خشکی چشم، علت‌ها و درمان طبیعی
گاهی برطرف کردن خشکی چشم فوق العاده ساده است؛ مثلا مرتبا پلک زدن می‌تواند مشکل را رفع کند، مخصوصا در افرادی که تمام روز را به صفحه‌ی اسکرین خیره می‌شوند. پلک زدن باعث ایجاد لایه‌ای مرطوب روی چشم‌ها می‌شود که می‌تواند جلوی خشکی چشم را بگیرد. اما پلک زدن همیشه هم چاره‌ی کار نیست، زیرا خشکی چشم می‌تواند به دلایل گوناگونی ایجاد شود. ممکن است علت خشکی چشم شما، یک بیماری باشد یا فاکتور‌هایی محیطی مانند باد، عوارض جانبی دارو و یا سالخوردگی.
علائم خشکی چشم
- احساس سوزش، خارش یا زبری در چشم
- آبریزی زیاد چشم‌ها و به دنبال آن دوره‌ای خشکی چشم
- ترشحات چسبناک از چشم
- تاری دید، دو بینی و یا ضعف بینایی
- حساسیت به نور
- قرمزی چشم
- کاهش تحمل فعالیت‌هایی که نیاز به مدتی طولانی تمرکز و توجه چشم‌ها دارند (مثلا مطالعه یا کار کردن با کامپیوتر)
- خستگی چشم
- احساس ناراحتی به هنگام استفاده از لنز‌های تماسی
علت‌های خشکی چشم
خشکی چشم، علت‌های گوناگونی می‌تواند داشته باشد. با افزایش سن، احتمال خشکی چشم بیشتر می‌شود، اما عواملی مانند برخی از بیماری‌ها، دارو‌ها و سبک زندگی نیز می‌توانند سبب خشکی چشم شوند.
- دارو‌هایی مانند آنتی هیستامین‌ها، ضد احتقان‌های بینی، درمان جایگزینی هورمون، قرص‌های ضد بارداری، دارو‌های ضد افسردگی، رتینوئیدها، دارو‌های دیورتیک (ادرارآور) و دارو‌های فشار خون
- آلرژی‌هایی که بر چشم‌ها اثر می‌گذارند
- کمتر پلک زدن به دلیل خیره شدن به مانیتور کامپیوتر یا ابزار‌های الکترونیکی به مدت طولانی
- استفاده‌ی طولانی مدت از لنز‌های تماسی
- عوارض ناشی از آرتریت روماتوئید، لوپوس، سندرم شوگرن و سایر اختلالات خود ایمنی
- ورم ملتحمه‌ی چشم
- بیماری‌های پوستی مانند پسوریازیس یا روزاسه
- کمبود چربی در بدن یا سوء جذب چربی
- کمبود‌های مواد مغذی (ویتامین A یا ویتامین B۱۲)
- مصرف سیگار و الکل
- بیماری‌هایی مانند اختلالات تیروئید و دیابت
راهکارهای خشکی چشم
این نکته‌ی مهم را نیز باید بدانید که خشکی چشم زمانی روی می‌دهد که اشک‌ها خیلی زود تبخیر می‌شوند یا چشم‌های‌تان به اندازه کافی اشک تولید نمی‌کنند. اگر چشم‌های‌تان خیلی کم اشک تولید می‌کنند باید به پزشک مراجعه کنید، اما اگر اشک‌های‌تان فورا تبخیر می‌شوند، راهکارهای طبیعی که در ادامه به شما توصیه می‌کنیم می‌توانند مشکل‌تان را تا حدود زیادی رفع کنند.
زیاد آب بنوشید
بدون تردید آب، مهم‌ترین نوشیدنی است. تمام قسمت‌های بدن، از جمله چشم‌ها، برای عملکرد مناسب به آب نیاز دارند. نوشیدن دست کم دو لیتر آب در روز باعث می‌شود غدد اشکی یا لاکریمال، اشک به اندازه کافی تولید کنند. خوردن غذا‌هایی که محتوای آب بالایی دارند، مانند هندوانه، آناناس و خیار نیز به تولید اشک کمک می‌کنند.
از کمپرس گرم استفاده کنید
کمپرس گرم، راه حل بسیار خوبی برای رفع التهاب پلک‌هاست. پلک‌های ملتهب می‌توانند جلوی تولید غدد چربی را بگیرند و در نتیجه خشکی چشم ایجاد کنند. حوله‌ی تمیزی را به آب گرم آغشته کنید و سپس آن را روی چشم‌های بسته‌تان کمپرس کنید. دست کم یک دقیقه، کمپرس را فشار دهید. این راهکار را می‌توانید هر روز به کار ببرید تا از التهاب پلک‌های‌تان کاسته شده و چشم‌های‌تان مرطوب بمانند.
بیشتر امگا ۳ مصرف کنید
اشک ترکیبی از آب، چربی و موکوس است. افزایش مصرف امگا ۳ می‌تواند تولید چربی را که برای ترشح اشک لازم است بیشتر کند. از ماهی‌هایی مانند ساردین و تن می‌توانید امگا ۳ فراوانی دریافت کنید. بذر کتان و گردو نیز از منابع فوق العاده امگا ۳ محسوب می‌شوند.
از عینک آفتابی قوس دار که چشم‌ها را کاملا پوشش می‌دهد استفاده کنید
زمانی که در فضای باز هستید، ممکن است باد، علت تبخیر فوری اشک‌های‌تان باشد. همچنین ممکن است با قرار گرفتن جلوی پنکه و کولر و سشوار دچار مشکل خشکی چشم شوید. عینک‌های آفتابی قوس دار کمک می‌کنند تا باد به چشم‌های‌تان نرسد، در نتیجه چشم‌های‌تان مرطوب خواهند ماند.
سیگار را ترک کنید
خیلی از افراد عوارض منفی سیگار کشیدن را می‌دانند، اما آیا می‌دانستید که سیگار می‌تواند سبب خشکی چشم‌ها نیز بشود و ریسک آب مروارید را به میزان قابل توجهی بالا ببرد؟ دود تنباکو، حتی دست دوم آن، چشم‌ها را تحریک می‌کند. در واقع گزارش‌ها نشان می‌دهند سیگار کشیدن، احتمال خشکی چشم‌ها را دو برابر می‌کند.
به اندازه کافی ویتامین A مصرف کنید
حتما می‌دانید که ویتامین A برای سلامت چشم‌ها ضروری است. کمبود این ویتامین می‌تواند عوارض جدی به جا بگذارد از جمله خشکی چشم‌ها، ضعف بینایی، زخم قرنیه، نابینایی و حساسیت به نور. با دریافت ویتامین A کافی از سبزیجات برگدار سبز، میوه‌ها و تخم مرغ، از این عوارض چشمی پیشگیری کنید.
ویتامین D بیشتر مصرف کنید
افرادی که کمبود ویتامین D دارند ممکن است مستعد خشکی چشم باشند. مطالعه‌ای دریافته است سطح ویتامین D در افرادی که دچار خشکی چشم هستند به میزان قابل توجهی پایین‌تر از سطح ویتامین D در افرادی است که خشکی چشم ندارند.
اصلاح سطح ویتامین D می‌تواند علائم خشکی چشم را تسکین بدهد. در پژوهشی مصرف مکمل ویتامین D سبب افزایش ترشح اشک، کاهش تبخیر اشک و کاهش التهاب چشم در افراد دچار خشکی چشم که دارو‌های رایج اثر گذار نبوده شده بود.
نور درمانی و ماساژ پلک چشم را امتحان کنید
اگر خشکی چشم‌های‌تان شدید است، تکنیک نور درمانی می‌تواند بسیار موثر واقع شود. طبق مطالعه‌ای، استفاده از نور درمانی و به دنبال آن، ماساژ پلک‌ها به کاهش علائم خشکی شدید چشم‌ها در ۸۷ درصد بیماران کمک می‌کند.
جدی و پُرشدت ورزش کنید
قرار نیست راهکار بیفایده به شما ارائه بدهیم! ورزش و تمرین واقعا می‌تواند خشکی چشم را برطرف کند، زیرا جریان خون را در بدن بهبود می‌دهد که متعاقبا ترشح چربی در چشم‌ها را افزایش خواهد داد. شاید مجبور شوید راهکاری گوناگون را امتحان کنید تا ببینید کدامیک برای شما موثرند. اما اگر هیچ کدام چاره ساز نبودند به پزشک مراجعه کنید.
هر ۲۰ دقیقه چشم از کامپیوتر بردارید
خیلی از شغل‌ها نیازمند این هستند که هر روز ساعت‌ها مقابل کامپیوتر بنشینید و به مانیتور خیره شوید. اگر هر چند دقیقه یک بار چشم از مانیتور بردارید، بیشتر پلک خواهید زد. طبق توصیه‌ی آکادمی چشم پزشکی آمریکا، قانون ۲۰ – ۲۰ – ۲۰ را رعایت کنید: هر ۲۰ دقیقه چشم از مانیتور بردارید و دست کم ۲۰ ثانیه یه چیزی که ۲۰ فوت (۶۱۰ سانتیمتر) از شما فاصله دارد نگاه کنید. خیره شدن به چیز‌هایی که به ما نزدیک هستند، فشار زیادی به چشم‌ها وارد می‌کند، بنابراین این تمرین می‌تواند به چشم‌ها استراحت بدهد.
مانیتور کامپیوتر را کمی پایین‌تر قرار دهید
اگر با کامپیوتر روی میزی کار می‌کنید شاید بهتر باشد مانیتور را کمی پایین‌تر بیاورید تا نگاه‌تان هم کمی به سمت پایین متمایل شود. بدین ترتیب مجبور نیستید چشم‌های‌تان را خیلی باز کنید، در نتیجه کمتر خشک خواهند شد.
چشم‌ها را شستشو بدهید
اگر خشکی چشم دارید، هنگامی که صورت‌تان را می‌شویید به چشم‌های‌تان بیشتر توجه کنید و بهتر آن‌ها را شستشو بدهید. تمیز کردن پلک‌ها و اطراف آن با یک صابون ملایم یا شامپو بچه می‌تواند التهاب روی پلک‌ها را کاهش بدهد. چشم‌ها را ببندید و با شوینده‌ی ملایم‌تان، اطراف چشم‌ها را به آرامی ماساژ بدهید و سپس با آب سرد یا ولرم آبکشی کنید. این شیوه شستشو، پیش از استفاده از کمپرس گرم توصیه می‌شود.
از عینک مخصوص پیاز پوست کندن یا عینک شنا استفاده کنید
عینک‌های مخصوص پوست کندن پیاز، ابزار‌های مناسبی هستند که می‌توانند جلوی تحریک چشم‌ها را هنگام پوست کندن یا خُرد کردن پیاز بگیرند. اگر عینک شنا دارید می‌توانید از آن هم استفاده کنید.
از دستگاه رطوبت ساز یا فیلتر هوا استفاده کنید
حفظ رطوبت و تمیزی هوا نیز می‌تواند علائم خشکی چشم را تسکین بدهد. دود، باد و یا خشکی هوا، تبخیر اشک‌ها را افزایش داده و منجر به خشکی چشم‌ها می‌شوند.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنید
خشکی چشم‌ها می‌تواند موقتی باشد و بعد از دوره‌ای رفع شود. اما در برخی موارد می‌تواند جدی‌تر شده و نیاز به درمان پزشکی پیدا کند. در چنین شرایطی اگر خشکی چشم را درمان نشده رها کنید ممکن است دچار درد شوید، به قرنیه آسیب بزنید و یا بینایی‌تان را از دست بدهید. در صورت داشتن علائم زیر باید به پزشک مراجعه کنید:
- قرمزی و التهاب چشم‌ها
- خشکی دهان
- سر درد
- درد، سفتی و تورم مفاصل
- تاری دید، دو بینی و ضعف بینایی
- دیدن هاله‌ی نور
- خشکی چشم که مدت دار شده
- زردی پوست و زردی سفیدی چشم‌ها
- آسیب چشم یا عفونت چشم (مثلا چشم صورتی)
- اگر بیماری خاصی مانند دیابت، کم کاری تیروئید، هپاتیت یا بیماری کلیوی دارید و دچار خشکی چشم شده‌اید باید با پزشک‌تان مشورت کنید.