هراز ،بولتن نیوز:رييس موسسه بين‌المللي فكت گلوبال انرژي که در روزهای 22 و 23 خرداد 91 منتشر شده، حاوی نکات قابل توجهی است که نشان می دهد برخی رسانه ها و کارشناسان، تلاش دارند موقعیت ایران و وضعیت صنعت نفت کشور را به گونه ای نشان دهند که راه  گریزی  جز حل مشکلات ایران با کشورهای غربی و آمریکا ندارد. در حالی که  مقاومت ایران در برابر غرب و آمریکا، منافع ملی و بازار نفت را افزایش می دهد و تجربه گذشته نشان داده که هر جا در مقابل سلطه گری ها ایستاده ایم به منافع ملی کمک کرده است و در سه دهه گذشته با وجود تحریم های آمریکا، دستاوردهای صنعتی، علمی و اقتصادی بیشتری نسبت به قبل داشته ایم.

از یک سو، در این مصاحبه، گفته شده که بازار جهانی نفت مانند یک استخر سیال است و اگر عربستان به هند نفت صادر کند، باید فروش نفت خود به کشور دیگر را کاهش دهد و در نتیجه نفت ایران جای آن را خواهد گرفت. ایران در هر شرایطی و حتی با سخت تر شدن تحریم ها، می تواند نفت خود را بفروشد و اگر چه ارزان تر و سخت تر، اما در هر حال نفت خود را خواهد فروخت.
در عین حال در این مصاحبه گفته شده، که اگر ایران مشکل خود را با آمریکا و کشورهای غربی حل نکند، حتی شرکت های چینی نیز تمایل به سرمایه گذاری در صنعت نفت ایران نخواهند داشت، زیرا برخی شرکت های چینی در آمریکا سرمایه گذاری کرده اند، تعدادی از آنها به قراردادهای جدید با ایران علاقه مند نیستند و تنها تعداد محدودی حاضر به سرمایه گذاری ایران هستند زیرا در سودان و سایر کشورهای طرف تحریم آمریکا حضور دارند.

در این زمینه، باید گفت همان طور که تحریم نتوانسته مانع فروش نفت ایران شود، به همان شکل، نمی تواند مانع انتقال دانش فنی و توسعه صنعت نفت شود.
فریدون فشارکی گفته است که ایران خود را تحریم کرده است و قراردادهای نفت ایران از جذابیت کافی برای شرکت های خارجی  و حتی چین برخوردار نیست. زیرا شرکت های خارجی علاقه دارند که به ذخایر نفت ایران یا هر کشوری که در آن کار می کنند، به چشم ذخایر خود نگاه کنند.

همان گونه که در این مصاحبه اعتراف شده که ایران در هر شرایطی می تواند نفت خود را بفروشد، باید توجه داشت که ایران سی سال است که در شرایط تحریم آمریکا و متحدان آن قرار دارد اما در عین حال پیمانکاران ایرانی با همکاری شرکت های خارجی، توسعه صنعت نفت ایران را ادامه داده اند و همان طور که حذف ایران از بازار نفت و تحریم فروش نفت ایران ممکن نیست به همان اندازه، حذف پیمانکاران ایرانی و برخی شرکت های خارجی علاقه مند به سرمایه گذاری در ایران ممکن نیست.

پیمانکاران ایران در سال های اخیر قوی تر شده اند و به دانش فنی و تخصص  و توان بالاتر دست یافته اند و باید توجه داشت که اتفاقا تحریم ها صنعت نفت و گاز ایران را تقویت خواهد کرد.

آمریکا با تحریم نفت ایران در سی سال گذشته، هرگز موفق به قطع صادرات نفت ایران نشده است و ایران با ظرفیت تولید نفت 3.5 تا 4 میلیون بشکه ای خود قادر شده که از تحریم ها گذر کند، اگر چه سرعت توسعه و صادرات، در حد مورد انتظار نبوده و لازم است که در میادین مشترک سرمایه گذاری و سرعت عمل بیشتری را شاهد باشیم، اما باید توجه داشت که شیرینی استقلال کشور، صنعت نفت، بالندگی و رشد پیمانکاران داخلی، و جلب همکاری شرکت های غیر آمریکایی، بسیار مطلوب تر از همکاری با کشورهای غربی است که حاضر نیستند استقلال ایران و کشورهای اسلامی را بپذیرند.

اقتصاد ایران و صنعت نفت کشور، مانند سایر بخش های جامعه ایران در سه دهه گذشته از دستاوردهای علمی، تخصصی برخوردار بوده  و در سال های آینده نیز تحت تاثیر همین تحریم ها، استقلال طلبی و تلاش و کوشش جوانان کشور و مسوولان، شاهد بهبود دانش فنی در صنعت نفت خواهیم بود.

فشارکی در جایی از مصاحبه خود اعلام کرده که آمریکا به خاطر برداشت از مایعات نفت های رسوبی، در کانادا و آمریکا، در سال های آینده نیاز به نفت خاورمیانه نخواهد داشت، ظرفیت تولید نفت عربستان به 12.5 میلیون بشکه، ظرفیت عراق تا 12 میلیون و 6 میلیون بشکه صادرات و بقیه کشورها نیز با توسعه ظرفیت ها همراه خواهند بود.

براین اساس، صبر و بردباری مسوولین جمهوری اسلامی در سی سال گذشته و سال های آینده، می تواند دستاوردهای بزرگی را برای کشور ما فراهم آورد.
زیرا آمریکا در سال های آینده بی نیاز از نفت خاورمیانه خواهد شد، و عربستان باید نگران مشتریان خود باشد و وقتی کم توجهی آمریکا و غرب را مشاهده می کند، افسوس خواهد خورد که چرا استقلال و بی نیازی خود از غرب را دنبال نکرده است.
اما ایران می تواند با محور توجه به شرق و آسیا، بدون نیاز به آمریکا و غرب و سلطه جویی های آنها، اولا استقلال و بی نیازی خود را دنبال کند و دوم همان گونه که نفت خود را می فروشد و مشتریان تازه راجایگزین مشتریان قبلی می کند، می تواند از نظر دانش فنی و تخصص، توسعه صنعت نفت خود را به دست بگیرد.

روزنامه شرق سعی دارد این گونه القا کند که عربستان به دنبال افزایش فشار بر ایران است و در بازار هند نیز تا حدودی موفق به افزایش فشار و محدود کردن ایران بوده است و تلاش کرده که به مشتریان ایران نفت بیشتری بفروشد.  زیرا وقتی ایران با محدودیت مواجه شود نمی تواند نفت خود را بفروشد.

فشارکی در این زمینه گوید: عربستان قصد ندارد ميزان توليدش را بالا ببرد تا بازار نفت ايران را تصاحب كند، عربستان فقط يك موضوع برايش مهم است. آنها مي‌خواهند قيمت و توليدشان را در يك حد مشخص حفظ كنند. وقتی یک کشوری نمی تواند یا نمی خواهد از ایران نفت بخرد. در نتیجه باید از عربستان خرید کند. بازار نفت مثل استخر می ماند ووقتی ایران به یک کشور نفت نفروشد یا یک مشتری را از دست بدهد، مشتری دیگری پیدا می کند. براي همين است كه ايران با همه سختگيري‌هايي كه مي‌شود بالاخره نفتش را مي‌فروشد. حالا يك مقدار ارزا‌ن‌تر يا با دردسر بيشتر. در قبال نفتش مقداري هم ارز داخلي مي‌گيرد…. اما بالاخره نفت خود را می فروشد.

تحريم‌هاي نفتي كشورها، در سخت‌شدن فروش نفت ايران بي‌تاثير نيست. اما ايران نفتش را مي‌فروشد. همان‌طور كه گفتم ارزان‌تر يا با دردسر بيشتر. تنها يك راه براي جلوگيري از صادرات نفت ايران وجود دارد. آن‌هم اعمال تحريم از سوي سازمان ملل است، بعد هم كشتي جنگي بفرستند كه ايران نتواند نفتش را بفروشد. وگرنه با توجه به مشكلاتي كه چين، هند، آلمان، كشورهاي اروپايي و… با آن روبرو هستند نفت ايران به فروش مي‌رود.

فشارکی با صراحت گفته است که تفسیر روزنامه شرق با این عنوان که عربستان سابقه بالا و پايين كردن قيمت نفت در بازار را دارد و از اين اهرم عليه كشورهايي كه با آنها مشكل دارد استفاده سياسي می کند، را درست نمی داند و اضافه کرده که عربستان سعودي سال گذشته  130‌ميليارد دلار به دليل ترس از «بهار عربي» به مردمش پول اضافه داده است. يعني معادل درآمد يك‌ساله نفت ايران. پس عربستان به قيمت 85 تا 90دلاري نفت احتياج دارد. سياست عربستان خيلي واضح است. مي‌گويد من در بازار مداخله نمي‌كنم به شرطي كه قيمت نفت از يك حد پايين‌تر يا بالاتر نرود.

شواهدي ازجمله امكان آزادسازي ذخاير نفتي و فشار بر سفته‌بازان، در بازار هست كه مي‌تواند به‌‌رغم اعمال تحريم‌ها، قيمت نفت را پايين نگه دارد.

ظرفيت اضافه توليد عربستان همين فردا كمتر از يك‌ميليون بشكه در روز است. اما عربستان ظرف 12 ماه مي‌تواند توليدش را تا 5/3‌ميليون بشكه در روز افزايش دهد. در يك فاصله سه‌ماهه مي‌تواند 5/1 تا 8/1‌ميليون بشكه در روز اضافه كند. به فاصله شش ماه هم قادر است دو‌ميليون بشكه در روز اضافه توليد داشته باشد. اين آمار را عربستان محرمانه نگه مي‌دارد. ولي حدس ما اين است كه عربستان با افزايش توليدي كه در ماه‌هاي گذشته داشته، 5/2‌ميليون بشكه در روز ظرفيت اضافه توليد نفت دارد. مجموع ظرفيت توليد نفت عربستان حدود 5/12‌ميليون بشكه در روز است.

فشارکی به این نکته اشاره داشته که  ظرفيت توليد نفت ايران صد تا 150‌هزار بشكه در سال كاهش خواهد يافت. افت طبيعي توليد نفت ايران هم در خشكي هشت‌درصد و در دريا 11درصد است كه حدود 350 تا 400هزار بشكه خواهد بود. پس ايران بايد 350 تا 400‌هزار بشكه ظرفيت‌سازي جديد داشته باشد تا سرجايش بايستد. اين در حالي است كه شركت‌هاي خارجي در ايران كار نمي‌كنند و پروژه‌ها به شركت‌هاي ايراني داده مي‌شود كه آنها هم ركورد توليدي ثبت نكرده‌اند.

به نظر می رسد که ایشان، توان شرکت های ایرانی و پیمانکاران ایران را دست کم گرفته است. باید توجه داشت که در 100 سال گذشته به خاطر حضور مستشاران خارجی، هیچ گاه به فکر این نیفتاده ایم که نفت خود را استخراج و صادر یا پالایش کنیم. در حالی این شرایط سخت و سلطه گری آمریکاو انگلیس، مارا باید زودتر از این ها به فکر وامی داشت که خودمان کارها راانجام دهیم.
زیرا تازمانی که استقلال سیاسی خود را در نظر نداریم، نمی توانیم در صنعت نفت خودکفاشویم.
نگاهی به تحولات سیاسی، نهضت ملی شدن صنعت نفت، سقوط رضاخان، دولت مصدق و.. نشان می دهد که غرب و انگلیس و آمریکا، علاقه ای به ثبات سیاسی و پیشرفت اقتصادی مورد انتظار ملت ایران ندارند، آنها نفت را می خواستند و حالا به نفوذ خود در منطقه و آرامش اسرائیل وبازار کشورهای اسلامی نظر دارند.
در حالی که اگر از ابتدا موضوع توسعه صنعت نفت را در نظر می داشتیم، قطعا با کمترین تحولات سیاسی مواجه می شدیم
شاید در شرایط فعلی، سرعت استخراج و توسعه و صیانت و ضریب بازدهی در حد مورد انتظار نباشد اما قطعا در آینده چه از نظر خودکفایی در توسعه صنعت نفت و چه از نظر آرامش و ثبات سیاسی و حفظ نظام، به نفع ایران خواهد بود و با کوتاه شدن دست آمریکا و انگلیس، در مجموع کشور منتفع خواهد شد. زیرا هم ثبات سیاسی و دستاوردهای اجتماعی و علمی و هم توسعه صنعت نفت به دست پیمانکاران داخلی را شاهد خواهیم بود.

در پاسخ به این نکته که دکتر فشارکی اعلام کرده ایران خود را تحریم کرده، باید توجه داشت که اگر چه قراردادهای نفتی باید جذاب تر شود اما نباید زمینه تسلط بیگانگان بر ذخایر نفت را فراهم آورد و نباید کاری کنیم که بعدها نتوانیم از تسلط بیگانگان خلاص شویم. ثمره 100 سال تاریخ نفت و تجربه تحولات سیاسی و دخالت ها و سلطه گری ها و دستاوردهای انقلاب اسلامی 57 تاکنون، به ما گوشزد می کند، که هرگز به خاطر منافع فروش نفت، نباید خود را به آب و آتش بزنیم و زمینه حضور و تسلط بیگانگان را فراهم کنیم.
بلکه باید مقاومت کنیم و به تدریج زمینه فنی تر شدن و انتقال دانش فنی و صیانت از ذخایر نفت را فراهم آوریم و در این زمینه لازم است که مدیران کشور، هم قراردادها را جذاب تر کنند تاهمکاری خارجی با کشورهای مستقل جهان فراهم شود و هم از ذخایر نفت کشور صیانت شود و حداقل از جایگاه فعلی خود در اوپک و بازار نفت دفاع کنیم.
با حفظ چنین شرایطی، قطعا مشتریان پایدار و باثبات و علاقه مند به معامله با ایران را خواهیم داشت و در دنیای آینده، که بدون تردید حضور آمریکا در منطقه به دلایل مختلف که خودآقای فشارکی نیز به یک دلیل آن اشاره کرده است،  کاهش خواهد یافت و در نتیجه ایران در شرایط بهتری در بازار نفت حضور خواهد داشت.

فشارکی به نکاتی اشاره کرده که البته لازم مورد توجه قرار گیرد. وی گفته است: مشكل ديگر ايران سازماندهي است. به‌طور مثال در موضوع گاز، توسعه ميدان‌ها در اختيار شركت ملي نفت است. يك بخش دست شركت ملي گاز و بخش ديگر هم پيش از اين در اختيار شركت ملي صادرات گاز بوده است.

‌فشارکی در جای دیگری گفته است: وقتي اوباما رييس‌جمهور شد برنامه‌اش اين بود كه با ايران معامله كند. اما لابي‌هايي در واشنگتن او را تحت‌فشار قرار دادند. ايران مي‌توانست با اوباما معامله كند. ايران قدرت نظامي قوی دارد. اگر مشكلات ايران با دنيا حل شود در آن صورت حتما سرمايه گذاري ها به حوزه نفت محدود نخواهد شد. ايران بزرگ ترين مزيت ها را دارد

در پاسخ به این موضوع نیز باید توجه داشت که معامله کردن  و همکاری های منطقه ای با آمریکا قابل اطمینان نیست و همان طور که مقامات جمهوری اسلامی بارها اعلام کرده اند آمریکا قابل اعتماد نیست. آنها ممکن است در ظاهر حرف های جذاب بزنند و هویج نشان دهند اما با چماق رقبای خود را نشانه می روند و مشت آهنین را در پاسخ به همکاری ها نشان می دهند.
با وجود موضع گیری های مشترکی که به خاطر منافع مشترک یعنی سقوط صدام حسین و القاعده و طالبان صورت گرفت و ایران وآمریکا در این موضوع، اشتراک نظر داشته اند، اما با این وجود، آمریکایی ها هر جا توانسته اند به دنبال کاهش نفوذ ایران بوده اند و ایران متهم کرده اندو دائم از حضور گزینه نظامی روی میز سخن گفته اند.
چنین قدرت سلطه گری که قبل و بعد از انقلاب، سابقه سلطه گری خود را نشان داده، چگونه می تواند قابل اطمینان و معامله باشد.آمریکایی ها با متحدان خود در عراق، مصر، عربستان و…. چگونه رفتار کرده اند؟ آیا می توان انتظار داشت که با ایران که منتقد بزرگ نظام آمریکاست رفتار درستی داشته باشند؟!
در نتیجه به نظر می رسد که آمریکا، بلافاصله پس از نتیجه گرفتن از برنامه های خود، خصومت را پیشه خود می کند و دوباره دشمنی و رابطه گرگ و میش را دنبال خواهد کرد.

دکتر فشارکی با اشاره به سیاست درست برداشتن سوبسيدها از سوخت و  قيمت گاز، گفته  است. ايران با هدفمندكردن يارانه ها و افزايش قيمت حامل هاي انرژي در بازار داخلي، موفق شده كه تقاضاي داخلي براي مصرف انرژي را كنترل كند و اين مساله به صادرات نفت و گاز كمك كرده است.

همین تجربه نشان می دهد که اگر با همراهی مردم با دولت، می توان سایر مسائل صنعت نفت کشور را حل کرد و به تدریج توسعه صنعت نفت را بهبود بخشید.

فشارکی در مورد قرارداد گازی ایران با کرسنت که به داوری بین المللی رفته است می گوید: ايران بايد طبق قرارداد گاز بدهد و اگر گاز ندهد باید 5 میلیارد دلار خسارت بدهد.
انتظار می رفت که فشارکی اشاره ای به قیمت ناعادلانه و نکاتی که ایران خواستار ان شده است می کرد. زیرا نباید انتظار داشت که کرسنت با داوری بین المللی بتواند ایران را وادار به پذیرش نرخ گاز پایین کند. اگر کرسنت و ابوظبی علاقه مند به گاز ایران هستند باید در این قرارداد بلندمدت حقوق ملت ایران را نیز راعایت کنند و قیمت قرارداد را اصلاح نمایند.

حتی اگر كرسنت قبول كرده باشد که تا هفت دلار در هر ميليون BTU، قيمت گاز را افزايش دهد بازهم باید نظر ایران را به عنوان فروشنده تامین کند.
حتی اگر دادگاه بین المللی، ایران را حدود پنج ميليارد دلار جريمه کند، بازهم نباید از موضع حق خود و همچنین خسارت بیشتر در دهه های آینده چشم پوشی کنیم. بلکه باید قواعد تجارت و معاملات بزرگ را بپذیرند ونباید ایران را مجبور به قیمتی کنند که آن را زیان آور ارزیابی می کند.

فشارکی به روند قیمت نفت نیز اشاره کرده که برای اطلاع خوانندگان لازم است زیرا باید توجه داشت که نفت در عین حال که نعمت است اما نباید به گونه ای خود را به آن وابسته سازیم که با چنین نوسان هایی که در آینده شاهد خواهیم بود، اقتصاد را دچار مشکل کنیم.

با توجه به توسعه روزافزون توليد نفت رسوبي (شيل- Shale) در آمريكا در بازه كوتاه‌مدت سقف قيمت جهاني نفت بشكه‌اي، 170 تا 180دلار خواهد بود. اما در بلندمدت، قيمت نفت از بشكه‌اي 120دلار بالاتر نخواهد رفت. درباره كف قيمت نفت هم به نظر مي‌آيد در كوتاه‌مدت قيمت نفت تا حد 70 دلار در هر بشكه پايين بيايد. اما در درازمدت، حد پايين قيمت نفت بين 85 تا 90 دلار خواهد بود.

فشارکی معتقد است که به دلیل تداوم بحران مالی واقتصادی جهان، قیمت نفت در ماه های و تا يك سال آينده پايين مي‌رود و بعد اگر سياست‌هاي اقتصادي جواب داد قيمت نفت دوباره بالا مي‌رود. پيش‌بيني  اين است كه قيمت نفت از سال 2015 تا 2016 ميلادي به بعد، بين 130 تا 200 دلار خواهد بود. البته وقتي قيمت بالا رود تقاضا افت مي‌كند. اما به هر حال تقاضا در شرق، همچنان بالا‌رونده خواهد ماند.