حزب الله لبنان میراث امام خمینی (ره)
عبدالله زارع , هرازنیوز
در ایام گرامیداشت سالگرد ارتحال امام خمینی (ره) از میان دست آورد های انقلاب اسلامی در بخش صدور انقلاب و بازتاب آن یادی میکنیم از حزب الله لبنان که مورد توجه خاص بنیان گذار انقلاب اسلامی ایران بوده است.
امام خمینی (ره) علاوه بر توجه به وجه معرفتی و نظریه پردازی و همچنین بعد اجتماعی و بسیج اجتماعی مردم، توجه اساسی خویش را به بعد فرهنگی نهضت معطوف داشت که در نتیجه آن تربیت شاگردان و خواصی بود که بعدها مدیریت نهضت و نظام اسلامی را عهده دار شدند و از سویی دیگر تربیت درونی عامه مسلمانان را در پی داشت که اساس و شالوده جامعه اسلامي و بدنه فعال نهضت اسلامی را تشکیل می‌دهد و انقلاب اسلامی تنها حکومت اسلامی امت را پدید آورد و اولین منطقه آزاد اسلامی رها از سیطره استبداد داخلی و استعمار خارجی شکل گرفت، از آن زمان به بعد بیداری اسلامی وارد مرحله جدیدی شد.
پیدایش مقاومت اسلامی در لبنان همزمان با اشغال این کشور در سال 1361 و ایجاد اولین انتفاضه فراگیر فلسطین در سال 1365 معمولی ترین آثار صدور انقلاب و بیداری اسلامی بود.
حزب الله لبنان و ایدئولوژی آن
حزب الله لبنان پس از حمله اسرائیل به لبنان در سال 1982 و در پی وخامت اوضاع توسط برخی از شیعیان لبنان از جمله شیخ صبحی طفیلی، سید حسین موسوی، ابراهیم امین و حسن نصرالله بوجود آمد.
انقلاب اسلامی ایران الهام بخش مهمی در پیدایش این جنبش بوده است، تمام این افراد در دو نکته باهم اتفاق نظر داشتند :
1-اعتقاد به ولایت فقیه و پیروی از رهبر انقلاب اسلامی ایران
2- مقابله با اسرائیل
اینان دریافته بودند که گروه های موجود در لبنان نمی‌توانند برای لبنان کاری انجام دهند بنابراین با بهره گیری از تجارب و موفقیت های انقلاب اسلامی ایران در صدد ایجاد تشکیلاتی جدید برای تحقق بخشیدن به نظریه های اسلامی و اهداف مورد نظر خود بودند و نیرو های متفرق خود را در تشکیلات واحد و جدید ادغام کردند و حزب الله بوجود آمد.
این موضوع در مانیفست حزب الله در 1985 بطور رسمی انتشار یافت. در این بیانیه آمده است که :
تعهد خود را نسبت به دستورات رهبری یگانه، حکیمانه و عادلانه ولی فقیه جامع الشرایط که در حال حاضر در شخص امام آیت الله العظمی روح الله موسوی خمینی (دام ظله) تجسم یافته است اعلام میداریم.
وی بر انگیزاننده انقلاب مسلمانان و نهضت با عظمت آنان میباشد.
سید حسن نصرالله درباره پیروی از امام خمینی می‌گوید :
از نظر ما، امام خمینی مرجع دینی، امام و رهبر به تمام معنای کلمه میباشد، همانگونه که هر رهبر بزرگ دینی در هر کیشی در جهان اینگونه است اما امام برای ما بیش از این است، ایشان نماد انقلاب علیه طاغوت ها، مستکبران و نظام های استبدادی میباشد. این رابطه روحی و معنوی بین ما و امام حتی پیش از تجاوز نظامی اسرائیل در سال 1982نیز وجود داشت.
سید ابراهیم الامین در خصوص رابطه ایران و شیعیان لبنان می‌گوید :
ما نمی‌گوییم که بخشی از ایران هستیم، ما ایران در لبنان و لبنان در ایران هستیم.
زمینه های تاثیر پذیری حزب الله لبنان از انقلاب اسلامی
ایران
بدلیل زمینه های مشترکی که به لحاظ مذهبی و داشتن رهبرانی که از ایده های مشترک مذهبی و ظلم ستیزی برخوردار بودند انقلاب اسلامی ایران تاثیر ویژه ای بر شیعیان لبنان داشته است درذیل به این زمینه بطور مختصر اشاره می‌گردد:
1- زمینه های مذهبی
زمينه هاي مذهبی را به سه دوره می‌توان تقسیم کرد
الف) به لحاظ تاریخی ارتباط بین شیعیان لبنان به دوران صفویه برمی‌گردد که پادشاهان صفوی از علمای شیعه جبل عامل طلب راهنمایی می‌کردند از این رو تعدادی از علمای شیعه جبل عامل به ایران سفر کردند و به آموزش مذهبی مشغول شدند.
ب) در سال‌های قبل از انقلاب اسلامی ایران آشنایی روحانیون جوان لبنانی که در نجف تحصیل می‌کردند با اندیشه های امام خمینی باعث ترویج آن اندیشه هادر لبنان گردیدند.
افرادی نظیر ابراهیم حسن، عباس موسوی، صبحی طفیلی و راغب حرب که بعد ها از رهبران شاخص حزب الله شدند.
از این رو نجف به مرکز آموزشی مذهب شیعه در دهه 1960 و 1970 تبدیل شده بود.
ج) در سال‌های پس از انقلاب اسلامی ایران و با استقرار حکومت جمهوری اسلامی حضور طلاب لبنانی در ایران افزایش یافت. این روحانیون انتقال دهنده مذهب شیعه انقلابی در ایران گردیده اند.
این اشتراک مذهبی باعث شد تا حوزه و محیط شیعیان لبنان به محیط پذیرا و همگرا با محیط ایران تبدیل گردد.
2-زمینه های سیاسی
تنوع طوایف و مذاهب در لبنان موجب شد هر طایفه در لبنان نگران چگونگی حفظ حقوق و اقتدار خود باشند. پس از جنگ جهانی دوم طایفه های مختلف مذهبی به دنبال یک حامی خارجی بودند. سنی ها از سوی کشور های عرب و مسیحیان مارونی از سوی غرب حمایت می‌شدند در این میان فقط شیعیان بودند که هیچگونه حامی خارجی نداشتند. نظام طایفه ای بدون در نظر گرفتن واقعیت های اجتماع لبنان و ساختار جمعیتی آن در حق شیعیان ظلم و اجحاف روا داشته بود. پس طبیعی بود که شیعیان لبنان بویژه حزب الله مستعد پذیرش اندیشه های مساوات طلبانه، عدالت طلبانه و ظلم ستیزانه نظام جمهوری اسلامی ایران باشند.
سید حسین موسوی یکی از رهبران حزب الله می‌گوید :
ما از اول با انقلاب و در کنار آن بودیم، یعنی هم زمان امام موسی صدر و هم بعد از آن در مسیر انقلاب اسلامی قرار داشتیم . حرکت امام موسی صدر، برنامه ها و اقدامات ایشان مردم لبنان را آماده نمود تا با انقلاب اسلامی ایران و امام خمینی (ره) همگام و همراه شوند.
3-زمینه های اقتصادی
در طول تاریخ لبنان جامعه شیعه محروم ترین و مستضعف ترین طایفه بود است آنها شهروندان درجه سوم پس از مسیحیان و اهل تسنن به حساب می آمدند و همه کارهای کم درآمد وپست به عهده آنان بود.
مارتین کرامر در کتاب بنیاد گرایی درمورد جایگاه شیعه قبل از پیدایش حزب الله می‌نویسد که شیعیان بصورت کنیز زادگان تحقیر شده ای درآمده اند که در کشوری زیر حاکمیت مسیحیان مارونی و مسلمانان سنی و در خدمت به منافع ویژه آنها روزگار می‌گذرانند.
بیماری، بی سوادی و فقر سهم آنان و از لحاظ برق، جاده، مدرسه، بیمارستان، پزشک و حتی تلفن نیز به مراتب عقب افتاده تر از نواحی لبنان بوده اند. از جمله ابزار های انقلاب اسلامی ایران کمک های مالی و نظامی به شیعیان و حمایت از فعالیت های آنان بوده است.
4-زمینه های نظامی
ساختار طایفه ای، نا عادلانه بودن قدرت و همچنین مجاورت در کنار مرز های رژیم صهیونیستی همواره لبنان را در معرض دو نوع تهدیدات امنیتی قرار داده که عبارت اند از :
الف) تجاوز های مکرر صهیونیست ها به خاک لبنان:
پس از تشکیل دولت غاصب صهیونیستی در 1948 حضور آوارگان فلسطینی در لبنان موجب هجوم صهیونیست ها به لبنان بوده است. از پیامد های این تجاوز کوچ دسته جمعی ساکنان جنوب لبنان بخاطر نابودی مزارع و محصولات کشاورزی و محاصره اقتصادی بوده است. این موضوع به حجم بیچارگی و آوارگی شیعیان افزود و مناطق شیعه نشین را به پایگاه وسیعی برای گروه های جنگجوی شیعه درآورد. تجاوز های پی در پی صهیونیست ها به لبنان و آوارگی شیعیان، زمینه مناسبی را برای دیدگاه های ضد صهیونیستی و همچنین فرهنگ شهادت طلبی انقلاب اسلامی و نظام جمهوری اسلامی ایران فراهم کرد.
ب) جنگ داخلی لبنان :
جنگ داخلی لبنان و بی نظمی ها و بهم ریختگی های اقتصادی و اجتماعی ناشی از آن که شیعیان لبنان را در تنگنا قرار داده بود زمینه های مناسبی برای آموزه های انقلاب اسلامی فراهم کرده بود. در دوران جنگ داخلی، شیعیان بدنبال اندیشه ای ثبات بخش ، آرامش بخش و صلح طلب بودند که در سایه آن زندگی کنند. اصول، آرمان ها و آموزه های انقلاب پاسخگوی این نیاز شیعیان گردید.
موضع رسمی حزب الله:
نه به نفوذ استعمار در کشورمان به هر صورتی و تحت هر شعاری
روش های مبارزه حزب الله :
۱-عملیات شهادت طلبانه
۲- گروگان گیری
نتیجه مبارزات حزب الله :
۱- خروج نیروهای چند ملیتی از لبنان
۲-لغو قرارداد صلح با اسرائیل
۳- خارج کردن اسرائیل از جنوب لبنان پس از ۲۲ سال
علل ایجاد حزب الله در لبنان:
۱-علت العلل آن تجاوز گسترده نظامی رژیم صهیونیستی به لبنان در ۱۹۸۲
۲-روحانیون تحصیل کرده نجف و قم متاثر از افکار امام خمینی (ره)
۳- بی ثباتی سیاسی در لبنان در اثر جنگ داخلی
۴-ناکارآیی نخبگان در مدیریت بحران
۵- گسترش روزافزون شکاف طبقاتی
منابع
1_گرمابدشتی،سکینه، تاثیر انقلاب اسلامی ایران بر جنبش حزب الله لبنان
2_خبرگزاری فارس، زمینه های تاثیر پذیری حزب الله لبنان از انقلاب اسلامی ایران
3_خبرگزاری دفاع مقدس، مولفه های تاثیر پذیری حزب الله لبنان از انقلاب اسلامی ایران
4_باغستانی، سعید،انقلاب اسلامی و بازتاب آن بر لبنان
5_سلیمانی زاده، داوود، انقلاب اسلامی و احیای هویت دینی شیعیان لبنان