هراز نیوز :امروزه یکی ازمسائل حقوقی که کمابیش افرادجامعه باآن درارتباط هستندبحث ارث ومیزان سهم الارثی است که بنا به تعداد ورثه وجنسیت وراث،متفاوت است.
قرآن کریم به عنوان یک کتاب کامل وجامع همه مسائل مربوط به زندگی آدمی رابی کم وکاست درخودمنعکس کرده است ودراین رهگذرازبحث ارث هم غافل نمانده است.
قرآن کریم مباحث مربوط به ارث رادرسوره مبارکه نساء آورده ونکته قابل توجه اینکه قرآن کریم وراث رابه
3دسته تقسیم کرده است:الف)وراث فرض بر، ب)وراث قرابت بر،ج)وراثی که گاهی فرض برهستند و گاهی
قرابت بر.درادامه به توضیح هریک ازاین مواردومیزان سهم این دسته هامی پردازیم.
فرض:فرض یا به عبارتی سهم ،میزان معین ازماترک است که به وارث متوفی می رسدکه فروض معینه درقرآن کریم(سوره مبارکه نساء)وهمچنین درقانون مدنی ایران محدودبه نصف،ربع،ثلث،سدس،ثمن،دوثلث می باشد.
الف)وراث فرض بر: منظورازوراث فرض بروراثی هستندکه فرض(سهم)آنها ازماترک متوفی درصورت
انفرادواجتماع به صراحت مشخص شده است که میتوان باتوجه به آیات سوره نساء مادرمتوفی وهریک
اززوج وزوجه رادر این دسته جای داد.
میزان سهم وراث فرض بر:
سهم مادرمتوفی: باتوجه به آیات سوره مبارکه نساء فرض(سهم)مادرمتوفی درصورتی که متوفی دارای فرزندباشدیک ششم ودرصورتی که متوفی فرزندی نداشته باشدسهم مادرازترکه یک سوم
می باشد.(آیه 11سوره نساء)
سهم زوج وزوجه:زوج وزوجه نیز جزءوراث فرض برمی باشندکه سهمشان درصورت فوت هریک ازآنها
به شرح آتی است، درصورتی که متوفی(مرد) دارای فرزندباشدسهم زوجه ازماترک زوج یک هشتم
ودرصورتی که متوفی دارای فرزندی نباشدسهم زوجه ازماترک یک چهارم است.
درصورتی که متوفی(زن) دارای فرزندباشدسهم زوج ازماترک زن یک چهارم واگرمتوفی (زن)دارای فرزند
نباشدسهم زوج یک دوم خواهدبود.(آیه 12سوره نساء)
ب)وراثی که گاهی فرض بروگاهی قرابت برهستند
منظورازوراث قرابت برکسانی هستندکه سهمشان ازارث معین نیست وازجهت قرابتی که با متوفی دارندازاو
ارث می برند.وراث گاه فرض بروگاه قرابت برشامل پدرمتوفی،دخترودختران،خواهروخواهران ابی(پدری)یا
ابوینی(پدری-مادری)وکلاله مادری(خویشان مادری)می باشند.
سهم الارث پدر:
هرگاه متوفی علاوه برپدرومادردارای فرزندنیزباشددراین صورت پدرمتوفی وارث فرض برمحسوب وسهمش
ازماترک یک ششم میباشددرصورتی که متوفی فقط دارای پدرومادرباشددراین صورت مادرمتوفی به عنوان
وارث فرض بریک سوم ازماترک به وی می رسدوبقیه ماترک به قرابت به پدرمی رسددراین فرض است که
پدربه عنوان وارث قرابت برمطرح می شود.(آیه11سوره نساء)
سهم الارث دخترودختران:
دسته دیگری ازوراث که گاهی فرض بروگاهی قرابت برهستنددختریادختران متوفی می باشنددرصورتی که
تنهاوارث متوفی یک دخترباشدهمه ماترک به دخترمی رسدودرصورتی که دختران متوفی دویاچندنفرباشند
ماترک به تساوی بین آنهاتقسیم میشوددراینجاست دختریادختران متوفی به واسطه قرابت بامتوفی ازماترک ارث می برند.
امادختریادختران متوفی زمانی فرض برهستندکه متوفی علاوه بردختر،پدرومادریاهمسرنیزداشته باشدکه
دراین صورت اگرمتوفی یک دخترداشته باشدسهم(فرض)یک دخترازماترک یک دوم ودرصورتی که دختران
متوفی دویابیشترباشندسهم(فرض)دختران دوسوم ازماترک می باشد.
کلاله امی،برادروخواهرابی (پدری)وبرادروخواهرابوینی(پدری ومادری):
منظورازکلاله مادری خویشاوندانی است که ازطرف مادربامتوفی نسبت داشته باشند.درادامه میزان سهم برادروخواهرابی یاابوینی وکلاله امی راذکرخواهیم کرد.
قبل ازپرداختن به میزان سهم الارث این دسته ازوراث نکته ای قابل توجه است که ذکرآن خالی ازلطف
نیست وآن اینکه درصورت وجودبرادروخواهرپدری ومادری،برادروخواهرپدری ارث نمی برندولی
برادروخواهرپدری ومادری یابرادروخواهرپدری برادروخواهرمادری راازارث محروم نمی کنند.
درصورتی که متوفی فقط چندخواهرابوینی یاابی یاچندبرادرابوینی یاابی داشته باشدترکه متوفی به تساوی
بین آنها تقسیم می شودواگربرادروخواهران باهم باشندذکوردوبرابراناث ارث می برند.
درصورتی که وراث متوفی چندبرادرمادری یاچندخواهرمادری باشندترکه بین آنهابه تساوی تقسیم می
شودامااگربرادران وخواهران مادری باهم باشندبرخلاف برادران روخواهران پدری ومادری ویابرادران
پدری(که ذکوردوبرابراناث ارث می بردند)بازهم ماترک به تساوی بین آنهاتقسیم می شود.
کارشناس حقوقی:روح اله محمدزاده اندواری