سرویس نقد رسانه پایگاه 598 –  بحران کاهش جمعیت مطلبی است که در روزهای گذشته مورد تأکید جدی مقام معظم رهبری قرار گرفته است. اما شاهدیم که علی رغم جدی بودن این مسأله، صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران یا بکلی از این موضوع غافل شده و یا با پخش سریالی که گویا سازنده آن هیچ درکی از نحوه مدیریت فرهنگ نداشته، مسأله را از گردن خود وانهاده است.

اما گویا به جای مسئولین صدا و سیمای جمهوری اسلامی، بی بی سی فارسی به اهمیت این موضوع حیاتی پی برده است. این شبکه انگلیسی در روزهای اخیر مکرراً گزارشاتی در باب مسأله زاد و ولد و مشکلات اقتصادی آن پخش می کند و در آخرین اقدام خود، در برنامه نوبت شما به بررسی جهت دار این موضوع پرداخت که تحلیل مختصری از آن را در ادامه می خوانیم.

زمین بازی ای که توسط بی بی سی تهیه شده است، بسیار زیرکانه می باشد. بدینصورت که او مستقیماً نمی گوید «بچه دار نشوید»، اما بطور غیر مستقیم این پیام را اینگونه القاء می کند که بچه دار شدن «خوب است، زمانی که وضعیت مالی خوبی داشته باشی، امکانات فراهم باشد و شرایط فرهنگی جامعه خوب باشد» و نتیجتاً در شرائط فعلی «بد است، زیرا وضعیت اقتصادی مردم بد است و بستر های آن فراهم نیست»و یا این موضوع که طرح ازدیاد جمعیت و نسل، کاملا طرحی ابزاری برای بقاء نظام است.

سؤالات مجری نیز با مهارت کامل و در همان زمین طراحی شده اند. بدین صورت است که:

–  شما خانواده پرجمعیت را ترجیح می دهید؟

–  چقدر با افزایش جمعیت موافقید؟

–  چقدر ظرفیت افزایش جمعیت در ایران وجود دارد؟

–  شما دوست دارید چند نفره باشید؟

–  فکر می کنید در شرایط امروز چندتا بچه خوبه؟

–  درمورد سیاست های تشویقی ایران چه فکری می کنید؟

–  اگر اوضاع اقتصادی بهتر بشود این سیاست خوب است؟

–  الان با این وضعیت ایران فکر می کند چندتا بچه کافی است ؟

–  اگر دولت خدماتش را بیشتر کند، شما چقدر به افزایش جمعیت رقبت پیدا می کنید؟

در پنج سؤال اولیه مخالفت مردم با طرح را از زبان آنها بیرون کشیده و در باقی سؤالات، نظرات مردد و غیر قطعی راجع به افزایش جمعیت در صورت کمک دولت را طرح می کند. اما اینها سوالات مشترک بود. مجری پس از آن سوالات جداگانه ای را از موافقین و مخالفین می پرسد. سؤالات موافقین (موافق با نظر  بی بی سی در کاهش جمعیت) بدین شرح اند:

–  معاون وزیر بهداشت گفته که فرهنگ ایرانی توانایی بزرگ کردن 5 فرزند را دارد و سازگارتر است. نظر شما چیه ؟

–  الان اگر یک زوج جوان بخوان بچه دار بشند، چقدر امکانات رفاهی و اقتصادی براشون فراهم است؟

–  با این مشکلاتی که ذکر کردید خانواده پرجمعیت جواب می دهد؟

–  کیفیت زندگی و رضایت از آن مهم است ؟

–  دولت گفته تا سقف 50 هزار تومان بابت هزینه مهده کودک به مادران شاغل می دهد ، هزینه مهدکودک در ایران چقدر است؟

–  کیفیت زندگی بهتر است از آنکه کمیت خانواده ها رو زیاد کنیم ؟

–  فکر می کنید الان امکانات آنقدر زیاد نیست که افزایش جمعیت داشت ؟

یعنی سوالاتی که یک شهروند معمولی که هیچ، یک مسئول جمهوری اسلامی نیز بعید است از پس آنها بر بیاید! در این زمین بازی، پاسخ ها نیز کاملاً قابل پیش بینی بودند:

– سیاست ها بسیار غلط و غیر منطقی و غیر کارشناسی است

– پایین آمدن نرخ رشد به خاطر شرایط بد اقتصادی است، نه سیاست های دولت گذشته

– به آمار های دولت نمی شود اعتماد کرد

– اقشار متوسط الان فقیر شدند

– شعار دوبچه کافی است، جمعیت را ثابت نگه می دارد

– وقتی نرخ بیکاری بالاست، سه برابر شدن جمعیت یعنی افزایش فقر و بدبختی

– برای مقابله با پیری نباید فرار به جلو کرد. کیفیت زندگی مهم است

– اصلا بچه دار شدن صلاح نیست

– مهمتر از مشکلات اقتصادی، مشکلات فرهنگی است. باید تمامی بسترها فراهم باشد

– وقتی مردم هشت شون گرو نه شون است اصلا موافق افزایش جمعیت نیستم

– خیلی ها دنبال این هستند اسمی که پدر و مادر شان گذاشتند رو عوض کنند واین نشان از عدم رضایت فرزندان از حداقل ترین نیازهاست

–  نظام ایران صرف نظر از وضعیت مردم، دنبال امتیاز گرفتن از جهان می باشد

–  چون رهبر ایران بااین طرح مخالفت کرده است، الان کنترل جمعیتی که تا دیروز به به و چه چه می کردند و جامعه جهانی به آن مدال دادند، چیز بدی شده و مورد مذمت از سوی همون ها قرارگرفته است

–  کدام نشاط؟ کدام زندگی؟ اگر تونستید از پس همین جمعیت بربیایید

–  کودکان کار و بی سرپرست زیاد شده است

– مردم اطمینانی به سیاست های دولت ندارند

– وضعیت نگهداری بچه خیلی سخت و وحشتناک است. با شرایط روز افزون جرم و جنایت و افزایش اعتیاد در جوانان، آدم وحشت می کنه که اسم بچه رو بیاره چه برسه به این که بچه دار بشه آن هم به تعداد زیاد!

– دولت هیچ کاری نمی کند و همه چیز بر دوش خانواده هاست

– تا بستر فرهنگی نباشه اگر اقتصاد شکوفایی هم داشته باشیم، تولید نسل فایده ندارد

–  با یارانه هایی که دولت می دهد اصلا نمی شود آدم (انسان فهمیده) پرورش و بزرگ کرد

–  عوام نمی فهمد و فرزند خوبی تحویل جامعه نمی دهد

–  مگه الان راضی هستیم؟ نباید یک نفر دیگر رو هم بدبخت کنیم

–  بچه دار شدن دیوانگی است

–  بچه دار شدن در ایران غلط است

– افزایش جمعیت برای بقای حکومت خودشون است

–  رشد جمعیت باید علمی باشد همه نمی خوان که سرباز باشند

حال سؤال اینجاست که چرا در صدا و سیمای ما طرح چنین سوالاتی و پاسخ گویی به این شبهات صورت نمی گیرد؟ آیا همیشه باید منتظر اتفاق خاصی باشیم تا که کاری را انجام دهیم؟ چرا رسانه ملی از طرح نظرات مخالف و پاسخ به این نظرات خود داری می کند. نادیده گرفتن افکار سکولاری که روز به روز در اذعان عمومی توسط ماهواره ها و بعضا برخی از برنامه های صدا و سیمای جمهوری اسلامی القاء می شود و امید بستن به معدود افراد سنتی باقی مانده از دو نسل قبل، تا کجا بحران فرهنگی بوجود آمده در جامعه را پنهان خواهد کرد؟

البته ناگفته نماند که بی بی سی از همان ابتدای تأسیس خود، این مطلب بدیهی را می دانسته که برای القای یک پیام، می بایست تعداد محدودی پیام مخالف هم پخش کرد:

– وقتی کنترل شود، جمعیت پیر می شود و نسل دیگری جایگزین نسل ایرانی می شود

– افزایش جمعیت مصرف بیشتر و تولید بیشتر را نیاز دارد

– سیاست کم کردن جمعیت همان کاری رو سر کشورهای مسلمان درمی آورد که سر اروپا درآورد

– کنترل جمعیت یک توطئه است

– مگر سرباز جز دفاع و خدمت به مملکتش هستند

– کنترل جمعیت یک نقشه صهیونستی است

– من فرزند چهارم را بیشتر از همه دوست دارم. چون از امکانات دولتی محروم و به بخشش خدا وصل است

– بحث فرزند برمی گردد به جهان بینی هرکس

– کار هست، نیروی کار فعال نیست

ای کاش مسئولین صدا و سیما اگر نمی توانند پاسخ جامعه را بدهند، حداقل از همین مردمی که این پاسخ ها را دادند بعنوان کارشناس استفاده می کردند! نمودار نهایی نظرات شرکت کنندگان در بحث برنامه نوبت شما شبکه بی بی سی هم بدین گونه است:

اما در کنار نظرات مردم، مطالب تأمل برانگیز نیز از سوی مجری برنامه مطرح شد:

– به خاطرسیاست های دو دهه پیش ایران دوجایزه جهانی گرفت اما الان رهبر ایران آن ها راغلط می داند .

– مرکز مطالعات و پژو هشهای مجلس اخطار داده که اگر برنامه بهداشت باروری و خدمات رایگان پیشگیری از بارداری حذف شود میزان بارداری های ناخواسته و تعداد سقط جنین های غیر قانونی در کشور افزایش پیدا می کند

– مردم الان موندن که اون سیاست ها درست بود یا این سیاست های جدید

– زمان های گذشته رهبر از علما خواسته بود که از کنترل جمعیت حمایت کنند

با نگاهی اجمالی به سوالات و پاسخ های بیان شده در این برنامه واکنش و سیاست این رسانه انگلیسی را نسبت به توصیه و فرمایشات اخیر رهبر انقلاب را در خصوص کثرت جمعیت به خوبی عیان می شود. نگرانی و عصبانیت غرب از پایان یافتن طرح کاهش جمعیت در ایران خد به خوبی بیانگر این داستان می باشد.