با تلاش دانشمندان فضايي ايران براي شكستن سد ديگري از تحريم‌ها، سامانه ستاره‌ياب ملي «نصير 1» با هدف تعيين موقعيت دقيق و وضعيت صحيح ماهواره در حال حركت در مدار، ساخته و رونمايي شد.
به گزارش خبرنگار فناوري ايسنا، سامانه‌ي ستاره‌ياب ملي ايران (نصير 1) كه با حمايت ستاد توسعه فناوري هوافضاي معاونت علمي و فناوري رياست جمهوري طراحي و ساخته شده است، ضمن كمك به تعيين دقيق موقعيت ماهواره در حال حركت در مدار، همچنين به تصويرداري ماهواره‌ها از نقطه مورد نظر كمك خواهد كرد.
اين سامانه، قادر است تا با تصويربرداري از ستارگان آسمان و تطبيق اطلاعات آنها با حافظه پردازشگر خود، وضعيت ماهواره‌ها را با دقت بالايي محاسبه كند.
فاضلي رييس سازمان فضايي ايران روز چهارشنبه در مراسم رونمايي از اين سامانه، كه با حضور دكتر نسرين سلطانخواه، معاون علمي و فناوري رييس‌جمهور در دانشكده هوافضاي دانشگاه خواجه نصير طوسي رونمايي شد، با اعلام اين كه در حال حاضر كشورهاي انگشت‌شماري از صاحبان فناوري ماهواره، موفق به ساخت اين حسگر ارزشمند فضايي شده‌اند، از موفقيت دانشمندان ايراني، ابراز خرسندي و نيز اظهار اميدواري كرد كه نمونه فضايي سامانه ستاره‌ياب نصير 1 نيز در آينده‌اي نزديك ساخته شود.
وي گفت: قرار است نمونه‌ي فضايي سامانه‌ي ستاره‌ياب ايران بر روي يكي از كاوشگرهاي ايراني مورد آزمايش قرار گيرد.
همچنين دكتر جعفر روشني‌يان، رييس دانشكده هوا فضاي دانشگاه خواجه نصيرالدين طوسي در جمع خبرنگاران با بيان اين كه اين سامانه براي كمك به ناوبري ماهواره‌ها استفاده مي‌شود، گفت: يكي از فناوري‌هاي مورد نياز ماهواره‌ها فناوري ناوبري دقيق است كه براي رفع اين نياز سامانه ستاره‌ياب نصير1 طراحي و ساخته شده است.
وي افزود: سامانه‌ي ستاره‌ياب اين امكان را مي‌دهد كه با استفاده از ستاره‌هايي كه در تطبيق دوربين مشاهده شده و پردازش اين تصاوير بتوان موقعيت ماهواره را به صورت دقيق مشخص كرد.
روشني‌يان با بيان اين كه فناوري سامانه ستاره‌ياب يك فناوري بسيار پيچيده است، تصريح كرد: اين سامانه از سيستم‌هاي مختلفي شامل پردازشگر تصوير، تشخيص الگو، تعيين وضعيت، اپتيك، الكترونيك، كامپيوتر و ناوبري تشكيل مي‌شود كه تلفيق تمامي آنها مي‌تواند موقعيت دقيقي براي ماهواره، فضاپيما و هواپيما مشخص كند.
رييس دانشكده‌ي هوافضاي دانشگاه خواجه نصيرالدين طوسي خاطرنشان كرد: عموما در ماهواره‌هاي ساده از سيستم ناوبري اينرسي استفاده مي‌شود كه اين فناوري در طول زمان دچار خطا مي‌شوند و براي اين كه بتوان اين خطاها را كاهش داد و ماهواره‌ها را دقيق‌تر، كنترل وهدايت كرد بايد از يك سيستم ناوبري به جز سيستم ناوبري اينرسي به صورت موازي استفاده كرد.
به گفته‌ي وي سيستم اينرسي با استفاده از سنسورهاي ژيروسكوپي اقدام به تعيين موقعيت ماهواره مي‌كند.
رييس دانشكده هوا فضاي دانشگاه خواجه نصيرالدين طوسي با بيان اين كه علم ناوبري، علم تعيين موقعيت است، گفت: هر وسيله پرنده و حتي وسايلي كه در درياها حركت مي‌كنند بايد بتوانند موقعيت خود را مشخص كنند. براي اين كه بدانند به چه جهتي بايد حركت كنند ابتدا بايد موقعيت فعلي خود را مشخص كنند. روش معمول استفاده از سيستم‌هاي ژيروسكوپي است كه به اصطلاح در هوا فضا به ناوبري اينرسي مشهور است. اما براي اينكه خطاهاي اين نوع ناوبري كاهش يابند مي‌توان از موقعيت ستاره ها استفاده كرد.
وي افزود: همانطور كه انسانها با استفاده از ستاره ها موقعيت خود را تشخيص مي‌دهند. اگر در يك فضاپيما انسان نباشد اين كار بايد توسط كامپيوتر انجام شود. بنابراين تصويري كه سيستم ستاره‌ياب گرفته مي‌شود توسط برد پردازشگر اين سامانه مورد تحليل قرار مي‌گيرد. كليه‌ي الگوريتم‌ها در برد پردازشگر قرار دارد كه مي‌تواند از طريق آنها ستاره‌هايي كه در تصوير ديده مي‌شود مشخص كرد و موقعيت ماهواره را تعيين كند.
روشني‌يان دربا ه تفاوت سامانه ستاره‌ياب با GPS گفت: سيستم‌هاي GPS معمولا اقدام به تعيين موقعيت مكاني مي‌كنند اما سامانه‌ي ستاره‌ياب موقعيت زاويه‌اي ماهواره را تعيين مي‌كند كه در هواپيماها نيز مورد استفاده قرا مي‌گيرد.
وي با بيان اين كه در سامانه‌ي ستاره‌ياب نصير 1 از سه نوع نرم افزار استفاده شده است، گفت: نرم افزار پردازش تصوير، تشخيص الگو كه وظيفه‌ي تطبيق ستاره‌هاي موجود در تصوير گرفته شده با كاتالوگ را دارد و نرم افزار تعيين موقعيت از جمله نرم افزارهاي مورد استفاده در سامانه‌ي ستاره‌ياب نصير 1 هستند.
وي در پايان افزود: سامانه‌ي ستاره‌ياب نصير 1 كاملا بومي است و توسط دانشمندان خواجه نصيرالدين طوسي متشكل از 23 نفر از اساتيد، دانشجويان و فارغ التحصيلان اين دانشگاه در تخصص‌هاي مهندسي هوا فضا، مهندسي برق و پردازشگر تصوير در مدت يكسال به نتيجه رسيده است.