«فردا»،حسین کرمانی: نحوه پذیرش دانشجو در دوره دکتری همواره محل اعتراض داوطلبان بوده است. مهمترین اعتراضی که از سوی داوطلبان به نحوه پذیرش دانشجوی دکتری صورت می گرفته این بوده است 
که اغلب دانشگاه ها و اساتید بر اساس سلیقه و میل شخصی خود دانشجویان دوره دکتری را انتخاب می کنند و ضابطه ای برای این پذیرش در کار نیست. این امر به زعم منتقدان باعث می شده تا حق بسیاری از کسانی که از نظر علمی شایستگی تحصیل در مقطع دکتری را داشته اند پایمال شود.
این دست انتقادها محملی شد برای وزارت علوم، تحقیقات و فنآوری تا در سال 1389 اعلام کند که پذیرش دانشجو در دوره دکتری به صورت متمرکز انجام خواهد شد تا با این کار جلوی اعمال سلیقه دانشگاه ها و اساتید گرفته شود.
قبل از سال 90 که اولین دوره آزمون سراسری دکتری تخصصی برگزار شد، نحوه پذیرش دانشجوی دکتری به این صورت بود که دانشجویان بعد از اتمام دوره فوق لیسانس بر اساس رزومه و تحقیقات خود و همچنین دانشگاه های مورد علاقه مدارک خود را به دانشگاه هایی که دانشجو می پذیرفتند ارسال کرده و دانشگاه ها بر اساس ضوابط داخلی خود از دانشجویانی که شرایط مد نظرشان را داشتند برای مصاحبه دعوت می کردند و بعد از انجام مصاحبه و بعضا آزمون کتبی اسامی قبول شدگان را اعلام می کردند. بیشترین اعتراضات نیز به روند مصاحبه و نحوه اعلام نتایج نهایی صورت می گرفت. حرف منتقدان این بود که هر استادی دانشجویان خود را برای دوره دکتری انتخاب می کند و شانس دیگران، حتی اگر از نظر علمی قویتر نیز باشند برای قبولی پایین است.
انتظار می رفت با متمرکز شدن پذیرش دانشجوی دکتری این بی عدالتی از بین برود اما با اینکه امسال دومین دوره آزمون سراسری دکتری برگزار شد، این بی عدالتی ها هنوز نیز در نحوه پذیرش دانشجو به چشم می خورد و در اغلب موارد دانشگاه ها و اساتید نظر خود را در پذیرش دانشجو اعمال می کنند. در واقع با عدم اصلاح روند غلط قبلی مشخص نیست اینهمه صرف هزینه و وقت برای برگزاری آزمون دکتری بصورت متمرکز برای چه بوده است.
نکته جالب این است که امسال بسیاری از داوطلبانی که در مرحله اول و در آزمون رتبه و نمره بالایی کسب کرده بوده اند در هیچ یک از دانشگاه ها پذیرفته نشده اند. بهتر است نگاهی به برخی موارد اینچنینی بیاندازیم.
ع.م که دانشجوی دانشگاه تهران بوده است و در رشته امتحانی خود رتبه 4 را کسب کرده می گوید علیرغم داشتن رزومه خوب در هیچ یک از دانشگاه ها پذیرفته نشده است. وی به «فردا» می گوید:« من با وجود تاهل و دغدغه های شغلی، یک سال از وقتم را صرف مطالعه دروس کردم و همه هم و غمم پذیرفته شدن در دوره دکتری بود. با اعلام نتایج خیلی خوشحال شدم که نتیجه زحماتم را گرفته ام اما نتایج نهایی باعث شد همه زحمت های یک ساله من بر باد برود. من نمیدانم طبق چه ضابطه ای رد شده ام. هم نمره آزمونم خوب بود و هم مقاله و رزومه خوبی داشتم، اصلا نمیتوانم درک کنم چرا جزو پذیرفته شدگان نیستم.»
ه.و نیز که در سهمیه و رشته خود رتبه 1 را داشته است و در هیچ یک از کد رشته های انتخابی پذیرفته نشده است به «فردا» می گوید:« من با رتبه و رزومه ای که داشتم از قبولی ام مطمئن بودم. بنابراین تنها دانشگاه های تهران و علامه را انتخاب کردم اما در هیچ یک پذیرفته نشدم. گویا دانشگاه تهران امسال در رشته ما اصلا قصد انتخاب دانشجو را نداشته است و حرف ما این است که بایستی مسئولین زودتر این مسئله را اعلام می کردند تا من دانشگاه های دیگر را انتخاب می کردم. مثلا در رشته ما شخصی با رتبه 70 قبول شده است اما من و برخی از دوستان علیرغم رتبه بهتر هیچ دانشگاهی پذیرفته نشده ایم.»
همچنین ح.ک که رتبه 3 رشته خود است گفت:« پذیرش در دوره دکترا کاملا سلیقه ای است و ربطی به توانایی و شایستگی علمی فرد ندارد. اساتید هر کس را که بپسندند برای دوره انتخاب می کنند و علرغم اضافه شدن مرحله آزمون کتبی، هنوز در ماهیت قضیه تغییری رخ نداده است. فقط ما دانشجویان بیشتر سرگردان می مانیم و بعد از اعلام نتایج نیز هیچکس پاسخگوی ما نبوده است.»
البته موارد بالا تنها مشتی نمونه خروار است و بسیاری دیگر از داوطلبان نیز هستند که وضعیت و گله های مشابه دارند.
نگاهی به صحبت های داوطلبان آزمون دکتری و همچنین توجه به رتبه های بالایی که در هیچ دانشگاهی پذیرفته نشده اند نشان می دهد که هنوز هم در بر همان پاشنه قبلی می گردد و با وجود اینهمه سر و صدا و هیاهو در مورد آزمون دکتری، جز اضافه شدن مرحله ای پر استرس و وقت گیر به روند اشتباه قبلی تغییر دیگری در نحوه پذیرش دانشجوی دکترا رخ نداده است. در نهایت هم باید گفت حاصل پایمال شدن حق بسیاری از کسانی که شایستگی تحصیل در این مقطع را دارند، نه تنها بی انگیزگی خود فرد و بر باد رفتن آرزوهای بسیاری از جوانان نخبه این سرزمین بدلیل بی عدالتی برخی از اساتید است که در نهایت کل جامعه و کشور از این روند اشتباه متضرر خواهد شد و خود را از توانایی بسیاری از جوانان با استعدادش محروم خواهد دید.