مالچ پاشی؛ احیاء یامرگ طبیعت/ نقدمخالفان به طرحی که جایگزین ندارد
دوستداران محیط زیست طی ۱۰ سال اخیر نسبت به زیان‌های کاربرد مالچ نفتی در بیابان‌زدایی هشدار داده و خواستار جایگزینی روشی بی‌خطر هستند درحالی که متولیان امر مالچ پاشی راضروری می‌دانند.
چرخش ۱۸۰ درجه مدیر کل
محمدجواد اشرف، مدیر کل حفاظت محیط زیست سوم اسفند امسال گفته بود که منطقه «بیت کوصر» علاوه بر اینکه در نزدیکی منطقه حفاظت شده میشداغ (مشداخ) قرار دارد، طبق بازدید کارشناسان این اداره کل جزو کانون‌های گرد و غبار نیز نبوده است؛ بنابراین نیازی به استفاده از مالچ نفتی برای مهار ماسه‌زارها، وجود ندارد. این سرزمین به طور کلی زیستگاه حیات وحش و پرندگان مختلفی است.
هنوز سه روز از اظهار نظر مدیر کل حفاظت محیط زیست نگذشت که چرخش ۱۸۰ درجه مدیر کل، همه دوستداران محیط زیست را بهت زده کرد. اشرفی که سه روز قبل تر در مقام حافظ محیط زیست از توقف مالچ پاشی در «بیت کوصر» دشت آزادگان به دلیل زیستگاه پرندگان و نزدیک بودن به منطقه حفاظت شده میشداغ، خبر داده بود، اعلام کرد که پس از توافق با اداره کل منابع طبیعی خوزستان، مجوز مالچپاشی نفتی در این منطقه صادر شده است.
وی در کمال تعجبِ دوستداران محیط زیست گفت که پیش از این تصور می‌کردیم که منطقه «بیت کوصر» دارای پوشش گیاهی غنی است اما در بازدید مشترک با نمایندگان اداره کل منابع طبیعی خوزستان، متوجه شدیم که منطقه مورد نظر فاقد پوشش گیاهی است و مقرر شد که مالچپاشی در مناطقی انجام شود که پوشش گیاهی ندارد.
اشرفی ادامه داد: حدود ۸۰۰ هکتار برای مالچپاشی در نظر گرفته شده که شامل تپه‌های ماسه‌ای است که هزاران سال است هیچ‌گونه پوشش گیاهی ندارد. محل مورد توافق مالچپاشی در فاصله مطمئنی از منطقه حفاظت شده میشداغ (مشداخ) دشت آزادگان قرار دارد.
مدیر کل محیط زیست خوزستان: جایگزینی برای مالچ پاشی وجود ندارد
مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان نیز در همین زمینه گفت: با توجه به اینکه جایگزینی برای مالچ نفتی وجود ندارد، نباید حساسیت زیادی نسبت به مالچ پاشی داشته باشیم زیرا جنگل‌های کهور که از ۵۰ سال پیش در خوزستان در زمین‌های ماسه‌ای کاشته شده، اثرات مثبتی داشته‌اند.
اشرفی پس از صدور مجوز به مالچ پاشی بیت کوصر پا را فراتر گذاشت و گفت: بازدیدهایی از یکی از مناطق شوش انجام شده که فاصله هشت کیلومتری با منطقه حفاظت شده میشداغ دارد و احتمال دارد، در این منطقه مالچپاشی انجام شود.
نه پوشش گیاهی نه زندگی جانوری
در همین راستا کوروش کیانی، سرپرست منابع طبیعی خوزستان در نشست با تعدادی از خبرنگاران گفت: منابع طبیعی در مقابل مراتع زیست محیطی نیست. کارشناسان ما دغدغه حفاظت از بیابان‌ها، جنگل‌ها و محیط زیست را دارند. همه فعالیت‌های ما بر مبنای سال‌ها فعالیت و تحقیق است. به همین منظور از همه خصوصاً سمن‌ها دعوت به طرح مباحث علمی و مشارکت در نشست‌هایمان می‌کنیم.
کیانی با بیان مسئله مالچ پاشی بیت کوصر افزود: کارهای ما بر اساس خرد جمعی و بهره از کارشناسانی است که فرزند همین سرزمین هستند و دغدغه دارند. این تپه‌های ماسه‌ای بر اثر باد حرکت می‌کنند و به همین منظور هیچ‌گونه پوشش گیاهی یا زندگی جانوران روی تپه‌هایی که محرک باشد منطقی نیست.
فقدان اهداف اقتصادی
وی اظهار کرد: به دوستداران محیط زیست پیشنهاد می‌کنم از کارشناسان بی طرف در مسائل منابع طبیعی و محیط زیست استفاده کنند. روستاهایی را داریم که در مسیر حرکت شن‌های روان قرار دارند و باید حیات و زیست مردم را تأمین کنیم. ما در تقابل با اکوسیستم نیستیم. اهداف اقتصادی نداریم. ما باید از منابع طبیعی به صورت کیفی حفاظت کنیم.
سرپرست منابع طبیعی خوزستان همچنین گفت: در منطقه‌ای که مالچ پاشی می‌کنیم هیچ گونه پوشش گیاهی و حیوانی وجود ندارد. ۱۰ روز بعد از مالچ پاشی هم نهال کاری می‌کنیم که این مناطق تبدیل به بهترین زیستگاه پرندگان می‌شود.
کیانی درخصوص ماده جایگزین مالچ توضیح داد: در موارد جایگزین، نزدیک ترین و بهترین روش با طبیعت انتخاب می‌شود. اگر ماده‌ای دیگر بهتر از مالچ نفتی بود و مورد تائید مجامع علمی باشد از همین امروز مالچ را قطع می‌کنم. قانون چنین اختیاری به ما نمی‌دهد که از هر ماده‌ی آزمایش نشده‌ای استفاده کنیم.
وی گفت: در عرصه طبیعی نمی‌شود ریسک کرد. باید مواد تاییدیه داشته باشند.
چرا به ملخ گیر نمی‌دهید؟
در این نشست همچنین عبدالرضا دانایی، معاون فنی منابع طبیعی خوزستان گفت: ماده ویناس را برای جایگزین مالچ تست کردیم اما جواب نداد. با افراد مختلف تفاهم نامه بستیم اما حاضر به تضمین نبودند. ما همه جا نمی‌توانیم مالچ پاشی کنیم.
دانایی با کنایه به برخی از دوستداران محیط زیست گفت: ملخ هم ممکن است منجر به قحطی شود و باید با آن مبارزه کرد. چرا کسی ملخ را مطرح نمی‌کند. آیا آنان که خود را دلسوزتر از مادر نشان می‌دهند بازار کار دارند؟
سرپرست منابع طبیعی خوزستان در ادامه گفت: در جایی که ماسه‌ها روزی دو یا سه متر حرکت می‌کنند پوشش گیاهی وجود ندارد. آیا پرندگان در چنین جایی لانه می‌کنند؟ در چنین شرایطی جاده‌های مواصلاتی و روستاها به زیر شن می‌روند.
پیش از این و در بهمن امسال بحث مالچپاشی در منطقه «فکه» در دشت آزادگان که زیستگاه گونه آهوی کمیاب است، از سوی اداره کل منابع طبیعی خوزستان مطرح و تجهیز کارگاه نیز انجام شده بود که با اعتراض فعالان محیط زیست و ورود سازمان حفاظت محیط زیست، از اجرای آن ممانعت شد.
پس از ماجرای فکه، این بار نگاه مالچ پاشان به «بیت کوصر» یکی از مهمترین زیستگاه‌های پرندگان زمستان گذر و گونه حمایت شده «هوبره» جلب شد. این منطقه رملی حاوی پوشش گیاهی غنی و تنوع زیستی خاص و کم نظیر است. از دیگر جانوران مهم این زیست بوم می‌توان به افعی شاخدار عربی، بوای شنی عربی، گکوی انگشت کوتاه ایرانی، گکوی انگشت کوتاه خاورمیانه، زیرگونه خاص ماهی شنزار، زیرگونه خاص بزمجه بیابانی، سوسمار انگشت شانه‌ای اشمیت، مارمولک کرمی شکل زادرونی، عقاب مارخور، کرکس سیاه، شاهی، بالابان، روباه شنی و گربه شنی اشاره کرد که با مالچپاشی همه این گونه‌ها نابود می‌شوند.
«مالچ» نوعی پوشش برای تثبیت شن‌های روان در مناطق بیابانی است. در خوزستان ۵۰ سال است که از نوع مالچ نفتی برای این کار استفاده می‌شود. عملیات مالچپاشی یا به تعبیر بعضی «مرگ پاشی» در نیمه دوم سال، پس از شروع باران‌های پاییزه که خاک رطوبت کافی به دست می‌آورد، آغاز می‌شود و پس از آن نهال‌های کهور در منطقه کاشته می‌شود. اکنون ۶۳ هزار هکتار از شن‌زارهای خوزستان تغییر چهره داده و تبدیل به جنگل‌های دست کاشت «کهور پاکستانی» شده‌اند.
سهم مالچ نفتی از بودجه ۲ هزار میلیاردی
معاون اداره کل منابع طبیعی خوزستان گفت: مالچ پاشی وظیفه‌ای است که به عهده ما گذاشته شده و حتی در صورت اعتراض فعالان محیط زیست، باید تعهدات خود را عملی کنیم.
عبدالرضا دانایی افزود: امسال دو هزار میلیارد ریال اعتبار برای مالچپاشی، بیابان‌زدایی و نهالکاری به این اداره کل اختصاص داده شده است که برنامه داریم در شهرستان‌های شوش، دشت آزادگان و حمیدیه آن را هزینه کنیم.
وی اضافه کرد: هیچ جایگزینی برای مالچ نفتی وجود ندارد؛ بنابراین در زمین‌های ماسه‌ای که نهالکاری امکان ندارد و عملیات «قرق» جواب نمی‌دهد، اقدام به مالچ پاشی نفتی می‌کنیم.
دانایی ادامه داد: مالچپاشی در خوزستان طبق توافق با سازمان حفاظت محیط زیست، اداره کل حفاظت محیط زیست خوزستان و اداره کل بحران استانداری اجرا می‌شود.
فعالان محیط زیست دست از اعتراض برنداشتند. در ۱۴ اسفند ماه بود که یک انجمن محیط زیستی در خوزستان، با اعلام جرم علیه اداره کل منابع طبیعی این استان، خواستار توقف مالچپاشی نفتی در خوزستان شد.
یک انجمن محیط زیستی در خوزستان از اداره کل منابع طبیعی و آبخیرداری این استان به دلیل مالچپاشی نفتی و کشتار جانوران و از بین بردن گونه‌های گیاهی، به مراجع قضائی شکایت و علیه آنها اعلام جرم کرده است.
مدیر انجمن مردم نهاد دیده‌بان جلگه سبز خوزستان درباره این شکایت توضیح داد: اداره کل منابع طبیعی خوزستان در یک هفته گذشته مالچپاشی نفتی در منطقه «بیت کوصر» دشت آزادگان را آغاز کرده، این مساله باعث کشته شدن گونه‌های گیاهی و جانوری منطقه می‌شود که برخی از آنها بسیار نادر و در فهرست گونه‌های در معرض خطر جهانی ثبت شده‌اند.
شبنم قنواتی‌زاده افزود: اعلام جرم به دادستان دشت آزادگان ارائه شده و مستندات پرونده تهیه و نظر کارشناسان و متخصصان امر نیز در حال جمع‌آوری و ضمیمه شدن است.
۱۷ اسفند کار مالچپاشی نفتی در دشت‌آزادگان که پرونده آن با شکایت یکی از انجمن‌های زیست‌محیطی خوزستان به جریان افتاده بود، با دستور مراجع قضائی متوقف شد.
مدیر انجمن زیست‌محیطی دیده بان جلگه سبز خوزستان بیان کرد: دستور دادیار شعبه اول دادسرای عمومی و انقلاب شهرستان دشت آزادگان، مبنی بر توقف عملیات مالچپاشی در منطقه «بیت کوصر» این شهرستان، به این انجمن ابلاغ شده است.
خرسندیِ نیمه تمام
اما توقف مالچ پاشی و خوشحالی فعالان محیط زیست طولی نیانجامید که خبر فعال شدنِ مجدد مالچ پاشان در منطقه به گوش رسید.
۲۵ اسفند عملیات مالچپاشی نفتی در دشت آزادگان بیت کوصر که با شکایت فعالان محیط زیست خوزستان و دستور دادستان این شهرستان متوقف شده بود، دوباره از سرگرفته شد.
سید باقر موسوی یکی از محیط بان‌های دشت آزادگان، که اطلاع رسانی درباره این منطقه را برعهده گرفته، در صفحه اینستاگرام خود از آغاز مجدد مالچ پاشی نفتی در این منطقه خبر داد.
مالچپاشی نفتی در بیت کوصر با وجود تجمع و اعتراض فعالان محیط زیست، از اوایل اسفند آغاز شده بود که اعتراض کارشناسان و فعالان محیط زیست را به دنبال داشت.
همچنین محمد درویش، عضو هیأت علمی مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور در این باره به خبرنگار مهر گفت: آنجا پوشش گیاهی خیلی خوبی دارد و اگر بتوانند منطقه را قرق کنند که دام واردش نشود، پوشش گیاهی می‌تواند کاملاً به آنجا برگردد. اصولاً جایی که میانگین ریزش‌های آسمانی اش بالای ۸۰ میلی متر در سال باشد این پتانسیل را دارد که اگر مدیریت شود پوشش گیاهی به آن ناهمواری‌های ماسه‌ای برگردد. معمولاً جاهایی که میانگین بارندگی اش کمتر از ۸۰ میلی متر در سال باشد و نزدیک به مراکز سکونتگاهی یا صنعتی و جاده‌ها یا ریل‌های قطار باشد را به سفارش مالچ پاشی می‌کنند.
درویش افزود: در غیر این صورت هیچ جایی را توصیه به مالچ پاشی نمی‌کنیم. میانگین بارندگی در خوزستان نیز دو یا سه برابر بیشتر از رقمی است که ذکر کردم و در منطقه بیت کوصر نیز همینطور است. اگر در اسفند ماه به همان منطقه بروید شاهد پوشش گیاهی خوبِ آنجا می‌شوید و نیازی به مالچ پاشی ندارد.
وی با بیان اینکه مالچ پاشی باعث می‌شود سطح زمین گرم‌تر شود توضیح داد: در نتیجه اختلاف دما افزایش پیدا می‌کند و بسیاری از جانداران ریز از بین خواهند رفت. اکوسیستم آسیب خواهد دید و بارندگی‌های که اتفاق می‌افتد به جای اینکه در زیر زمین نفوذ کند در سطح زمین جمع و تبخیر می‌شود. مالچ پاشی باعث می‌شود سطح زمین مسموم شود و جانداران آسیب ببینند و اینها خطرات جدی هستند که باید آنها را درنظر بگیریم.
عضو هیأت علمی مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور افزود: ما در بخش مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع یک طرح تحقیقاتی با عنوان تثبیت ناهمواری‌های ماسه‌ای، با و بدون مالچ را اجرا کردیم و به این نتیجه رسیدیم که این تثبیت باید بدون مالچ های نفتی انجام شود. متولیان اگر مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع را به عنوان بازوی مشورتی خودشان می‌دانند باید به نتایج این طرح که همکارانشان انجام دادند احترام بگذارند.
درویش با بیان اینکه چند سال روی این پژوهش کار شده است، افزود: چندین نمونه دیگر مالچ را نیز آزمایش کردیم و مالچی که از نظر محیط زیستی و قیمت و ماندگاری وجود داشته باشد وجود ندارد. در جاهایی که بالای ۸۰ میلی متر بارندگی هست با مدیریت چرا و قرق می‌توانیم پوشش را برگردانیم. مناطقی که نیاز به مالچ پاشی دارند بسیار محدود هستند.
وی توضیح داد: واقعیت این است که در اجرای طرح‌های قدیمی اصراری وجود دارد و می‌گویند چون ۵۰ سال است این کار را انجام می‌دهیم پس باید ادامه بدهیم در صورتی که دانش و علم در حال پیشرفت است و ما باید تلاش کنیم به این وضعیت تغییر بدهیم. در هر صورت باید از بازوی مشورتی خودشان تمکین کنند. یکی از بهترین روش‌ها، قرق کردن و استفاده از گونه‌های متناسب با اقلیم منطقه که سازگار باشند است.
درویش افزود: الان به علت بارندگی خوبی که در منطقه وجود داشته شرایط برای قرق خیلی خوب است. قرق اصلاً گران‌تر نیست اما نیاز به این دارد که جامعه محلی را همراه کنند. تشکل‌های مردم نهاد وارد کار شوند و با دامداران صحبت کنند که چرا باید این محل قرق شود و چرا می‌توانند بعد از خردادماه گونه‌های علفی که به گل رسیدند آنها را برداشت کنند.
عضو هیأت علمی مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور تاکید می‌کند: برای قرق و اجرای روش‌های نوین، نیاز به کار با مردم است و کار با مردم به هوشمندی و درایت نیاز دارد، دردسرهای خاص خودش را دارد و اینها حوصله این کار را ندارد و بی دردسرترین روش را انتخاب کردند.
درویش اظهار کرد: من و دکتر حسین آخانی و دکتر حمیدرضا عباسی عضو هیئت علمی بخش تحقیقات بیابان، نامه‌های مستقلی را برای دادستان دشت آزادگان فرستادیم و نظر رسمی و علمی خودمان که چرا مالچ پاشی غیرعلمی است را برای وی فرستادیم. امیدواریم در نظر بگیرد و دستور تعطیلی این کار را بدهد.
وی درباره تصمیم محیط زیست برای تأیید مالچ پاشی گفت: متأسفم از سازمان محیط زیست که این همه انفعالش واقعاً فقط من را دچار افسردگی می‌کند. معاون سازمان محیط زیست پای صورت جلسه‌ای را امضا کرده است که چراغ سبز به مالچ پاشی نشان می هد.
تصمیم از بالا
شبنم قنواتی، مدیر انجمن مردم نهاد دیده‌بان جلگه سبز خوزستان که پیگیرِ منع مالچ پاشی است پس از فعالیتِ مجدد مالچ پاشی در گفت وگو با خبرنگار مهر گفت: مالچ پاشان پنج روز کارشان متوقف شد و مجدد از ۲۲ اسفند شروع به کار کردند. دادستان دشت آزادگان می‌گوید، منابع طبیعی حین پاسخ دادن به ما، کارشناسان و متخصصان خودشان را می‌آورند و می‌گویند ما تجربه ۵۰ ساله مالچ پاشی را داریم. از ما هم اظهارات اساتید کشوری را در خصوص غیرعلمی بودن مالچ پاشی را خواستند تا طرح متوقف شود.
قنواتی توضیح داد: طبق نظر دادستان، همین کار را کردیم و در جلسه‌ای که با مدیر کل منابع طبیعی داشتیم می‌گویند مستندات شما به درد ما نمی‌خورد. منظورشان اظهارات شخصیت‌های علمی و کشوری است. شخصاً با مشاور مرکز پژوهش‌های مجلس شخصی به نام دکتر فاطمی صحبت کردم و وی گفت که گزارش مفصلی را برای مدیر کل منابع طبیعی خوزستان ارسال کرده است.
این فعال محیط زیست تاکید کرد: اینها فقط حرف خودشان را قبول دارند و حرف علمی هیچ استاد کشوری را نمی‌پذیرند. اصلاً انتظار نداشتم از مدیر کل حفاظت محیط زیست استان و دیگر مسئولان محیط زیست که همیشه به روز بودند اما علناً به ما گفتند که ما در حال هم اندیشی هستیم و مشخص نیست خروجی جلسه به منع مالچ پاشی ختم شود. وی را پدر محیط زیست استان می‌دانستیم اما این رویکردش برایم عجیب بود.
قنواتی افزود: سرپرست منابع طبیعی استان ابتدای جلسه گفت نه آقای اشرفی تصمیم گیرنده است و نه من می‌توانم کاری کنم و تصمیم از بالا گرفته شده است.
وی با بیان اینکه اگر مدیرکل بگوید من تصمیم گیرنده نیستم پس مفهوم مدیرکل و وظیفه اش در خوزستان چیست، اظهار کرد: کسانی که از بالا برای ما تصمیم می‌گیرد چه افرادی و با چه اهدافی هستند؟ اینقدر راحت باید برای یک مدیر کل تصمیم گیری شود؟
مدیر انجمن مردم نهاد دیده‌بان جلگه سبز خوزستان با بیان اینکه مدیران و مسئولان در این منطقه نسبت به این اقلیم و زیست بوم این منطقه نسبت به مسئولان کشوری مسلط‌تر هستند، افزود: آیا باید مسئولان کشوری بگویند اولویت یک مالچ پاشی کجاست؟ تا زمانی که پایش میدانی در این منطقه نشود چگونه برای ما تصمیم می‌گیرند؟ منطقه بیت کوصر بکر است و هیچ راه مواصلاتی ندارد و هیچ روستایی و تأسیسات نفتی و …هم آنجا نیست. ما چندین بار بازدید میدانی رفتیم و فقط یک گروه عشایر موقتی آنجا هستند.
قنواتی گفت: مساحتی که برای مالچ پاشی در نظر گرفته‌اند ۷۰۰ هکتار است که ۷۰ هکتار تا الان مالچ پاشی شده است. وقتی وارد اعتراضات شدیم برخی به یکی از افراد انجمن پیشنهاد ۵۰ میلیون تومان را می‌دهد که به من بگویند شکایتم را پس بگیرد. ما این را در جلسه مطرح کردیم و معاون منابع طبیعی در جلسه در واکنش به این صحبتمان به مدیرکل گفت ما برعکس این ماجرا را شنیدیم.
قنواتی تاکید کرد: پروژه میلیاردی است. کل بودجه حدود ۲۰۰ میلیارد تومان است. زمانی که شکایت را انجام دادیم دقیقاً یک روز بعد از شکایت این پیشنهاد به ما داده می‌شود در صورتی که چهار روز پس از شکایت، دستور توقف موقت مالچ پاشی از سوی دادستانی صادر شد.
وی درباره تلاش مالچ پاشان برای وساطت و پس گرفتن شکایتِ این انجمن گفت: بعد از شکایتمان، به مرور تلاش‌هایشان برای وساطت بیشتر شد. سعی می‌کردند کاری کنند که شکایتمان را پس بگیریم. اما من جواب تلفن هیچکدام را ندادم. می‌گفتند پیمانکار روزی ۵۰ میلیون تومان ضرر می بیند.
قنواتی توضیح داد: ما به عنوان فعال محیط زیست طبق اصل ۵۰ قانون اساسی واکنش نشان دادیم. مالچ پاشی از اوایل اسفند شروع شد. حدود ۷۰ نفر به صورت گروهی در تاریخ ۹ اسفند به بازدید رفتیم. در بازدید با برخورد خیلی نامناسبِ یگان منابع طبیعی دشت آزادگان مواجه شدیم و از برخورد آنها با ما فیلم گرفتیم. البته به مدیر کل گفتیم و گفت به یگان منابع طبیعی دشت آزادگان اخطار جدی می‌دهد. متأسفانه از ۲۲ اسفند مالچ پاشی را مجدد شروع کردند.
وی اظهار کرد: به دادستانی مراجعه کردیم و گفتند پرونده عدم صلاحیت خورده است و به استان منتقل و از بالا دستور صادر شده است. سپس به دادگستری در منطقه باهنر اهواز مراجعه کردیم و دادگستری باهنر گفت هنوز پرونده به این شعبه ارسال نشده است. بعداً از طریف یکی از نمایندگان جدید مجلس اهواز متوجه شدیم که پرونده را ثبت سیستم نکردند. همه اینها باعث ایجاد زمان برای مالچپاشان می‌شود.
مدیر انجمن مردم نهاد دیده‌بان جلگه سبز خوزستان ضمن ابراز تأسف برای تعدادی از مسئولان محیط زیست استان گفت: طی جلسه‌ای که با منابع طبیعی و محیط زیست داشتیم متأسفانه افرادی که باید یکه تاز حفاظت از محیط زیست و منابع طبیعی استان باشند متأسفانه متزلزل‌ترین افراد در جلسه بودند. حتی حس کردیم که مدیر کل منابع طبیعی را می‌شود با گفت وگو و استدلال قانع کرد اما دیگر مسئولان را خیر.
گره در باد نزن
به نظر می‌رسد طبق گفته متولیان، مالچ پاشی یک تعهد و دستور است که باید عملی شود. برخلاف اظهارات شخصیت‌های علمی کشور اما پروژه مالچ پاشی پس از توقفی کوتاه دوباره از سر گرفته شد. سکوت بسیاری از مسئولان دراین باره خصوصاً استاندار خوزستان می‌تواند حاوی پیام‌هایی برای فعالان محیط زیست باشد. پیامی که شاید به آنها می‌گوید گره در باد نزنید. مالچپاشی وظیفه است.