صدای سکوت

ناشنوایان اگرچه نمی‌توانند با گوش‌هایشان بشنوند، اما با هزاران دریافت قلبی صداهایی را می‌شنوند که انسان‌های سالم نمی‌شنوند.

شاید برای اغلب ما سکوت نشانه اعتراض یا نوعی پاسخ معنادار به شرایط خاص باشد، اما برای عده‌ای دیگر که از نعمت شنوایی و حتی گویش محروم هستند، سکوت تقدیری است که حتی صدای اعتراض آن را کسی نمی‌شنود.

خداوند گرچه از بعضی‌ها بنا به اراده و خواستش نعمت شنیدن، دیدن و حرف زدن را می‌گیرد، اما در عوض قدرت‌ها و توانمندی‌های دیگری را به آن‌ها می‌دهد.

چشم‌های زیبا و آبیش را که به روی دنیای خاکی باز کرد، در آبی نگاهش هیچ چیز آشنا نبود. همه چیز آنقدر بیگانه بود که حتی نمی‌دانست مردمان خاکی این دنیا با او تفاوت دارند. دنیای دریایی‌اش پر از سکوت بود و زبانش ناتوان از گفتن کلامی!

دنیای پرهیاهوی آدم‌ها برایش عجیب بود و دنیای آرام و بی‌صدای گلنسا برای اطرافیانش عجیب‌تر! خودش را با دنیای ناشناخته انسان‌های اطرافش که در بین سر و صداها گم شده بودند،  آشنا کرد. در دنیای پرهیاهوی آدم‌ها غریب بود، غریبه‌ای که هیچ کس زبانش را نمی‌فهمید.

بیش از 400 سال از کار در حوزه آموزشی و تربیتی ناشنوایان به صورت پراکنده و 200 سال به صورت منسجم در دنیا می‌‌گذرد.

کار در این زمینه در ایران به سال‌های 1303 باز می‌گردد. زنده یاد جبار عسگرزاده معروف به “باغچه‌بان”  آغازگر کار تعلیم و تربیت کودکان ناشنوا در ایران است.

کلنگ نخستین ساختمان ویژه ناشنوایان در سال 1334 در یوسف‌آباد زده شد این مدرسه در سال 1336 با ظرفیت 120 دانش‌آموز بهره‌برداری شد.

سازمان جهانی بهداشت در خبری اعلام کرده است: حدود 120 میلیون نفر در دنیا مبتلا به نوعی از ناشنوایی هستند که در ارتباط آنها با دیگران تاثیر می‌گذارد. در حالیکه بیش از نیمی از ناشنوایی‌ها قابل پیشگیری است، آگاهی عمومی نسبت به عواقب ناشنوایی و روش‌های پیشگیری مؤثر و درمان آن در سطح پایینی قرار دارد.

در اغلب مناطق دنیا از هر یک هزار تا 1200 تولد زنده، یک نوزاد با ناشنوایی متولد می‌شود و در گروه پرخطر این رقم به یک در 50 نوزاد می‌رسد. از هر 50 نوزادی که در بخش مراقبت‌های ویژه بستری می‌شود، یک کودک به کاهش شنوایی مبتلا می‌شود.

ناشنوایی، بعد از عقب‌ ماندگی ذهنی، رتبه دوم معلولیت‌‌ها را در کشور به‌خود اختصاص داده است که با بهره‌گیری از روش کاشت حلزونی ساقه مغز دیگر هیچ کودکی ناشنوا نخواهد بود.

مصرف داروهای اتوتوکسیک در کودکان، عوامل ارثی، سرخجه مادرزادی، زردی نوزادی از جمله عواملی است که احتمال ناشنوا شدن را در انسان افزایش می‌دهد.

ازدواج‌‌های فامیلی نیز از دیگر عواملی است که احتمال بروز تعداد زیادی از بیماری‌‌های ژنتیک از جمله انواع ناشنوایی را افزایش می‌‌دهد.

*حمایت از 1450 ناشنوا

مدیرکل بهزیستی کردستان از حمایت این اداره‌کل از یک‌هزار و 450 ناشنوا در سطح استان خبر داد و گفت: در حال حاضر 25 دانشجوی ناشنوا در مقاطع کاردانی، کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری از خدمات اداره‌کل بهزیستی در سطح استان بهره‌مند هستند.

به گفته صباح قریشی، 183 دانش‌آموز ناشنوا نیز از خدمات مختلف بهزیستی بهره‌مند بوده و کمک‌هزینه‌های تحصیلی می‌گیرند.

وی از ارائه خدمت به 444 معلول ناشنوا در کلینیک‌ها طی 6 ماهه نخست امسال خبر داد و گفت: در حال حاضر 46 کودک ناشنوا و کم‌شنوا در مرکز توانبخشی و آموزشی مرکز استان خدمات دریافت می‌کنند.

به گفته مدیرکل بهزیستی کردستان، ارائه آموزش و کمک‌های توانبخشی در این مراکز بستر ورود این دانش‌آموز معلول را به مدارس عادی فراهم می‌کند.

* غربالگری 32 هزار کودک

قریشی به انجام تست غربالگری شنوایی‌سنجی 32 هزار و 524 کودک از مهرماه گذشته تا امروز در استان اشاره کرد و گفت: 166 دستگاه سمعک در 6 ماهه اول سال‌جاری در سطح استان توزیع شده است.

به گفته وی، توزیع 3 هزار و 91 حلقه باتری سمعک در بین ناشنوایان در استان از دیگر اقدامات بهزیستی در 6 ماهه نخست امسال بوده است.

* انجام 43 مورد کاشت حلزون

مدیرکل بهزیستی کردستان همچنین با اشاره به انجام 43 مورد کاشت حلزون از سال گذشته تا کنون در این استان، بیان داشت: دستگاه حلزون شنوایی به طور مستقیم عصب شنوایی را تحریک می‌کند و به اشخاصی که ناشنوایی شدیدی دارند، اجازه می‌دهد که اصوات را دریافت کنند.

قریشی گفت: 112 وزرشکار ناشنوا در رشته‌های تنیس، کشتی، دوومیدانی، فوتسال و شطرنج فعالیت دارند.

وی افزود: در حال حاضر 2 کانون ناشنوایان در سنندج و قروه فعال بوده و ایجاد 2 کانون دیگر نیز در دستور کار قرار دارد.

* تحصیل 1500 دانش‌‌آموز استثنایی در کردستان

مدیرکل آموزش و پرورش استثنایی کردستان هم از تحصیل یک‌هزار و 500 دانش‌آموز کردستان در این استان خبر داد.

حسن صمدی افزود:  8 درصد از این تعداد را دانش‌آموزان نابینا و 20 درصد را دانش‌آموزان کم‌شنوا و ناشنوا تشکیل داده‌اند.

به گفته وی، این تعداد دانش‌آموز در 19 آموزشگاه مشغول تحصیل هستند که 10 مرکز از این تعداد خاص دانش‌آموزان ناشنوا است.

وی از آموزش و پرورش استثنایی به عنوان یکی از گران‌ترین آموزش و پرورش‌ها در کل دنیا نام برد و اظهار کرد: هزینه‌های دانش‌آموزان اینگونه مدارس 5 برابر مدارس عادی است.

به گفته مدیرکل آموزش و پرورش استثنایی کردستان، تمام هزینه‌های دانش‌آموزان معلول شامل امکانات آموزشی، توان‌بخشی و رفاهی به صورت کاملا رایگان ارائه می‌شود.

صمدی به مشکلات مدارس دانش‌آموزان ناشنوا در استان اشاره کرد و ادامه داد: نگرش منفی افراد جامعه و مشارکت کم اولیا با محیط‌های آموزشی از جمله مشکلات در این حوزه است.

وی از ایجاد بسترهای لازم برای ارائه آموزش به خانواده‌هایی دارای فرزندان معلول در زمینه نحوه برخورد با اینگونه افراد در سطح استان خبر داد و گفت: آماده ارائه آموزش‌های لازم به صورت همزمان به والدین و کودک در استان هستیم.

به گفته مدیرکل آموزش و پرورش استثنایی کردستان، برنامه‌ریزی‌های لازم برای ارائه آموزش به خانواده‌ها از بدو تولد کودکان معلول انجام شده که امیدواریم مشارکت در این زمینه افزایش یابد.

صمدی از فعالیت 207 مربی علاوه بر گفتار درمان، مشاور مربی، کادر آموزش تست، مدیر و معاون اجرایی در مدارس استثنایی در استان خبر داد و بیان کرد: توان‌بخشی، آموزش، خدمات رفاهی و کمک تحصیلی از جمله اقداماتی است که در این مراکز به سالمندان ارائه می‌شود.

وی تلاش در راستای هوشمندسازی مدارس استثنایی در استان را ضروری دانست و گفت:‌ در حال حاضر 20 درصد از مدارس ما هوشمندسازی شده‌اند.

در یکی از ایستگاه‌های تاکسی سنندج مردی میانسال که تکه کاغذی در دست دارد که به رانندگان تاکسی نشان می‌دهد با نزدیک شدن به وی می‌فهم که کر و لال است و قدرت تکلم و شنوایی ندارد.

وی بی‌توجه به بوق‌زدن‌های گاه و بی‌گاه رانندگان، تنها به فکر اشاره تاکسی‌ها برای رساندن وی به آدرس نوشته شده بر روی تکه کاغذی است که در دست دارد.

نزدیک‌تر می‌روم بلوار شبلی تنها کلمه‌ای است که بر روی کارت نوشته شده است… ماشین‌ها می‌آیند و می‌روند و او همچنان ساکت و خاموش منتظر ایستاده است.

خستگی و کلافگی از سر و رویش می‌بارد، دست در جیب کتش می‌کند و آدرس دیگری را بیرون می‌آورد، میدان آزادی، با او هم مسیر می‌شوم، تاکسی که توقف می‌کند با عجله در صندلی جلو تاکسی نشست و لبخند رضایت بر لبانش نشست.

دستانش را همراه با لبخند به حالت سلام بلند می‌کند، لبخند در صورت راننده جوان نقش می‌بندد و در میدان آزادی من از او جدا می‌شوم و او را با دنیای پر از سکوتش رها می‌کنم…

با خود فکر کردم راستی این افراد اگر چه به لحاظ شنوایی و گفتاری مشکل دارند اما از چنان قدرتی برخوردار هستند که صدای سکوت را می‌شنوند.

گزارش از شیرین مرادی