براساس این آمار، کتاب‌های حوزه کودک و نوجوان با این که به نظر می‌رسد کتاب‌هایی ارزان باشد، گران‌ترین کتاب‌های منتشر شده در کشور است و با وجود صفحات کم، با قیمت بالایی عرضه می‌شود.
از سوی دیگر کتاب‌های دینی ارزان‌ترین کتاب‌های منتشر شده در کشور است. با توجه به تعداد عناوین و همین‌طور تعداد صفحات بالای این کتاب‌ها و آن هم در شمارگان بالا، به نظر می‌رسد حمایت‌های دولتی و وجود ناشران دولتی که این کتاب‌ها را منتشر می‌کنند، علت ارزان بودن این کتاب‌هاست.
به روایت آمار
آمارهای منتشر شده از سوی موسسه خانه کتاب که معتبرترین آمار در عرصه نشر کشور است، نشان می‌دهد در شش ماهه نخست امسال کتاب‌های کودک و نوجوان با بهای متوسط هر صفحه ۱۱۹۶ ریال منتشر شده و بهای متوسط این کتاب‌ها ۴۱ هزار و ۴۳۴ ریال است.
بعد از کودک و نوجوان، کتاب‌های هنر طی سه سال گذشته در رتبه دوم گران‌ترین کتاب‌های منتشر شده قرار داشته‌است. کتاب‌های هنر در شش ماه نخست سال جاری با بهای متوسط هر صفحه ۷۸۹ ریال فروخته شده و بهای متوسط آن ۱۲۷ هزار و ۶۲۱ ریال بوده است. البته ممکن است این سوال مطرح شود که چرا بهای متوسط کتاب‌های هنر از بهای متوسط کتاب‌های کودک و نوجوان بیشتر است؟ این موضوع به دلیل بیشتر بودن تعداد صفحات کتاب‌های هنر نسبت به تعداد صفحات کتاب‌های کودک و نوجوان است.
از طرفی در نیمسال اول ۱۳۹۲، کتاب‌های دینی ارزان‌ترین کتاب‌ها بوده است که با بهای متوسط هر صفحه ۲۹۵ ریال و بهای متوسط ۸۵ هزار و ۴۲ ریال منتشر شده‌است.
سال ۱۳۹۱، کتاب‌های کودک و نوجوان با بهای متوسط هر صفحه ۷۸۳ ریال و بهای متوسط هر کتاب ۲۹ هزار و ۱۱۴ ریال فروخته شده‌است. کتاب‌های هنر نیز در همان بازه زمانی با بهای متوسط هر صفحه ۵۵۰ ریال و بهای متوسط هر کتاب ۸۵ هزار و ۷۴۶ ریال منتشر شده است. دین موضوعی است که در آن بازه هم با متوسط قیمت هر صفحه به ارزش ۱۸۳ ریال و بهای متوسط هر کتاب ۵۱ هزار و ۵۳۱ ریال، جایگاه ارزان ترین کتاب‌ها را به خود اختصاص داده است.
در شش ماهه نخست سال سال ۱۳۹۱ هم کتاب‌های کودک با بهای متوسط هر صفحه ۵۵۶ ریال و بهای هر کتاب به‌طور متوسط ۲۰۴۶۵ ریال منتشر شده و بعد از آن کتاب‌های هنر با قیمت متوسط هر صفحه ۴۰۵ ریال و بهای متوسط هر کتاب ۶۸ هزار و ۶۵۵ عنوان در جایگاه بعدی است. کتاب‌های دینی نیز در این بازه زمانی با قیمت متوسط هر صفحه ۱۳۹ ریال و متوسط قیمت هر کتاب ۴۰ هزار و ۴۰۲ ریال منتشر شده است.
فریده خلعتبری، مدیر نشر شباویز و از فعال‌ترین ناشران حوزه کودک و نوجوان درباره دلایل گرانی کتاب‌های این حوزه گفت: کتاب‌های کودک باید از کیفیت بالاتری برخوردار باشد. این کتاب‌ها اغلب روی کاغذ گلاسه منتشر می‌شود. حتی برای این‌که از پشت دیده نشود، از کاغذ گلاسه ۱۳۵ گرمی استفاده می‌شود.
وی افزود: از طرف دیگر اغلب این کتاب‌ها چهار رنگ است و این یعنی برای چاپ کتاب‌های کودک و نوجوان، هر صفحه باید چهار مرتبه زیر دستگاه چاپ برود. بنابراین باید چهاربار فیلم و زینک کرد و چهاربار هر صفحه زیر چاپ برود.
خلعتبری همچنین افزود: در کتاب‌های کودک زینک‌ها حتما باید پوزیتیو باشد، اما در چاپ کتاب‌های دیگر می‌توان زینک نگاتیو استفاده کرد، از طرف دیگر چون کتاب‌های کودک چهار رنگ است، باید برای چاپ از بهترین مرکب‌ها استفاده شود تا رنگ‌ها در هم آمیخته نشود.
این فعال نشر کودک و نوجوان همچنین گفت: با توجه به این‌که بچه‌ها با این کتاب‌ها سر و کار دارند و صفحات را زیاد لمس می‌کنند، روی جلد حتما باید ورنی یا سلفون باشد.
به گفته وی از دیگر از دلایل گرانی کتاب‌های کودک و نوجوان این است که این کتاب‌ها در هر تعداد صفحه‌ای که باشد باید یک جلد بخورد. مثلا برای یک داستان ۱۶ صفحه‌ای یک جلد می‌خورد و همین جلد خوردن، هزینه‌ها را بالامی‌برد.
۳ دلیل برای ارزان بودن کتاب‌های دینی
حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمحمد کاظم شمس، عضو هیات مدیره مجمع ناشران انقلاب اسلامی که تجربه ۱۶ سال مدیریت در بوستان کتاب قم را به عنوان یکی از مهم‌ترین ناشران دینی کشور برعهده دارد، درباره ارزانی کتاب‌های دینی سه دلیل برای این موضوع برشمرد.
او گفت: نخست آن‌که کسانی که در حوزه چاپ کتاب‌های دینی فعالیت می‌کنند بیشتر به انگیزه‌ها توجه می‌کنند و چون هدفشان ترویج فرهنگ دینی است، سود کمتری را برای کتاب‌هایشان در نظر می‌گیرند.
دلیل دیگر این‌که به نظر می‌رسد چون سطربندی مشخصی در حوزه کتاب با موضوع دین وجود ندارد، کتاب‌های زرد و کتاب‌سازی در این حوزه بسیار زیاد است. برای تولید این کتاب‌ها ناشر حق مولف نمی‌پردازد و بنابراین هزینه چندانی برای تولید صرف نمی‌کند و همین روی قیمت پایین کتاب تاثیر دارد.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین شمس افزود: دلیل سوم ارزانی کتاب‌های دینی را حمایت‌های دولتی و رانت‌ها عنوان کرد و طبیعتا به‌دلیل آن‌که در چند سال اخیر با افزایش قیمت کاغذ، شمارگان کتاب کاهش یافته است. روزگاری اگر ناشری کتابی را در ۳۰۰ نسخه منتشر می‌کرد، عجیب بود، ولی امروز شمارگان زیر هزار نسخه پدیده‌ای معمولی شده است. در چنین شرایطی ناشران به خریدهای دولتی دل‌می‌بندند. طبیعی است که خریدهای دولتی نیز از کتاب‌های دینی بیشتر صورت می‌گیرد و همین باعث می‌شود دست ناشر برای قیمت‌گذاری کتاب‌های دینی بازتر شود.