فرزندعلامه اقبال لاهوری می گوید:
آیتالله خامنهای و علامه اقبال
در کنفرانسی که چند سال پیش برای بزرگداشت اقبال در تهران برگزار شده بود، متوجه شدم که آیتالله خامنهای حدود 2 هزار بیت از اشعار اقبال را از حفظ دارند که این باعث شگفتی من شد چون حتی من که فرزند اقبال هستم نمیتوانم چنین حجم عظیمی از اشعار را یکجا به یاد آورم. آیتالله خامنهای رهبر ایران علامه اقبال را بیشتر از من میشناسند.
مروج مسئله «اجتهاد» در شبه قاره
اقبال اولین کسی بود که ایده اجتهاد را در شبه قاره تقویت کرد. با اینکه اندیشه اجتهاد به قدمت تاریخ خود اسلام است اما مدتها به فراموشی سپرده شده بود.
اقبال یکی از کسانی بود که معتقد بود باید قوانین اسلام را با توجه به نیازهای روز دوباره تعریف کرد.
به نظر اقبال، زندگی مسلمان امروز باید سراسر تلاش باشد و در هیچ مرحلهای نباید دست از تلاش بکشند چون کسی که نتواند اندیشههای نو بپرورد همچون مرده است و هنوز خدا را نشناخته است.
سه شخصیت تأثیرگذار
سه شخصیت در زندگی علامه اقبال تأثیرگذار بودند و جالب است که هر 3 نفر شیعه اثنی عشری بودند: «مولانا میر حسن» معلم اقبال، «سید جمالالدین» و «محمدعلی جناح» بنیانگذار پاکستان.
اقبال همیشه معلم دوران کودکیاش را میستود که او را در مسیر درست قرار داد و معتقد بود که اگر میر حسن در زندگی دوران کودکیاش وارد نمیشد او تبدیل به یک معلم سنتی علوم دینی میشد.
خواب پدر اقبال
پیش از تولد اقبال لاهوری، پدرش خواب میبیند که به دنبال کبوتری میدود و عده زیادی نیز در همان مسیر به امید گرفتن یک کبوتر در حال دویدن هستند که از بخت خوش، یک کبوتر در دامن پدر اقبال میافتد و این برای پدر نشانهای بود که پسرش موهبتی از جانب خدا خواهد بود.
تأسف برای پاکستان امروز
تولد پاکستان یکی از آرزوهای اقبال بود اما متأسفانه پاکستان امروز از آنچه اقبال میخواست و برایش دعا میکرد، فاصله زیادی دارد.
اقبال کشوری را آرزو میکرد که در آن قوانین اسلام به شکل درست اجرا و پیاده شوند و به دنبال کسی بود که بتواند رؤیاهای او را به واقعیت پیوند بزند.
علامه اقبال این انسان را در محمد علی جناح یافت و آنچه را در قلبش داشت برای او بازگو و او را تشویق کرد برای یک حکومت اسلامی تلاش کند چون میدانست فقط این شخص میتواند رؤیای او را محقق کند.
اقبال معتقد بود که اگر میتوان ملت را بر اساس این پارامترها تعریف کرد، چرا نتوانیم ملت را بر اساس دین و مذهب و ایمان تعریف کنیم و دوست داشت امت اسلامی را به عنوان یک ملت واحد ببیند.
رها کردن زبان فارسی در پاکستان
از آنجا که تدریس زبان فارسی در مدارس پاکستان کنار گذاشته شده است ما از نظر فرهنگی در هوا معلق ماندهایم.
در زبان فارسی ارزشهای فرهنگی نهفته است که با رها کردن آن زبان، به نوعی فرهنگمان را رها میکنیم.
بیش از نیمی از اشعار اقبال به زبان فارسی سروده شده است که نشان میدهد این زبان تا چه حد بر اقبال و بر شکلگیری اندیشههای او تأثیرگذار بوده است.