چرا فاتح خرمشهر حاضر نشد وارد این شهر شود

راوی عملیات بیت المقدس گفت: در مرحله سوم عملیات، قرار شد تیپ محمدرسول‌الله (ص) وارد خرمشهر شود، اما حاج احمد متوسلیان اعلام کرد که هرگز قصد رفتن به خرمشهر را ندارد.

در دوران دفاع مقدس در کنار فرماندهان ارشد که عملیات‌ها را هدایت و راهبری می‌کردند، راویانی حضور داشتند که وقایع‌نگار لحظه‌لحظه‌های جنگ بوده‌اند. «امیر رزاق‌زاده» یکی از راویان دفاع مقدس است که خاطرات همراهی با فرماندهانی همچون حاج‌ابراهیم همت و حاج احمد متوسلیان را در اختیار نگارندگان کتاب‌های دفاع مقدس قرار داده است.

رزاق‌زاده که یکی از راویان عملیات الی‌بیت‌المقدس نیز بوده است، در گفت‌وگو با خبرنگار باشگاه خبری فارس «توانا» اظهار داشت: روای که در صحنه اصلی جنگ حضور دارد و روایت کننده یک حادثه و یا یک رخداد است؛ خود به عنوان یک خبر واحد تلقی می‌شود و اگر روایت او همراه با صداقت نیز باشد، منبع اصلی برای دیگران قرار می‌گیرد؛ همانطور که در واقعه عاشورا روایتگری امام سجاد(ع)، حضرت زینب (س) و امام محمدباقر(ع) به دلیل حضور مستقیم در این واقعه بسیار دقیق بود و از اعتبار زیادی برخوردار است.

رزاق‌زاده تصریح کرد: در دوران دفاع مقدس نیز افرادی که در بطن حوادث جنگ به صورت مستقیم حضور داشتند، مطالب و روایت‌های آنها به دلیل دست اول بودن و عدم نگاه صنفی و با دید ملی نگریستن به آن، از اعتبار بیشتری برخوردار است و روایتگری‌های آنها قابل‌توجه و اعتنا است و به عنوان منبع مرجع است.

وی افزود: در دوران دفاع مقدس، روایتگری با تاریخ شفاهی ثبت و ضبط می‌شد و این اطلاعات را ما بعداً به صورت مکتوب درمی‌آوردیم و برخی از همان مطالب امروز به چاپ رسیده است.

این راوی دفاع مقدس گفت: بنده در عملیات الی بیت‌المقدس با شهید همت و حاج احمد متوسلیان ارتباط مستقیمی داشتم و به دستور حاج احمد همیشه در کنار او لحظه به لحظه این عملیات را روایتگری می‌کردم و اسناد و مدارکی را که در طول این عملیات جمع‌آوری کرده‌ام که منابع بسیار خوب و مستندی است که در گردآوری کتاب “همپای صاعقه” نوشته گل‌علی بابایی و حسین بهزاد استفاده شده است.

رزاق‌زاده اظهار داشت: فرماندهانی که در عملیات‌های مختلف حضور داشته‌اند در واقع کسانی بودند که خود را مکلف به حضور در عرصه‌های مختلف می‌دانستند؛ آن هم در شرایط و موقعیتی که کشور درگیر مسائل داخلی بود، اما آنها وارد دفاع مقدس شده و عرصه‌های مختلف جنگ از جمله لجستیک، شناسایی، اطلاعات، نیروی انسانی و آماد را فراگرفته و با دشمنی که مستشاران نظامی روسی و اطلاعات فراوانی که از جانب کشورهای غربی علیه کشورمان دراختیار آن قرار می‌گرفت، به نبرد پرداختند.

* مشهور شدن شهیدان همت و متوسلیان مربوط به بعد از شهادت آنها است

رزاق‌زاده یادآور شد: شهرت شهید همت یا حاج احمد متوسلیان مربوط به بعد از شهادت آنها است، چرا که آنها همواره در زمان دفاع مقدس، افراد گمنامی بودند که با اینکه می‌توانستند با توجه به توانایی‌های خود وارد جریانات سیاسی شده و به پیشرفت بسیاری برسند، اما وارد کارزار نبرد با دشمن شده و با سختی‌های زیاد ابتدا در کردستان و سپس در عملیات‌های بزرگ ملی مثل فتح‌المبین در قالب تیپ 27 محمد رسول‌الله، تیپ امام حسین(ع) و 25 کربلا حضور یافتند و در یکی دیگر از عملیات‌های مهم به نام بیت‌المقدس نیز در قرارگاه فتح به همراه لشکر 21 حمزه و تیپ 7 ولی‌عصر نقش بسزایی ایفا کردند.

* عبور از رودخانه کارون ویژگی منحصر به فرد عملیات بیت‌المقدس است

وی افزود: از ویژگی‌های منحصر به فرد عملیات بیت‌المقدس تجربه عبور از رودخانه کارون برای نخستین‌بار است که این تجربه در عملیات والفجر 8 به شکل پیچیده‌تری انجام شد و این کار بزرگ نیز براساس تدبیر حاج همت و حاج احمد صورت گرفت.

*متوسلیان معتقد بود فرمانده باید در عملیات نقش میدانی ایفا کند

متوسلیان همواره به عنوان یک فرمانده معتقد بود کسی که فرماندهی یکی از قسمت‌ها و واحدهای عملیاتی را برعهده می‌گیرد، باید نقش میدانی ایفا کند و بنده که از نزدیک در کنار آنها بودم به وضوح می‌دیدم این دو نفر شخصاً کار شناسایی منطقه عملیاتی را انجام می‌دادند.

رزاق‌زاده خاطرنشان کرد: اطلاعات و اشراف شهیدان همت و متوسلیان در این عملیات نسبت به منطقه آنقدر زیاد بود که برای مثال اگر گردانی از یگان‌های شرکت‌کننده در عملیات موقعیت خود را به آنها اعلام می‌کردند، آنها به راحتی و با اطلاعات کامل ویژگی خاص آن منطقه را برای آن گردان تشریح می‌کردند و محدوده شناسایی که توسط شهید همت و متوسلیان انجام گرفته بود، از رودخانه کارون تا جاده اهواز و خرمشهر قرار داشت که آن منطقه را کاملاً شناسایی کرده بودند.

وی افزود: اولین یگانی که در عملیات بیت‌المقدس به جاده اهواز ـ خرمشهر رسید، تیپ محمد رسول‌الله بود که در مرحله اول عملیات ساعت 2 بامداد 8 اردیبهشت 61 به این منطقه رسید.

* بعثی‌ها دژی شبیه به دژ بارلو اسرائیل در خرمشهر ایجاد کردند

رزاق‌زاده اظهار داشت: در مرحله دوم عملیات الی بیت‌المقدس این بود که قرارگاه فتح و نصر به فاصله چند روز به مرز عراق رسیدند و چون در سمت چپ تیپ محمد رسول‌الله (ص) یگانی وجود نداشت و آنها را پوشش نداد خلأیی در آن منطقه ایجاد شد که منجر به تلفات زیاد و شهادت شهیدان قجه‌ای و وزوایی شد. پس از این حادثه طرح عملیات تغییر کرد و قرار شد براساس تدبیر فرماندهی، تیپ‌های شرکت‌کننده به سمت خرمشهر حرکت نکنند چرا که عراق در آن منطقه دژ مستحکمی شبیه به دژ بارلو اسرائیلی که در مقابل اعراب ایجاد کرده بود تشکیل داده بود و امکان هیچ نفوذی در آن وجود نداشت و در حاشیه خرمشهر نیز با ایجاد میدان مین مانع ایجاد کرده بود.

* حاضر نیستم به عنوان فاتح خرمشهر مشهور شوم

وی اظهار داشت: در مرحله سوم عملیات الی بیت‌المقدس فرماندهان به این نتیجه رسیدند که باید به سمت مرز حرکت کرده و در نتیجه تیپ محمد رسول‌الله(ص) به سمت داخل خرمشهر حرکت کرد.

حاج‌احمد متوسلیان در آن لحظات اعلام کرد من هرگز قصد رفتن به خرمشهر را ندارم و به شلمچه می‌روم؛ چرا که هرگز به دنبال قهرمان شدن نیستم تا در آینده از من به عنوان فاتح خرمشهر نام ببرند، من می‌خواهم جایی بروم که دشمن آنجاست و این جملات او در هنگامی بیان می‌شد که همه مراحل عملیات طرح‌ریزی شده بود.

به این ترتیب او از خرمشهر به همراه شهید همت به شلمچه رفت و در خرمشهر تیپ‌های امام حسین(ع) و 8 نجف عمل کردند و در شلمچه نیز متوسلیان با تیپ محمد رسول‌الله(ص) و 25 کربلا وارد عملیات شدند.

رزاق‌زاده یادآور شد: در همین مرحله دوم عملیات بود که در نزدیکی مرز، هنگامی که بنده نیز به همراه شهید همت و تعداد دیگری از فرماندهان برای شناسایی رفته بودیم، بالگرد و توپخانه عراق روی منطقه ما آتش ریختند و گلوله‌ای در کنار ما اصابت کرد که با اصابت ترکش آن به ران پای متوسلیان، او مجروح شد. اما نه تنها صحنه نبرد را ترک نکرد، بلکه برای جراحی نیز حاضر به برگشت به عقب نشد و در همان درمانگاه‌ صحرایی با اینکه پزشکان اصرار به بیهوش کردن او می‌کردند تنها با بی‌حس کردن، این ترکش از پای حاج احمد درآورده شد. دلیل مخالفتش برای بیهوشی نیز این بود می‌‌گفت اگر مرا بیهوش کنید ممکن است اطلاعات زیادی که در اختیار دارم را به زبان بیاورم.

*انهدام تانک‌های تی 72 روسی با ابتکار حاج احمد

وی افزود: در مرحله سوم عملیات نیز به دلیل شهادت شهید وزوایی فرماندهی نیروهای او به شهید موحد دانش سپرده شد. در این مرحله از عملیات نیروهای عراقی تانک‌های روسی T72 را که گلوله‌ آرپی‌جی به هیچ‌وجه به آن اثر نمی‌کرد، وارد عملیات کردند؛ اما متوسلیان با هدایت عالی خود پیشنهاد داد در کابین تانک‌ها را باز کرده و برای انهدام آن، نارنج را به داخلش بیندازیم.

راوی عملیات الی بیت‌المقدس تصریح کرد: در دو سه شب قبل از مرحله آخر عملیات الی بیت‌المقدس، یکی از گردان‌های شرکت‌کننده اعلام کرد که دیگر خسته شده و توان ماندن در منطقه را ندارند؛. اما حاج احمد با صحبت‌های خود نظر آنها را تغییر داد.

وی گفت: او آنقدر به این عملیات اهمیت می‌داد که بارها حتی نماز خواندن خود را فراموش می‌‌کرد یا هیچ اهمیتی به خوردن غذا نمی‌داد و همیشه می‌گفت ما باید پاسخگوی خون شهدا باشیم و با توجه به اینکه او بعد از مجروح شدن نیاز مبرم به استراحت داشت، هرگز این کار را نکرد و ما نقش پرستار را برای او ایفا می‌کردیم.

*نمی‌دانم چرا شهید نمی‌شوم

رزاق‌زاده ادامه داد: شهید همت نیز شخصیتی همانند متوسلیان داشت و هنگامی که متوسلیان به دلیل جراحت‌های خود، دیگر کار شناسایی را انجام نمی‌داد، او این کار را انجام می‌داد و بارها در حین شناسایی گلوله‌های زیادی به اطراف او اصابت می‌کرد. در این لحظات همت می‌گفت: نمی‌دانم چرا من شهید نمی‌شوم و این گلوله‌ها کارساز نیست.

*هرگز عقب‌تر از نیروهایشان حرکت نمی‌کردند

این راوی دفاع مقدس خاطرنشان کرد: حضور این دو نفر در خط مقدم در شرایطی صورت می‌گرفت که از سوی فرمانده عملیات محسن رضایی تأکید زیادی بر نرفتن آنها در هنگام هجوم دشمن به خط مقدم بود. ویژگی این دو فرمانده عملیات بیت‌المقدس این بود که آنها هرگز عقب‌تر از نیروها حرکت نمی‌کردند بلکه همواره جلوتر از آنها بودند و کار شناسایی منطقه در قبل از عملیات را خود انجام می‌دادند.

رزاق‌زاده افزود: ظهر 3 خردادماه 61 از محدوده شلمچه و پل‌نو وارد خرمشهر شدیم در حالی که شهر کاملاً پاکسازی نشده بود. عراقی‌ها ماشین‌‌های زیادی را از گمرک خرمشهر خارج کرده و در اطراف شهر به صورت عمودی در خاک قرار داده بودند تا از هلی‌برن نیروهای ما جلوگیری کنند.

*پیروزی در عملیات بیت‌المقدس ثمره وحدت همه نیروها است

وی گفت: در همین عملیات متوسلیان به نیروها اعلام کرد اگر اسیر شوم هیچ اطلاعاتی را بروز نخواهم داد و مسئولیت همه کارهای نیروها را نیز برعهده خواهم گرفت و همواره تأکید داشت پیروزی در عملیات بیت‌المقدس ثمره وحدت همه نیروها است و نباید آن را جناحی قلمداد کرد.

ویژه‌نامه سی‌امین سالگردفتح خرمشهر در گروه حماسه و مقاومت خبرگزاری فارس