اسراف و تبذیر بلای خانمان سوز جوامع
✍ «اسراف»به معنى وسیع کلمه هرگونه تجاوز از حد در هر کارى است که انسان انجام مىدهد ولى غالبا این کلمه در مورد هزینهها و خرجها گفته مىشود.
ولی «تبذیر» فقط در امور مالی صورت می‌گیرد و در مواردى است که انسان اموال خود را به صورت غیر منطقى و فساد، مصرف مىکند که به آن «ریخت و پاش» و «ولخرجى» گفته می شود.
🔹اسراف و تبذیر مورد مذمت و نکوهش اسلام قرار گرفته است و قرآن کریم با عبارتهاى گوناگون، مسلمانان را از این بلاى خانمانسوز برحذر داشته است و می فرماید:
☀️«کُلُوا وَ اشْرَبُوا وَ لا تُسْرِفُوا اِنَّهُ لا یُحِبُّ الْمُسْرِفِینَ؛(۱) و (از نعمتهاى الهى) بخورید و بیاشامید ولى اسراف نکنید که خداوند مسرفان را دوست نمىدارد.»
امام صادقعلیهالسلام در ذیل آیه «وَ لا تُبَذِّرْ تَبْذِيراً» اسراء/۲۶ می فرماید:
🌷«مَنْ أَنْفَقَ شَيْئاً فِي غَيْرِ طَاعَةِ اَللَّهِ فَهُوَ مُبَذِّرٌ وَ مَنْ أَنْفَقَ فِي سَبِيلِ اَلْخَيْرِ فَهُوَ مُقْتَصِدٌ». (2)
کسى که در غیر راه اطاعت فرمان خدا مالى انفاق کند، تبذیر کننده است و کسى که در راه خدا انفاق کند، میانهرو است.
🔸اسراف و تبذیر، یکی از مشکلات جوامع است. مصرفگرایی و زیادهروی در مصرف، مشکلات اقتصادی بسیاری برای جوامع ایجاد کرده است. مشکل اسراف آن چنان در تار و پود جوامع ریشه دوانده است که صرفهجویی و جلوگیری از اسراف و تبذیر به عنوان یکی از راهحلهای اساسی تنظیم اقتصاد جوامع به خصوص جامعه اسلامی مطرح میشود. امامین انقلاب و سایر فقها و اندیشمندان به کرات در بیانات خود بر این دستور مهم الهی تاکید داشته اند.
(۱) اعراف/۳۱.
(۲) تفسير الصافي ج۳، ص۱۸۸.