیس وجود دارد؟

رحیمی: ما در حال حاضر در پلیس راهنمایی و رانندگی تهران بزرگ دارای بیش از  30 افسر زن هستیم و زنان پلیس راهنمایی و رانندگی تهران بزرگ هم اکنون ریاست دوایر تصادفات 4 منطقه از مناطق شهر تهران را به‌عهده دارند و همگی این همکاران، از جمله افسران راهنمایی و رانندگی هستند که با درجه سروانی در حال انجام وظیفه‌اند.

البته ما با در نظر گرفتن ملاحظات عرفی از این افسران در سطح شهر استفاده نمی‌کنیم ولی در صورت لزوم نظرات کارشناسی آن‌ها در صحنه‌های تصادف را اخذ می‌کنیم. همچنین مرکز مکانیزه ثبت تخلفات تنها در اختیار زنان است و توسط این قشر از همکاران ما اداره می‌شود.

اجرایی شدن ناقص طرح پلیس برای کاهش بار ترافیکی توسط هیئت دولت/ هیچ استثنایی برای ثبت تخلف وجود ندارد

تسنیم: شما در آغاز سال تحصیلی جدید برای کاهش ترافیک شهری پیشنهاد تغییر در ساعت تردد کارمندان ادارات، بانک‌ها و دانش‌آموزان مدارس را به وزیر کشور ارائه دادید. علی‌رغم اینکه نتیجه‌بخش بودن این پیشنهاد ممکن به نظر می‌رسید ولی اتفاقی راجع به اجرایی شدن آن رخ نداد، درحال حاضر وضعیت این طرح به کجا رسیده است؟

رحیمی: ما در جلسه شورای عالی ترافیک این طرح را به وزیر کشور پیشنهاد کردیم و به‌دلیل اینکه اجرای این طرح تنها در حوزه اختیار وزیر کشور قرار نداشت، ایشان این طرح را به هیئت دولت بردند تا در آنجا نسبت به اجرای آن تصمیم‌گیری شود. ما با ارائه این طرح به‌دنبال آن بودیم که تردد دانش‌آموزان و کارمندان ادارات و بانک‌ها را در محدوده 6 تا 9 صبح و 14 تا 17 بعدازظهر توزیع کنیم. لذا پس از این پیشنهاد ما و موافقت هیئت دولت و ابلاغ استاندار تهران، ساعت تردد در صبح‌ها در 2 ساعت توزیع شد و تردد همشهریان تهرانی در ساعت پایانی روز همچنان در 1 ساعت متمرکز ماند. لذا شاهد بودیم که پس از اجرای بخشی از این طرح، ترافیک صبحگاهی نسبت به گذشته روان‌تر از گذشته جریان یافت و همان‌طور که پیش‌بینی می‌شد وضعیت ترافیک عصرگاهی به‌صورت متراکم گذشته برقرار است و این مشکلات هنوز برای شهروندان شهر تهران ادامه دارد. لذا به نظر می‌رسد این توزیع سفرهای شهری در بعدازظهر نیز نیازمند توزیع زمانی است تا از این حجم ترافیک عصرگاهی کاسته شود.

تسنیم: شایعاتی پیرامون عدم توانایی صدور ثبت تخلفات برای پلاک برخی از اتومبیل‌ها همچون پلاک معلولین وجود دارد و عنوان می‌شود این دوربین‌ها قادر به خواندن این پلاک‌ها نیستند، آیا چنین شایعاتی صحت دارد؟

رحیمی: این موضوع به هیچ وجه صحت ندارد چراکه این دوربین‌ها، پلاک تمام خودروها را ثبت می‌کنند و صدور جریمه با توجه به اطلاعات ذخیره شده در سامانه اطلاعاتی انجام می‌شود، به‌عنوان مثال پلاک تمام خودروهای ورودی یا خروجی از طرح ترافیک توسط این دوربین‌ها ثبت و ضبط می‌شوند ولی صدور جریمه با توجه به اطلاعات سامانه پلیس و مقایسه با پلاک‌هایی که مجوز تردد در طرح ترافیک دارند انجام خواهد شد لذا تخلفات تمام خودروها ثبت می‌شود و هیچ استثنایی در این میان وجود ندارد.

صدور بی‌دلیل قبض جریمه حق الناس است/ هیچ الزامی برای صدور تعداد مشخصی برگ جریمه برای مأموران ما وجود ندارد/ «کنار سرب داخل رگ‌های ما کمی هم خون وجود دارد»

تسنیم: یک تصوری در جامعه ایجاد شده و عنوان می‌شود که مأموران راهنمایی و رانندگی به‌تناسب محل قرارگیری معابر، تقاطعات و میادین مختلف موظف به پر کردن تعداد مشخصی برگ جریمه هستند و می‌بایست به هر نحو ممکن تا پایان روز این تعداد قبض جریمه را برای رانندگان صادر کنند، در غیر این‌صورت توبیخ می‌شوند. آیا به‌نظر شما این نحوه سنجش عملکرد مأموران صحیح است؟

رحیمی: من از همین‌جا به تمام شهروندان شهر تهران اعلام می‌کنم در 3 سالی که من در پلیس راهنمایی و رانندگی تهران بزرگ در حال انجام وظیفه هستم هیچ‌‌وقت چنین تفکری نداشته‌ام و نه‌تنها من چنین اعتقادی به این نحوه سنجش عملکرد مأموران راهور و از طریق حجم جرائم راهنمایی و رانندگی ندارم بلکه همواره اصرار داشته‌ام که صدور بی‌دلیل قبض جریمه‌، حق الناسی است که باید نسبت به آن حساس بود.

لذا چنین مسئله‌ای به هیچ وجه درست نیست و ما توجه به حجم جرائم صادرشده و درنظر گرفتن تعداد خودروها و موتورسیکلت‌های توقیف شده را از روند سنجش عملکرد مأموران خودمان حذف کرده‌ایم چراکه ما به‌دنبال افزایش کیفیت فرهنگ ترافیکی هستیم و نه افزایش ثبت جرائم رانندگی. اما اگر شما به‌عنوان مأمور راهنمایی و رانندگی در یکی از تقاطعات، میادین و معابر شهری مستقر شوید تصور می‌کنید روزانه و در طول 8 ساعتی که مأموران ما در پست‌های خود مستقرند با چه میزان تخلف رانندگی روبه‌رو خواهید شد؟! ولی با این وجود برخی از مأموران ما روزانه کمتر از 7 مورد اعمال قانون انجام می‌دهند و هیچ توبیخ و تنبیهی نیز برای آن‌ها در نظر گرفته نمی‌شود. حتی ما تشویقی نیز برای مأمورانی که اعمال قانون آن‌ها بسیار زیاد است نیز درنظر نمی‌گیریم چراکه میزان سنجش فعالیت مأموران ما به‌صورت چهره به چهره و با کنترل آن‌ها توسط دوربین‌ها انجام می‌شود، یعنی به‌عبارت دیگر ما از دوربین‌های نصب‌شده در شهر به‌صورت دوگانه استفاده می‌کنیم و علاوه بر نظارت ترافیک شهری،‌ نحوه فعالیت مأموران خود را نیز کنترل می‌کنیم.

تسنیم: با توجه به اینکه مأموران پلیس راهنمایی و رانندگی، خصوصاً در شهر تهران در معرض انواع بیماری‌های تنفسی، قلبی، عروقی و دیگر بیماری‌ها قرار دارند آیا پلیس برنامه‌ای برای کاستن این نوع آسیب‌ها برای مأمورانش در نظر دارد؟

رحیمی: متأسفانه مأموران راهنمایی و رانندگی بیش از هر قشری در معرض انواع بیماری‌ها قرار دارند و جمله مصطلحی میان مأموران پلیس راهور تهران وجود دارد که می‌گویند: «کنار سرب داخل رگ‌های ما کمی هم خون وجود دارد» لذا خوشبختانه توانستیم پس از 2 سال، طرح توزیع میان‌وعده شیر و کیک را برای کاستن از آسیب‌های آلودگی هوای تهران برای مأمورانمان اجرایی کنیم. همچنین ما به‌دنبال آن هستیم تا با بهره‌گیری هرچه بیشتر از تجهیزات نظارتی و دوربین‌های ثبت تخلف، از حضور فیزیکی مأمورانمان در معابر، میادین و چهارراه‌ها بکاهیم.

تسنیم: به‌عنوان آخرین سؤال، در برخی از تصادفاتی که تنها منجر به خسارت مادی شده، پلیس به‌دلیل تغییر صحنه حادثه از ترسیم کروکی تصادف سر باز می‌زند و به‌دنبال آن روند اخذ خسارت برای برخی از خسارت دیدگان با مشکلاتی روبه‌رو می‌شود؟

رحیمی: طبق قانون مأموران پلیس در صورت تصادفاتی که خسارت واردشده به وسائل نقلیه آن‌ها تا مرز 3 میلیون و 200 هزار تومانی است می‌توانند از ترسیم کروکی صحنه تصادف چشم‌پوشی کنند ولی ما برای تسهیل دریافت خسارت مردم به تمام مأمورانمان دستور داده‌ایم که حتی‌الامکان اقدام به ترسیم کروکی صحنه تصادف کنند.

همچنین طرفین تصادف در سوانح خسارتی مکلفند که وسائط نقلیه خود را جابه‌جا کنند تا معبر باز شود و در غیر این‌صورت پلیس می‌تواند برای انسداد معبر، هر دو سوی سانحه را مبلغ 40 هزار تومان جریمه کند.

گفت‌وگو از محمد قربانی