چگونه در منزل قارچ پرورش دهیم؟

حسین خباز جلفایی در گفت و گو با ایسنا، با بیان اینکه پرورش محدود قارچ خوراکی دکمه‌ای برای مصارف خانگی در هر مکانی که بتوان شرایط را برای آن فراهم کرد، امکان پذیر است، گفت: پرورش قارچ خوراکی دکمه‌ای نیاز به فضایی حداقل به مساحت ۴۰ متر مربع دارد که بتوان در تمام طول سال با وسایل گرمایشی یا سرمایشی دمای آن را کنترل و با دستگاه مناسب، رطوبت نسبی حدود ۸۵ درصد فراهم کرد. به این ترتیب در هر محلی از جمله خانه که چنین فضایی موجود باشد با رعایت نکات بهداشتی می‌توان قارچ خوراکی دکمه ای پرورش داد.

وی ادامه داد: لازم است فضایی که برای پرورش در نظر گرفته می‌شود از اتاق‌های مسکونی فاصله مناسبی داشته باشد تا حشراتی که در بستر پرورش جمع می‌شوند به فضای مسکونی خانه راه نیابند. در ضمن دیوارها، سقف و کف آن نیز سیمانی باشد، زیرا دیوارهای گچی به دلیل رطوبت بالا که برای باردهی قارچ لازم است، تخریب می‌شوند. به این ترتیب انباری‌ها یا زیرزمین‌های منازل یا سایر مکان‌های بلااستفاده به شرطی که بتوان دما و رطوبت آن را کنترل کرد می‌تواند محل مناسبی برای پرورش قارچ دکمه‌ای باشد.

این عضو هیات علمی موسسه گیاه پزشکی اضافه کرد: بعد از تعیین مکان مناسب پرورش باید بستر پرورش شامل کمپوست و خاک پوششی را از بازار خریداری کرد. بسته‌های کمپوست موجود در بازار حدود ۱۷ تا ۲۰ کیلوگرم وزن دارند که در شرایط مناسب حدود ۲۰ درصد یعنی حدود 3.5 تا ۴ کیلوگرم قارچ می دهند. این بسته‌ها به صورت آماده حاوی بذر قارچ خوراکی هستند که توسط شرکت‌های تولیدکننده، عرضه می‌شوند و بسته به میزان فضایی که برای پرورش موجود است می‌توان تعداد مناسبی از آنها را خریداری کرد. اگرچه قفسه بندی اتاق پرورش این امکان را می‌دهد تا از کل فضا استفاده کرد ولی می‌توان بسته‌های کمپوست را صرفاً در کف اتاق و روی پایه‌های مناسب قرار داد. پایه‌ها باید از جنسی انتخاب شوند که در اثر رطوبت خیس نشده و کپک نزند مثل بلوک های سیمانی یا سبدهای پلاستیکی. 

مسئول آزمایشگاه بیماری‌های قارچ‌های خوراکی در مؤسسه تحقیقات گیاه‌پزشکی کشور گفت: بسته‌های کمپوست که از بازار تهیه می‌شود سر بسته هستند. بعد از ۱۰ تا ۱۴ روز باید پوشش رویی آنها را کنار زد و سطح آن‌ها لایه‌ای ‌از خاک پوششی به ضخامت تقریباً ۵ سانتی متر ریخت و دوباره پوشاند. بعد از حدود ۱۰ روز روکش را برداشته و هوادهی شود تا کلاهک‌های قارچ دکمه‌ای ظاهر شوند. در طی این مدت که رشد رویشی انجام می‌شود باید دمای اتاق پرورش بین ۲۵ تا ۲۷ درجه سانتی گراد باشد.

به گفته وی رطوبت جزئی مورد نیاز نیز با آب‌پاشی دیوارها و کف اتاق حاصل می‌شود. اما برای ظهور کلاهک‌ها و ادامه باردهی دمایی بین ۱۶ تا ۱۸ درجه سانتی‌گراد و رطوبت حدود ۸۵ درصد نیاز است که در اتاقی به مساحت ۴۰ متر مربع با دو دستگاه بخور خانگی (بخور گرم و سرد برای زمستان و تابستان) و آب‌پاشی مداوم دیوارها و کف اتاق می‌تواند تامین می‌شود ولی استفاده از دستگاه‌های رطوبت ساز کوچک ارجحیت دارد.

این عضو هیات علمی مؤسسه گیاه پزشکی، آفات(حشرات و کنه‌ها) و بیمارگرها (قارچ‌ها، باکتری‌ها و نماتودها) را یکی از مشکلات اصلی در پرورش قارچ خوراکی دکمه‌ای دانست که اگر اصولی کنترل نشوند می‌توانند در مواردی کل محصول را از بین ببرند.

خباز جلفایی در پایان افزود: از آنجاکه قارچ دکمه‌ای، لذیذترین قارچ‌خوراکی است و پرورش آن در نگاه اول ساده به نظر می‌رسد، بسیاری از مردم علاقه‌مند به پرورش آن هستند. با این حال باید توجه کرد مراحل پرورش این قارچ نکات ظریف کلیدی دارد که اگر رعایت نشود نمی‌توان محصولی باکیفیت و کمیت مناسب برداشت کرد. بنابراین تمام افراد علاقه‌مند به پرورش قارچ دکمه‌ای در منزل بهتر است در دوره‌های آموزش عملی مرتبط شرکت کنند تا وقت و هزینه آنها به تولید محصولی با کیفیت منتج شود.