بسیاری از کارشناسان و محققان معتقدند که دریای خزر هر سال، نسبت به سال گذشته، آلوده‌تر می‌شود و این آلودگی برای انسان و موجودات دریا، خطراتی را به همراه دارد.

از یک سو، ساحل در استان‌های شمالی به ویژه در مازندران، به مکانی برای جذب گردشگر، بدل شده است، بسیاری از مردم از سراسر کشور در مازندران به منظور استفاده از این موهبت خدادادی، حضور می‌یابند و با توجه به امکانات زیرساختی نامناسب در این استان در پذیرایی از این گردشگران، سبب می‌شود همواره با ناهنجاری‌های زیست محیطی رو به رو باشیم.

ورود شیرآبه‌های خطرناک خانگی و صنعتی

از سویی دیگر، ورود شیرآبه‌های خانگی و صنعتی ناشی از دفن زباله‌ به رودخانه و در ادامه ورود آن به دریا نیز زمینه‌ساز آلوده شدن دریا می‌شود.

توجه به این نکته بسیار مهم است که طبیعت بسته دریاچه خزر، آن را به زیستگاه جانوران و گیاهانی منحصربه‌فرد تبدیل کرده است و منبعی غنی از آبزیان به شمار می‌رود، بدون شک، آلودگی، معضلی جدی و خطرناک برای خزرِ پهناور است.

بر اساس آمار منتشر شده از سوی رسانه‌ها، سالیانه حدود ۱۲۲ هزار تن آلودگی ناشی از فعالیت کشورهای حاشیه دریای خزر مانند آلودگی‌های نفتی، فاضلاب‌های خانگی و صنعتی، ورود انواع زباله، ناوگان تجاری و … محیط آن را آلوده و گونه‌های زیستی آن را تهدید می‌کند.

عزیر عابسی عضو هیئت علمی دانشگاه نوشیروانی مازندران چندی پیش در گفت‌وگو با ایسنا به این موضوع اشاره کرده بود که، عمق آلودگی‌های میکروبی در شناگاه‌های مازندران ریشه در فاضلاب‌های خانگی، کشتارگاه‌ها و دامداری‌ها دارد.

وی تصریح کرده بود که، بدترین آلودگی‌ها از جمله جیوه و سرب در رودخانه و دریا ماندگار بوده و از بین نمی رود، حال آنکه باعث انتقال فلزات سنگین، آزبست، آفت‌کش‌ها و DDT می‌شود.

عابسی معتقد بود که، متاسفانه در مازندران یک محل دفن زباله استاندارد نداریم و فریاد دانش آموختگان محیط زیست به گوش کسی نمی‌رسد.

عضو هیئت علمی دانشگاه نوشیروانی مازندران به این نکته مهم نیز اشاره کرده بود که، محل دفن استاندارد زباله باید از باران  دور باشد و شیرآبه‌ها به رودخانه و نهایتا دریا نفوذ نکند و این اولین اقدام پیشگیرانه در استان خواهد بود که متاسفانه این دیدگاه وجود ندارد و شیرآبه‌ها به منابع آب‌های زیرزمینی و در انتها به دریا ختم می‌شوند.

وی به این موضوع نیز اشاره کرده بود که تخلیه 35 ساله زباله ها در فاصله 200 تا 300 متری دریای خزر در مازندران یکی دیگر از مصداق‌های آلودگی است، چرا که شیرابه زباله هایی که در چند صد متری دریا قرار دارند پس از بارش باران، مستقیما توسط آب‌های زیرزمینی به سرعت وارد دریای خزر می شود.

عابسی به این موضوع اشاره کرده بود که به عنوان مثال فاضلاب‌های شهرک صنعتی یکی از منابع بزرگ و مهم آلودگی رودخانه‌ها است، شهرک صنعتی امام زاده عبدالله یا بابلکنار در مازندران یکی از نمونه‌هایی است که فاضلاب آن پس از تصفیه در تصفیه‌خانه، وارد دریای خزر می‌شود، هر چند این فاضلاب باید در مکانی تخلیه شود اما نکته اینجا است زمانی باید این اتفاق صورت بگیرد که کار تصفیه به درستی انجام شده باشد.

عوامل آلودگی جنگل‌های مازندران

به گزارش ایسنا، از سویی دیگر، جنگل‌های بکر هیرکانی در این استان نیز در هر ایام تعطیل، میزبان مسافران می‌شود و با توجه به مشکلات زیرساختی و البته عدم رعایت برخی مسافران، آلودگی جنگل‌ را به همراه خواهد داشت.

عابسی به میزان و نحوه آلودگی جنگل‌های نیز اشاره کرده و گفته بود که، در استان مازندران از ۱۳ لندفیلی که مورد مطالعه قرار گرفت، ۵ مورد در ناحیه جنگلی قرار دارد که بابل، نور، تنکابن نمونه‌هایی از این لندفیل ها هستند و در وافع دور بودن مناطق جنگلی از شهرها سبب شده تا این مناطق برای دفن زباله در نظر گرفته شوند.

وی گفته بود که، علاوه بر دپوی زباله، جنگل‌ها بواسطه خصوصیت گردشگرپذیر بودن مورد آسیب عمومی هستند، مصداق عینی و بارز آن، دقیقا یک روز پس از ۱۳ فروردین به وضوح قابل لمس است.

عضو هیئت علمی دانشگاه نوشیروانی مازندران دیگر آسیب آلوده کننده به اراضی جنگلی را به تخلیه فاضلاب سپتینگ ها توسط ماشین های لجن کش در جنگل‌ها نسبت داد و تصریح کرده بود که، ماشین‌های حمل فاضلاب و برخی خودروهای حامل لجنِ تسویه خانه شهرک های صنعتی، عمدتا راهی اراضی جنگلی و رودخانه‌های میان جنگل‌ها شده و در این اماکن تخلیه مخازن صورت می گیرد.

دریا یا جنگل؛ کدام آلوده‌تر است؟

مدیرکل محیط‌زیست مازندران در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه در سال 97، سه شناگاه در دریای خزر بدون آلودگی اعلام شد اما در سال 98 این میزان به 10 نقطه رسیده است، گفت: بر اساس شاخص‌های ارزیابی، اقدامات مناسبی در  رفع آلودگی‌های دریای خزر در مازندران انجام شده است.

مدیرکل محیط زیست مازندران با بیان اینکه، تمام آلودگی‌هایی که به رودخانه در اثر نشت شیرآبه و فاضلاب‌های خانگی و صنعتی وارد می‌شود، به دریا می‌ریزد، تصریح کرد: در کنار صید بی‌رویه، این عوامل در کاهش آبزاین دریای خزر تاثیرگذار بوده است.

ابراهیمی با اشاره به اینکه روش علمی در استفاده از کود و سم در کشاورزی نداریم و نسبت به نحوه استفاده از این مواد، انتقاد شدیدی وجود دارد، خاطرنشان کرد: در چالوس یا قائم‌شهر، زباله در کنار رودخانه دفن و شیرآبه آن مستقیم وارد این رودخانه می‌شود و بنابراین نمی‌توان گفت این رودخانه‌ها آلوده نیست.

وی ادامه داد: در جایی که بشر دسترسی نداشته باشد، آلودگی کمتر است اما تمام آلودگی‌های جنگل، دریا، اراضی کشاورزی و غیره در نهایت به آب‌بندان یا دریا می‌رسد که دریا را بسیار آلوده می‌کند.