حضرت آیت الله جوادی آملی در جلسه درس اخلاق خود که در محل نمازخانه بنیاد بین المللی علوم وحیانی اسراء برگزار شد، با اشاره به خصوصیات ذکر شده برای انسان در قرآن کریم، فرمودند:
ذات اقدس الهي خصوصيّاتی براي انسان در قرآن قائل است که آن خصوصيت را براي هيچ موجود دیگری قائل نيست و از جمله آن خصوصيّات اين است که تنها مسافري که از عالَم خاک شروع مي‌کند و تا لقاي الهي بار مي‌يابد و مورد خطاب خداست انسان است.
معظم له در توضیح این ویژگی منحصر به فرد انسان اظهار داشتند:
گرچه همه موجودات از خدا هستند و به طرف خدا برمي‌گردند اما هيچ موجودي از خاک که دورترين نقطه است شروع نمي‌کند تا به عالي‌ترين رتبه هستي برسد؛ زيرا موجودات يا منقطع‌الآخرند يا منقطع‌الأول؛ تنها موجودي که متّصل‌الأول و الآخر است انسان است.
ایشان در ادامه به ویژگی دیگر انسان از منظر قرآن کریم اشاره کردند و افزودند:
خصوصيت ديگري که براي انسان در قرآن کريم مطرح است و براي هيچ موجود ديگري مطرح نيست اين است که در درون هیچ موجودی جز انسان دشمني به نام هوا و هوس وجود ندارد.
حضرت آیت الله جوادی آملی خاطر نشان کردند:
تنها موجودي که در سه ميدان جهاد اصغر، جهاد اوسط و جهاد اکبر بايد بجنگد انسان است؛ در ميدان جهاد اصغر بايد بجنگد، بيگانه را به حريم خود راه ندهد، امنيت و استقلال خود و کشور و نظامش را حفظ کند، در ميدان جهاد اوسط بايد بکوشد که هوا و هوس او، شهوت و غضب او، وهم و خيال او، بر عقل نظر و عمل و فطرت او پيروزی نيابند، اين جهاد اوسط است. اگر اين ميدانها را گذراند و جزء اوحدي اهل ايمان شد آنگاه وارد ميدان جهاد اکبر مي‌شود.
ایشان با بیان این مطلب که برای پیروزی در اين سه ميدان جهادي بايد تلاش و کوشش و سرمايه‌گذاري بسیاری کرد فرمودند:
خداوند برای اینکه انسان سقوط نکند و به مقصد برسد همه سماوات و همه زمين را مسخّر انسان کرد؛ هيچ چيزي در عالَم نيست که علمِ انسان نتواند به آن برسد و از آن بهره‌برداري نکند چرا که خداوند نيروي ادراک و انديشه و انگيزه را به انسان داد تا انسان بتواند آنها را تحت قدرت خود در بياورد.
مفسر بزرگ قرآن کریم در تشریح عبارت ﴿سَخَّرَ لَکُم﴾ بیان داشتند:
عبارت ﴿سَخَّرَ لَکُم﴾ دارای دو پيام است: يکي اينکه صحنه هستي رام انسان است و دیگر اینکه انسان ارادهٴ رام‌کردن هستی را دارا می باشد.
ایشان فلسفه عبارت ﴿سَخَّرَ لَکُم﴾ را تبیین کردندو فرمودند:
اگر انسان بايد در سه جبهه بجنگد و اگر در سه جبهه بايد پيروز بشود سرمايه‌گذاري سنگيني مي‌خواهد؛ لذا ذات اقدس الهي کلّ نظام را ميدان موفقيّت انسان قرار داد و مهم‌ترين و برجسته‌ترين فرشته‌ها را مأمور تدبير کار انسان کرد
معظم له افزودند:
اگر خداي سبحان مهم‌ترين فرشته‌ها مانند جبرئیل و عزرائیل را براي تدبير امور علمي و عملي انسان قرار داد براي آن است که از انسان، مهم‌ترين کار متوقّع است یعنی انسان بايد با پشت‌سر گذاشتن سه جبهه به لقاي الهي بار يابد.
حضرت آیت الله جوادی آملی توجه به دشمنان درونی مانند هوا و هوس را بسیار مهم ارزیابی کردند و خاطر نشان فرمودند:
خاندان عصمت(عليهم السلام) به ما دستور دادند همان‌طوري که از دشمن بيروني هراس داريد و با او مي‌جنگيد بدانيد در درون شما هم چنين دشمني هست که با آنها بايد مجاهدت کنيد
ایشان ادامه دادند:
يک سلسله خواسته‌ها و هواهاي دروني‌اند که دشمن دروني ما هستند و ما آنها را نمي‌شناسيم، ما در درونمان اوصاف منافق داريم، منتها خيال مي‌کنيم اوصاف درون ما ظاهراً به ميل ما کار مي‌کنند ولي باطناً عليه ما هستند، اينها علمِ منافق‌اند. ما اوصاف منافق داريم که آنها را نمي‌شناسيم يعني بعضي از خيالات ما، بعضي از علم‌هاي ما، بعضي از تحصيلات ما اوصاف منافق گونه ای هستند که بر علیه ما کار می کنند.
ایشان با برشمردن برخی از اوصاف ناپسند درونی فرمودند:
آن علمي که باعث غرور و کِبر و عُجب است اين حقيقتاً دشمن ماست هر چند ظاهراً کمال و دوست ماست ولي باطناً براي ما چاه مي‌کَند. آن علمي که آدم را متواضع نکند يک علم منافق است.
ایشان در فراز پایانی فرمایشات خود نتیجه گیری کردند:اين وظيفه ماست که هم دشمن ظاهري را بشناسيم و هم دشمن باطني را که ظاهراً دوست ما است را بشناسيم؛ دشمن باطني نه يعني آنکه در درون نفس است دشمن باطني هم در جهاد اصغر است هم در جهاد اوسط و اکبر؛ دشمن باطني آن است که باطناً دشمن ماست اما ظاهراً دوست ماست.
گفتنی است در پایان این جلسه حضرت آیت الله جوادی آملی به مناسبت ایام ماه صفر و اسارت آل الله دقایقی رابه مرثیه خوانی و ذکر مصیب خاندان اباعبدالله پرداختند.
منبع : اسراء نیوز؛