شعبان؛ کسب آمادگیهاى روحى و فکرى برای درک رمضان

هراز نیوز – احسان عربی مفرد – این روزها، نسیم خوش ماه مبارک شعبان وزیدن گرفته، ماه مبارک و پر برکتی که لبریز و سرشار از زیبایی ها ، لطافت ها ، کرامت ها ، برکات و … است ، ماهی که آخرین گام آمادگی قبل از میهمانی بزرگ ماه رمضان است.

ایام ،ایام مبارکیست، ماهی بسیار شریف و منسوب به رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم که بزرگان، پیوسته این ماه را مقدمه ورود به «ضیافت ‏الله‏» در ماه رمضان دانسته ‏اند از این‏رو، کسب آمادگیهاى روحى و فکرى براى درک هر چه بیشتر و بهتر فیض معنوى ‏از مهمانى خدا، لازم است…..

امروز اول این ماه مبارک است ، ماهی که از فضیلتهای بسیاری برخوردار بوده و بنده خاضع خداوند می تواند بهترین دستاوردهای معنوی را از این فرصت مغتنم کسب کند ، چرا که خوان رحمت الهى در ماه شعبان گسترده‏ تر است .

به استقبال رمضان رفتن آن هم با مقدمه ای به نام شعبان زیباست چرا که اگر قرار ملاقات با بزرگی داشته باشید، چگونه بر سر این قرار حاضر می شوید؟! حتما آن گونه که لایق و شایسته این ملاقات است ، خود را مهیا و آماده می کنید. شعبان نیز فرصتی برای مهیا سازی خود برای حاضر شدن بر سر قرار و میهمانی الهی است. 30 روز دیگر بر سر سفره الهی میهمان هستیم و ماه شعبان فرصت مغتنمی است تا خود را مهیای این ضیافت و میهمانی سازیم .

احادیث و روایات گوناگون  درباره  عظمت و بزرگی ماه شعبان از ائمه و بزرگان دین نقل شده است چنانکه پیامبر فرمود:شعبان ماه من است و ماه رمضان ماه خدا. هر کس یک روز از ماه من را روزه بگیرد، من در قیامت شفیع او خواهم بود.

پیامبر ماه شعبان را روزه می‌داشت و آن را به ماه رمضان وصل می‌کرد.

از حضرت امام صادق (علیه السلام) روایت است که چون ماه شعبان داخل می شد، حضرت امام سجاد(علیه السلام) اصحاب خود را جمع می کرد و می فرمود: ای گروه اصحاب من! می دانید این چه ماهی است؟ این ماه شعبان است و رسول خدا می فرمود: شعبان ماه من است پس روزه بدارید در این ماه برای محبت پیغمبر خود و برای تقرب به سوی پروردگار خود. به حق آن خدایی که جان علی ابن الحسین در دست قدرت اوست، سوگند یاد می کنم که از پدر حسین بن علی (علیهما السلام) شنیدم که فرمود : از امیر المومنین (علیه السلام) شنیدم که هرکه ماه شعبان را برای محبت پیغمبر خدا و تقرب به سوی خدا روزه دارد، خدا او را دوست دارد و به کرامت خود در روز قیامت نزدیک و بهشت را بر او واجب سازد.

امام خمینی (ره) نیز تاکید فراوانی به بزرگداشت و استفاده از فرصت این ماه داشتند. ایشان در یکی از سخنرانی های خود با اشاره همزمان به فضیلت ماه رمضان، پیرامون فضیلت ماه شعبان می فرماید : ماه رمضان، ماه نبوت است و ماه شعبان، ماه امامت. ماه رمضان لیله القدر دارد و ماه شعبان شب نیمه شعبان که تالی لیله القدر است. ماه رمضان مبارک است برای اینکه لیله القدر دارد و ماه شعبان مبارک است برای اینکه نیمه شعبان دارد. ماه رمضان مبارک است برای اینکه نزول وحی بر او شده است یا به عبارت دیگر معنویت رسول خدا وحی را نازل کرده است و ماه شعبان معظم است برای اینکه ماه ادامه همان معنویات ماه رمضان است. این ماه مبارک رمضان جلوه لیله القدر است که تمام حقایق و معانی در او جمع است و ماه شعبان، ماه امامان است که ادامه همان است. در ماه مبارک رمضان، مقام رسول اکرم ( صلی الله علیه و آله و سلم) به ولایت کلی الهی بالاصاله تمام برکات را در این جهان بسط داده است و ماه شعبان که ماه امامان است، به برکت ولایت مطلقه به تبع رسول الله همان معانی را ادامه می دهد.

آمیرزا جواد ملکی تبریزی صاحب کتاب شریف ” المراقبات ” نیز پیرامون فضیلت و شرافت ماه شعبان می نویسد : « این ماه براى سالک الى اللّه بسیار با ارزش است. یکى از شبهاى قدر در این ماه است و کسى در آن متولد شده که خداوند بواسطه او وعده پیروزى به تمامى دوستان، پیامبران و برگزیدگانش – از زمانى که پدر ما حضرت آدم (على نبینا و آله و علیه السلام) در زمین ساکن شده – داده است و وعده داده، بوسیله او، بعد از پر شدن زمین از ظلم و جور، آن را پر از قسط و عدل نماید.

ماه مبارک شعبان اعمال فراوان و پر برکتی دارد که بر انجام آنها در این ماه تاکید و احادیث و روایات فراوانی در اهمیت آن وارد شده،که از جمله آنها روزه است چنانکه از رسول خدا نقل است که فرمود : ماه شعبان ماه من است. هر که یک روز از این ماه را روزه بدارد، بهشت بر او واجب می شود.

علاوه بر روزه که فضیلت بسیاری در این ماه دارد، اعمال دیگری همچون نماز و اذکار و دعاها و استغفار نیز در این ماه وارد شده که در کتاب شریف مفاتیح الجنان در فصل اعمال ماه شعبان ذکر شده است.

ادعیه و مناجات مختلفی نیز در این ماه هست که خواندنش چه در این ماه و چه در اوقات دیگر از سوی بزرگان و بویژه از سوی علمای اخلاق سفارش فراوان شده و آن منسوب به مناجات شعبانیه است.

امام خمینی(ره) در این باره می فرمایند : مناجاتی که در ماه شعبان هست و من در نظر ندارم که در هیچ یک از ادعیه گفته شده باشد که ادعیه مال همه ائمه است. این دعای شعبان، مناجات شعبان، مناجات همه ائمه است و در آن مسائل بسیاری هست، معارف بسیار هست و ادب اینکه انسان چه جور باید با خدای تبارک و تعالی مناجات کند .

آمیرزا جواد ملکی تبریزی نیز در این زمینه می نویسد : این مناجات، مناجات معروفى است و اهلش بخاطر آن با ماه شعبان مأنوس شده و بهمین جهت منتظر و مشتاق این ماه هستند. این مناجات شامل مطالب اساسى در مورد چگونگى معامله بندگان با خداى بزرگ بوده و آداب خواستن، دعا و طلب آمرزش از او را، آنگونه که شایسته است، بیان مى‏کند و استدلال‏هاى جالب توجهى جهت امیدوار شدن به درگاه خدا که با مناجات با او مناسب است، در بردارد  و بروشنى، ملاقات، نزدیکى و دیدن خدا را معنى مى‏کند.این مناجات بزرگى است و یکى از ارمغانهاى آل محمد (صلّى اللّه علیه و آله و سلّم) است که بزرگى آن را کسى که قلب سالم و گوش شنوایى داشته باشد، درک مى‏کند و اهل غفلت از درک فواید و نورهاى آن بى‏بهره‏اند.

بنده خاضع و فروتن در شبانه روز و در پنج نوبت، چراغ دل قامت به نورى مى‏افرازد، تا فارغ از حجابها، جلوه ‏هاى آشکار یار را در وسعت آفرینش به تماشا برخیزد و سفر معنویت و عرفان را، ره توشه ‏اى بایسته فراهم آورد. از روشنایى تا روشنایى، پنج نوبت بلور نازک دل در خود مى‏شکند تا در سایه عطوفت بى ‏مرز محبوب، پیوند گیرد و آینه تجلى نور خدا شود.

مناجات شعبانیه، سهمى از این ره توشه دارد که امامان معصوم علیهم السلام بر خواندن آن استمرار داشته ‏اند. خوان رحمت الهى در ماه شعبان گسترده‏ تر است، و «مناجات»، وسیله حضور در کنار این مائده معنوى است. نمازگزاران و متهجدان و نیایشگران، در محرابى مى ‏ایستند که همه عارفان و سالکان و پیامبران و امامان، مقیم و معتکف آن بوده ‏اند. اهل دعا، پیمانه از بحر بیکران رحمت خدا مى ‏کشند و مستانِ سر خوشِ باده ‏هاى سحرگاهى و شبهاى پر ستاره و روشن از تهجد و سجودند.

آنکه به «نماز» مى‏ایستد و به «دعا» مى‏نشیند، بر سفره رزق روح نشسته است و روزى رحمت و استجابت در محراب عبودیت او نازل مى‏شود.

«مناجات شعبانیه»، درخواست «روشنایى دل» از خدایى است که هم «نور» است، هم فروغ آفرین. شعبانیه، گامى در زدودن «حجاب» از چهره «جان» است، تا جلوه ربوبى، در این آینه بهتر انعکاس یابد و نجواى او در ضمیرهاى روشن به گوش دل رسد. در مناجات شعبانیه، با امامان معصوم همنوا مى‏شویم تا همه ایام عمر را در سایه نیایش مبارک گردانیم.

آنان که در این ماه‏ها، دست نیکى به سوى دیگران دراز مى ‏کنند و گام یارى به سوى منزل محرومان بر مى ‏دارند و زبان خیرخواهى به نفع مستمندان مى‏گشایند، در همین دنیا بار سفر آخرت خویش را مى‏بندند و براى آن «روز نیاز»، ذخیره سازى مى‏کنند.

آگاه باشیم ایام ما با عبادت و عمل صالح ما «مبارک» مى‏شود و اگر به غفلت و سستى بگذرد، «بى‏برکت» خواهد شد. شب ‏زنده دارى ‏هاى عابدان، اشکهاى شب بیداران، استغفارهاى متهجدان، «یارب، یارب» سحر خیزان، نجواى خالصانه دعا خوانان، همه و همه جلوه هایى از «برکت» است که در ساعات و لحظات این ماه «مبارک» نهفته است.

از دیگر محاسن ماه شریف شعبان حوادث و وقایع تاریخی فراوانی است که در این ماه روی داده که از جمله مهمترین آن اعیاد خجسته شعبانیه، ولادت امام حسین ( علیه السلام)، امام علی بن الحسین( علیه السلام) ، امام مهدی ( عج)و حضرت ابوالفضل( علیه السلام) است.

چه خوب می شد اگر کاهش خطاها و تخلفات و شکایت ها و نزاعها که در این ماه‏ها به صورت چشمگیر جلوه ‏گر است، تا ماههاى دیگر هم دامن بگستراند و همه ایام، در «طهارت» و «آرامش»، مانند شعبان و رمضان شود.

زیانکار، کسى است که رمضان بگذرد و او در «کوره روزه» نگدازد و پاک نشود. خسران زده کسى است که ماه مغفرت بر او بگذرد و غفران الهى شامل حالش نشود و حالش تحول نیابد. مگر ما چقدر فرصت «تجدید دیدار» با «فطرت» داریم؟ مگر در طول سال، چند «شب قدر» داریم؟ ماهی جان در دریاى «یاد خدا»ست که حیات مى‏یابد و گرنه دلهاى جدا از خدا، مشتى گوشت است، سخت‏ تر از سنگ!…

کاش چراغ «ذکر» و شمع «یاد» در شبستان همه دلها روشن شود و ظلمت گناه و غفلت، از زاویه همه قلوب، زدوده شود.

خلاصه اینکه ماه شعبان فرصت مغتنمی است تا دل را به آب و شانه ای از غبار بزدائیم و مهیای ضیافت الهی باشیم تا در ماه رمضان از فضل و رحمت الهی برخوردار شده و توشه ای بهر آخرت خود برگیریم تا شرمنده وجدان خود نشویم و با روحی شاداب به دیدار حق بشتابیم.