مهر، اقتصاد مهمترین عامل کاهش آمارهای ازدواج نیست اما در این سالها توانسته نقش خود را در کاهش تمایل جوانان به تشکیل خانواده پر رنگتر کند.

این روزها که قیمت طلا و سکه هر ساعت تغییر می کند نگرانی جوانان دم بخت نیز برای مهریه،کرایه خانه و هزینه زندگی بیشتر شده است.

به جز اضطراب و دلهره ای که در میان فروشندگان و خریداران سکه و ارز در حاشیه خیابان ها جاری است. دل جوانانی هم که قرار است همین روزها به خانه بخت روند با قیمت های جدید سکه و طلا بالا و پایین می شود. حلقه ای که این ساعت یک میلیون تومان است معلوم نیست پس از گردشی در بازار به یک میلیون و 300 هزار تومان تغییر نکند.

مهریه هایی که به ثانیه افزایش پیدا می کنند، دغدغه نان و ماست خانه که قیمتش مانند بورس هر روز با روز دیگری متفاوت است کابوس های تازه جوانان برای تشکیل ازدواج است. هرچند برخی  مشکلات اقتصادی را بهانه ای برای فرار از مسئولیت کرده اند اما در این سالها  عوامل اقتصادی نقش پررنگ تری در ازدواج و طلاقها پیدا کرده است.

*برخی پولدارها نیز از ازدواج فراری اند

اکبر محسنی فرد آسیب شناس اجتماعی با وجود آن که تاثیرات اجتماعی افزایش قیمت ها را بر آمارهای ازدواج بی تاثیر نمی داند اما می گوید: اگر چه اقتصاد فاکتور مهمی است در بحث ازدواج است اما این که به تنهایی بتواند عاملی برای کاهش آمارهای ازدواج باشد تحلیلی درستی نیست. هستند کسانی که وضعیت اقتصادی مناسبی دارند اما حاضر نیستند تن به ازدواج دهند و آن را عاملی برای محدود کردن خود می دانند و دوست دارند با آسودگی خیال و بدون محدودیت زندگی خود را ادامه دهند.

*پاداش 50 میلیونی هم نمی تواند در افزایش آمار ازدواج تاثیر گذار باشد

این آسیب شناس اضافه می کند: فرض کنید از فردا بگویند هر که ازدواج کند 50 میلیون پاداش می گیرد فکر می کنید چقدر در افزایش آمار ازدواج تاثیر داشته باشد،شاید مدتی سبب بالا رفتن آمارها شود اما این موضوع موقتی است و نشان می دهد فاکتور های دیگر نقش بیشتری در کاهش تمایل جوانان در ازدواج داشته باشند.

محسنی فرد اما عامل اقتصادی را در بروز انحرافات اجتماعی بسیار تاثیر گذار می داند و می گوید: مرد و زنی که از لحاظ اقتصادی توان پایینی دارند ممکن است دچار آسیب های اجتماعی زیادی شوند. به طور مثال خانومی برای کسب زندگی بهتر تن به ازدواج با مردی دهد که تناسبی با او ندارد.

*تاثیر بیشتر اقتصاد بر زندگی مرکز نشینان

این جامعه شناس میزان تاثیر عامل اقتصادی را با طبقه اجتماعی و سطح انتظارات در ارتباط می داند و می گوید: سطح توقعات از زندگی سبب می شود عامل اقتصادی در تشکیل خانواده و دوام آن تاثیر بگذارد. هر چه از زندگی شهری دور تر باشیم این عامل اقتصادی نقش کم رنگ تری دارد . به همین دلیل است که در روستاها ازدواج بیشتر است و هر چه به مراکز استان ها برسیم کم تر . دربرخی شهرستان ها و روستاها دختر 16 ،17 ساله ازدواج می کند اما کم تر در شهرها به خصوص شهرهای بزرگ در چنین سنی دختران یا پسران ازدواج می کنند.

*پر رنگ شدن نقش اقتصاد در آمارهای ازدواج

اما محسنی فرد نیز منکر پر رنگ تر شدن نقش اقتصادی در سالهای اخیر نمی شود و می گوید: جنس مطالعات اجتماعی به این صورت است که نمی توان تنها به مطالعات گذشته تکیه کرد و هر پنج سال به دلیل پویایی این عمل فاکتورهایی در ایجاد یک پدیده اجتماعی پررنگ ترو یا کم رنگ تر می شوند. نقش اقتصاد نسبت به 10 سال گذشته در خانواده ها پر رنگ تر شده است ،کسب درآمد به هر روشی در خانواده ها “اخلاق” شده است اما حالا بیشتر مسائل به دید اقتصادی دیده می شود.

*بحران ازدواج در راه است

در حالی که محسنی فرد با احتیاط از تاثیر نقش اقتصاد بر کاهش آمارهای ازدواج سخن می گوید و دلیل آن را آمارهای ثبت شده در این خصوص می داند،امان الله قرایی مقدم جامعه شناس و استاد دانشگاه صریحا اعلام می کند: افزایش قیمت سکه و طلا کاهش چشمگیر ازدواج را در پی دارد و به زودی با بحران ازدواج روبرو می‌شویم.

او با اشاره به تغییرات قیمت طلا و سکه در چند ماه اخیر گفت: این تغییرات سبب کاهش ازدواج و افزایش طلاق در خانواده ها می شود. به جز افزایش مهریه ها هزینه برگزاری یک مراسم ساده عروسی نیز به حدی افزایش پیدا کرده است که بسیاری از خانواده ها امکان تامین آن را ندارند و دختران ترجیح می دهند که به جای سختی زندگی متاهلی در خانه بماند و پسران نیز بیش از گذشته از تشکیل خانواده فراری شده اند.

قرایی مقدم اضافه می کند: سکه یک میلیونی سبب کاهش ازدواج های رسمی و افزایش ازدواج های موقت می شود که درآینده بحران های خانوادگی بیشماری را برای جامعه ایجاد می کند.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه کاهش ازدواج سبب افزایش آمارهای تجاوز و دزدی می شود ادامه می دهد: ذهنیت مادی گرایی سبب شده است که اولویت های ما برای ازدواج پل و خانه مهریه های بالا باشد. در جامعه ای که پول حرف اول را می زند مسلما گرانی طلا و سکه زندگی ها را نا بسامان می کند.

قرایی مقدم با اشاره به این که بر خلاف تصور گرانی سکه سبب افزایش آمار طلاق در جامعه می شود می گوید: این افزایش سبب ایجاد حسن ناامنی در میان مردان شده و ناسازگاری را در زنان شوهردار بیشتر می کند.

*افزایش قیمت سکه دلمشغولی مردانی که قصد ازدواج دارند

علی اصغر کیهان نیا روانشناس و مشاور خانواده اما از زاویه ای دیگر به این موضوع نگاه می کند و می گوید: افزایش قیمت سکه و تاکید خانواده ها بر مهریه ‌های بالا سبب گرایش مردان به ازدواج های موقت می‌شود. به دلیل افزایش نرخ سکه مهریه های دختران که بیشتر بر اساس سکه مشخص می شود نیز ناخواسته افزایش پیدا کره است و در نتیجه مردان که تمایل چندانی نیز به ازدواج نداشته اند از ازدواج منصرف می شوند.

وی ادامه می دهد  متاسفانه در میان خانواده های متوسط مهریه های 500 تا 700 سکه ای رسم است در میان خانواده های متدین و فرو دست زیر 200 سکه به عنوان مهریه تعیین می شود که در حال حاضر معادل ریالی آن چند برابر ماه گذشته شده است.
این مشاوره خانواده معتقد است: افزایش قیمت سکه دلمشغولی مردانی که قصد ازدواج داشته را بالا برده و بهانه ای مناسب برای مردانی شده است که تمایل چندانی هم به ازدواج نداشتند.

*ازدواج موقت چاره آمارهای پایین نیست

اما برخی از تصمیم گیران برای چاره عدم توان ازدواج جوانان،پیشنهاد ترویج ازدواج موقت را می دهد اما محسنی فرد به شدت با این نوع پیشنهادات مخالف است و می گوید: از نگاه یک جامعه شناس می گویم ترویج ازدواج موقت نه تنها به اخلاقیات جامعه کمک نمی کند بلکه نظام خانواده را در کشور دچار فروپاشی می کند.

او ادامه می دهد: بررسیها هم نشان می دهد بیشتر مردانی که ازدواج موقت می کنند متاهل هستند و در این میان تنها زنان به شکل یک کالای مصرفی قربانی می شوند.

این اسیب شناس معتقد است ازدواج موقت هدف اصلی تشکیل خانواده را که رسیدن به آرامش است برآورده نکرده و در زنان انگیزه های اقتصادی و در مردان لذت جویی سبب بر قراری چنین رابطه ای می شود.

عدد ها ساعت به ساعت بالا و پایین می شود. عده ای شماره صفرهای حساب بانکی شان بیشتر می شود و عده ای دیگر سفرهایشان خالی تر از همیشه. همه چشم دوخته اند به عددهایی که پشت ویترین تغییر می کند. این عددها هستند که از قیمت نان گرفته تا  هزینه های شب عروسی را مشخص می کنند.