فرارو: اقدام در چارچوب مقررات طرح تفصيلي تهران، اگر چه فعلا فقط براي مديران شهري و انبوه‌سازان «اجباري» شده اما استفاده از آن براي بخشي از بازار مسكن نيز جنبه «احتياط» پيدا كرده به طوري كه در 4 نوع معاملات ملك اگر خريدار بدون اطلاع از جزئيات طرح تفصيلي، اقدام به معامله كند، خطر ناشي از هماهنگ نبودن ملك با طرح، مي‌تواند سود احتمالي را به ضرر مالي تبديل كند.
با اجراي طرح تفصيلي و سخت‌گيري‌هايي كه شهرداري‌هاي مناطق موظف شده‌اند بابت ملاك‌عمل قرار دادن اين طرح در مراحل صدور پروانه و پايان‌كار ساختماني به كار ببرند، بازار ملك به گونه‌اي شده كه براي املاك هر محله در تهران، يك نوع مشخصي از مقررات تعريف شده است به اين صورت كه هر نوع ساخت‌وسازي كه «كاربري» و «تعداد طبقات» در آن با ضوابط طرح‌تفصيلي آن محله ناسازگار باشد، «غيرقانوني» تلقي شده و سازنده آن بايد در قالب متخلف ساختماني نسبت به تخريب يا پرداخت جريمه خلافي، اقدام كند.
خط‌قرمز ترسيم شده در بازار ملك از آنجا كه عملا آپارتمان‌ها و ساختمان‌هايي كه هنوز مسكوني نشده است را هدف قرار مي‌دهد، شرايط جديدي را در بازار مسكن به وجود آورده كه تحت تاثير آن خريداران 4 گروه از املاك شامل ملك در حال ساخت، زمين، ملك كلنگي و املاك بدون سند، بايد قبل از توافق با فروشنده، از سازگار بودن ملك با طرح‌تفصيلي، اطمينان حاصل كنند.
هر چند مديران شهرداري‌تهران اعلام كرده‌اند، مقررات طرح تفصيلي فقط شامل ساختمان‌هايي مي‌شود كه تاريخ دستور‌نقشه آنها متعلق به سال91 و بيشتر باشد، اما چون تشخيص اين شاخص (زمان صدور دستور نقشه) براي عموم مردم كه اغلب فاقد تخصص ساختماني هستند، غير ممكن است، معاونت شهرسازي شهرداري تهران راه ساده‌تري را براي رعايت احتياط در خريد ملك، پيشنهادكرده است.
عليرضا جاويد، معاون شهرسازي و معماري شهرداري تهران در اين باره به «دنياي‌اقتصاد» گفت: خريداران قبل از معامله ملك و آپارتمان مي‌توانند كدنوسازي ملك –شماره فيش نوسازي كه شهرداري سالانه براي همه املاك تهران صادر مي‌كند- را از فروشنده دريافت كنند و از طريق سايت شهرداري، كاربري تعيين‌شده در طرح تفصيلي را براي آن ملك استعلام كنند.
جاويد همچنين تصريح كرد: دفاتر خدمات الكترونيك شهر نيز از روي آدرس و كروكي محل ملك واقع‌شده، موظف شده‌اند براي شهروندان اطلاعات طرح تفصيلي را تشريح كنند.
همچنين با هماهنگي‌هايي كه با اداره درآمد شهرداري‌تهران انجام شده، براي املاك فاقد كدنوسازي، ظرف يك هفته، كدنوسازي صادر مي‌شود تا استعلام طرح تفصيلي براي آنها نيز ممكن شود.
معاون شهرسازي شهرداري‌تهران با تاكيد بر اينكه خريداران در بازار مسكن بايد با اطلاع كامل درباره سرنوشت ملك موردنظر در طرح تفصيلي، اقدام به معامله كنند، گفت: جزئيات طرح تفصيلي از طريق سايت اينترنتي شهرداري‌تهران، شهرداري‌هاي مناطق و دفاتر خدمات الكترونيك قابل دسترس است و اطلاعاتي شامل كاربري، تعداد طبقات مجاز و همچنين مساحت قابل ساخت براي هر ملك براساس مقررات طرح تفصيلي، قابل ارائه است.
پيامد عدم احتياط و استعلام به گزارش «دنياي‌اقتصاد» با نزديك‌شدن به فصل نقل‌وانتقالات ملكي از يك‌سو و خريد‌وفروش زمين و ملك‌كلنگي از سوي ديگر، چنانچه خريدار و فروشنده در بازار مسكن توجهي به اسناد طرح تفصيلي تهران نداشته باشند، معامله آنها پرريسك محسوب مي‌شود.
اولين پيامد ناشي از بي‌توجهي به مقررات طرح تفصيلي، متوجه خريداران زمين به خصوص در مناطقي كه زمين خام در سطحي قابل توجه عرضه مي‌شود (همچون منطقه22)، است.
بخشي از زمين‌هاي خام كه تا پيش از اين داراي كاربري مسكوني بودند از حالا به بعد ممكن است در پهنه غيرمسكوني قرار گرفته باشند و بالعكس به اين معني كه كاربري تجاري يكسري از زمين‌ها با اجراي طرح تفصيلي احتمال دارد مشمول پهنه مسكوني يا فضاي سبز شده باشد كه اين تغييرات را فقط «استعلام اينترنتي از طرح تفصيلي» مي‌تواند تشريح و مشخص كند.
پيش‌خريد در تيررس طرح‌تفصيلي بعد از بازار زمين، بازار پيش‌فروش واحدهاي مسكوني در تيررس طرح‌تفصيلي قرار دارد.
در حال حاضر به دليل خلأ قوانين و مقررات حقوقي محكم در بازار پيش‌فروش مسكن، اغلب سازنده‌ها قبل از آنكه از شهرداري مجوز پيش‌فروش بگيرند، در مراحل اوليه ساخت و حتي بدون آنكه پروانه ساخت دريافت كنند، اقدام به پيش‌فروش مي‌كنند كه در اين مسير احتمال دارد پيش‌خريداران در انتهاي پروژه صاحب ملكي شده باشند كه از اساس با محتويات طرح تفصيلي در تضاد است. رايج‌ترين تخلف در چنين ساخت‌وسازهايي عبور از تراكم مجاز و ساخت تعداد بيشتر از حد طبقات است.
كارشناسان در اين باره به پيش‌خريداران هشدار مي‌دهند كه قبل از انجام معامله، اسناد مربوط به صدور پروانه ساخت، مجوز پيش‌فروش و همچنين برگه استعلام طرح تفصيلي را رويت كنند.