ریشه مشکل روابط عمومیها و خبرنگاران از کجاست؟
ریشه مشکلات مسئولان روابط عمومی سازمانهای مختلف و خبرنگاران در جریان یک نشست مورد بررسی قرار گرفت و راهکارهایی برای حل این مشکلات ارائه شد.
به گزارش ایسنا، عصر جمعه، ۲۷ اردیبهشت ماه نشستی به مناسبت روز ملی روابط عمومی و ارتباطات با حضور جمعی از مدیران روابط عمومی در سازمانهای مختلف و همچنین نمایندگانی از ایسنا در محل خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) برگزار شد.
در این نشست به موضوع ارتباط بین روابط عمومیها و رسانهها پرداخته شد.
مهمانان این نشست سیدغلامرضا کاظمی دینان، رئیس شورای سیاستگذاری هفته روابط عمومی، حمید شکری خانقاه پژوهشگر و استاد دانشگاه، ابوالقاسم حکیمیان، عضو شورای مشورتی ستاد برگزاری هفته روابط عمومی، امیر لعلی، رئیس اداره کل روابط عمومی بانک صادرات و عضو شورای سیاستگذاری هفته روابط عمومی، سید حجت هاشمی یرکی، مدیر مسئول و صاحب امتیاز پایگاه خبری تحلیلی ایران مراسم نیوز و عضو شورای سیاستگذاری هفته روابط عمومی، بهروز تقیپور، عضو شورای سیاستگذاری هفته روابط عمومی، بهنام تقیپور، دبیر ستاد برگزاری هفته روابط عمومی، بهروز راعی، عضو شورای سیاستگذاری هفته روابط عمومی، مریم سلیمی پژوهشگر و استاد دانشگاه، پارسیان، مدیر روابط عمومی شهرداری منطقه ۲۰، زینب لک، مدیر بخش فرهنگی و روابط عمومی امور پناهندگان استانداری تهران، ناصر رزاقمنش، عضو شورای سیاستگذاری هفته روابط عمومی، مونا رحمانی، مدیر روابط عمومی و امور بینالملل خانه هنرمندان ایران، سید فرید میرموسوی، مدیر روابط عمومی بیمه دی و ادریس سالاری، مشاور روابطعمومی بانک صادرات ایران بودند.
در ابتدای این نشست، علی متقیان، مدیرعامل ایسنا ضمن تبریک روز روابط عمومی از اهداف تأسیس خبرگزاری دانشجویان ایران گفت و خاطرنشان کرد: تا قبل از تأسیس ایسنا به جز واحد مرکزی خبر، تنها خبرگزاری ایرنا به صورت تلکس در اختیار مؤسسات و رسانههایی قرار میگرفته که آبونه بودند. جهاد دانشگاهی پیشقدم شد و خبرگزاری ایسنا را به صورت دیجیتال و اینترنتی تأسیس کرد. ایسنا در تاریخ ۱۶ آذر سال ۱۳۷۸ با پیام رهبر معظم انقلاب مبنی بر «اخبار خوب، مفید و امید بخش مخابره کنید»، کار خود را آغاز کرد. با ورود ایسنا به عرصه خبر، اخبار به صورت رایگان در اختیار رسانهها و عموم مردم قرار داده شد. ایسنا کار خود را با دانشجویانی آغاز کرد که تا آن روز کار خبری نکرده بودند اما موفق شدند در کمتر از یک سال نام خود را بر سر زبانها و نقش خود را در رسانهها مشاهده کنند. خوشبختانه ایسنا از ابتدا تاکنون بدنه دانشجویی خود را حفظ کرده است.
او ادامه داد: خبرنگاران مشغول در ایسنا، تحت آموزش مدیران ایسنا تربیت شده و میشوند. ملاک ما برای انتخاب خبرنگار، انتخاب از بین دانشجویانی است که پس از شرکت در کلاسهای آموزش، نمره قبولی داشته باشند، سن آنها زیر ۲۵ سال باشد و وابستگی به احزاب سیاسی نداشته باشند.
مدیرعامل ایسنا گفت: صحت خبر برای ایسنا اصل است. امانتداری اصل دیگر است. شاید گاهی تأخیر داشته باشیم ولی همیشه بر صحت خبر ایسنا تأکید داریم. اخلاق در ایسنا حرف اول را میزند و با آبروی کسی بازی نکرده و نمیکنیم. ایسنا در خط انقلاب اسلامی و مروج اندیشه امام (ره) و رهبری انقلاب اسلامی است و از همه ارکان نظام به صورت یکسان حمایت میکنیم.
وی ادامه داد: خوشحالیم که ایسنا مرجع معتمد رسانه و مطبوعات کشور به شمار میرود.
مدیر عامل ایسنا در نقد روابط عمومیها این پرسش را مطرح کرد که «چه زمانی به مهجوریت روابط عمومیها پایان داده میشود؟»
او سپس اضافه کرد: عملکرد روابط عمومیها بهگونهای شده که ارتباط عمده آنها با مردم قطع شده و بیشتر تلاش میکنند که با بالادستی خود در ارتباط باشند و رضایت آنها را کسب کنند. امروزه ما در اتاق شیشهای زندگی میکنیم و همه چیز به لحظه مخابره میشود. باید خود را با این دنیا مطابقت دهیم و بدانیم دیگر پنهان کردن، راه به جایی نمیبرد. در حال حاضر اغلب روابط عمومیها یک سایت دارند که خبرنگار را موظف میکند در سایتها به جستجوی خبر بپردازد و حتی پاسخدهنده تلفن هم نیستند. این یک توهین به خبرنگار به حساب میآید. باید در این امر تجدید نظر شود. روابط عمومی باید به مردم اطلاعرسانی کند و اخبار درست را به خوبی به خبرگزاریها مخابره کند؛ نه اینکه خبر را پنهان کند که مردم اعتمادشان را از دست بدهند و به سراغ رسانههای داخلی نروند و حقیقت خبر را از جای دیگر بشنوند.
متقیان بیان کرد که روابط عمومی باید خبر مهم را در هر شرایطی به دست خبرنگار برساند؛ حتی اگر نخواهد آن روز منتشر شود، میتواند با خبرنگار برای زمان انتشارش هماهنگ شود. این کار باعث میشود خبرنگار بعداً از دیدن آن خبر به خود افتخار کند که خبر را میدانسته ولی امانتداری کرده است.
مدیرعامل ایسنا در همین راستا گفت: اگر خبرنگار بعداً خبری را که روابط عمومی در اختیار او قرار نداده، به هر نحوی پیدا کرد و آن را به انتشار رساند، باید انتظار دردسر برای خود روابط عمومی و جامعه را داشت. روابط عمومیها باید با خبرنگارها همکاری داشته باشند.
در این نشست همچنین غلامرضا کاظمی دینان گفت: واقعیت این است که همیشه گفتهام که اگر امروز من در کارم موفق بودهام، ۸۰ درصد آن را مدیون رسانهها و خبرنگارها هستم. رسانهها از من حمایت کامل داشتهاند. هیچ خبرنگار و رسانهای نبوده که تا به حال از من توقعی داشته باشد. خبرنگارها، آدمهای سالمی هستند؛ با اینکه مشکلات زیادی در کار خود دارند. ارتباط بین روابط عمومی و رسانهها باید یک ارتباط خوب باشد چون همه پشت یک میز درس خواندهایم و الآن هم همه یک هدف را دنبال میکنیم. ما در مقابل افکار عمومی مسئولیم و باید شفاف و صادقانه عمل کنیم و در کنار هم یکدیگر را کامل کنیم که اگر اینگونه نباشد، برای همه جا مشکل ایجاد خواهد شد.
او ادامه داد: چه ایرادی دارد که اگر سازمانمان مشکلی داشته باشد، به نوعی به گوش خبرنگاران برسانیم؟ مطمئن باشیم مخاطبانمان، ما را حمایت خواهند کرد. اگر صداقت نداشته باشیم، خبر از جای دیگر درز میکند و برای ما بد خواهد شد. ما فکر میکنیم با پول دادن به یک رسانه و خبرنگار کار درست میشود؛ در حالی که چه بسا بدتر است. فقط رفاقت عمل میکند. ولی با این حال وظیفهای نیز داریم و میتوانیم خبر را خودمان به خبرنگاران بدهیم. همکاری ما به نفع ماست.
کاظمی دینان با بیان اینکه روابط عمومی نیز باید اخلاق حرفهای داشته باشد، افزود: روابط عمومیها باید در رسانهها حضور پیدا کنند و از همکاری که دارند، تشکر کنند. ما فکر میکنیم خبرنگاران به ما نیازمند هستند. این در حالی است که رسانهها به دلیل وظیفهای که در مقابل افکار عمومی دارند، به ما نیازمندند. ایرادی ندارد در موقعیت خاص از خبرنگار و رسانهای که به ما سرویس میدهد، قدردانی کنیم. امروز روابط عمومیها کارشان واقعاً سخت است. چون این کار صبوری، تحمل و فن بیان میخواهد. برای اینکه بتوانیم افکار عمومی را در این شرایط سخت راضی نگه داریم، باید ارتباط خود را با رسانهها زیاد کنیم. رسانهها ما را به اوج میبرند. وقتی که به ما تهمت زده میشود، رسانههای رسمی هستند که ما را نجات میدهند.
ابولقاسم حکیمیان نیز خطاب به مدیرعامل ایسنا بیان کرد که همیشه دغدغههایی بین روابط عمومی و رسانهها وجود داشته است. شما خط مشی خود را بیان کردید ولی در مواجهه با اخباری که مخالف سیستم هستند و در جامعه اتفاق میافتند، چه برخوردی دارید؟
علی متقیان پاسخ داد: ما سعی میکنیم این خبرها را مخابره کنیم و ببینم چه شده که این اتفاقات رخ داده است؛ مثلاً در تجمع اخیر دانشگاه تهران هم از زبان دانشجویان و هم از زبان معاون فرهنگی دانشگاه ماجرا را نقل کردیم. ما هیچ وقت جز راست نمیگوییم و سعی میکنیم خبری را مخفی نکنیم. هدفمان آگاهیدهی به افکار عمومی است.
او در ادامه با بیان این که شما پیشکسوتان روابط عمومیها تلاش کنید فرهنگ غلط هدیه دادن به خبرنگاران حذف شود، ادامه داد: متأسفانه به هربهانه به خبرنگاران هدیه میدهند و فکر میکنند قلم آنان را به خدمت میگیرند. با فرهنگ غلط مقابله کنید و به جای آن حرمت خبرنگار را با در اختیار دادن اطلاعات خوب و مفید حفظ کنید. بهتر است سعی کنیم رفاقت را جایگزین هدیه کنید. با پول نمیشود یک رسانه و خبرنگار را خرید؛ مطمئن باشید نتیجه عکس خواهد داد.
حمید شکری خانقاه نیز گفت: اگر میبینید که جامعه روابط عمومی با رسانه شکاف دارد، به خاطر غیرحرفهای عمل کردن برخی خبرنگاران است که آفتی برای سازمان خود و روابط عمومی میشوند. اگر الآن هر روابط عمومی یک سایت دارد، به خاطر خواسته روابط عمومی جهت قطع کردن ارتباط خود با این خبرنگاران غیرحرفهای است. بسیاری از خبرنگاران دوره دیدهاند ولی دوره حرفهای ندیدهاند. در گزینش افرادی که برای یک بخش انتخاب میشوند، باید دوره حرفهای آن حوزه نیز صورت بگیرد. برخی خبرنگاران هنوز عقب هستند و نتوانستهاند خود را با تغییرات شبکهای دنیا وفق بدهند. جناحبندی هنوز در رسانههای ما حاکم است. اینها باعث شده هنوز درباره تعامل روابط عمومی و خبرنگار صحبت کنیم. از طرفی نیز بحث منفعت مطرح است. الآن مردم به تصویر بیش از نوشته اهمیت میدهند و توصیه میکنم این بخش نیز در ایسنا لحاظ شود.
کاظمی دینان در ادامه درباره آگاهی روابط عمومی به کار خود، گفت: یک روابط عمومی باید به کار خود واقف باشد. بعضی از روابط عمومیهای ما مقصرند که خیلی کارها صورت نمیگیرد. چون توانایی این کار را ندارند و تنها مسئولیت آن را قبول میکنند ولی نباید قبول کنند. خیلی وقتها در یک سازمان افراد آشنای خود را به عنوان روابط عمومی میگذارند. مدیری که روابط عمومی درست و متخصص نداشته باشد، بعداً دچار مشکل خواهد شد. بعضی از روابط عمومیهای ما خیلی ضعیف هستند و اصلاً درک این کار را ندارند و تنها دنبال این هستند که ببینند رئیسشان چه میگوید.
امیر لعلی هم با بیان اینکه پیش از روابط عمومی بودن، روزنامهنگار است، گفت: همیشه برایم سوال بود که چرا خبر یک سازمان دولتی در خبرگزاریها به راحتی کار میشود ولی برای خبر یک سازمان خصوصی باید پول دهند تا کار شود. گاهی خبرهایی در توئیتر یا اینستاگرام رسانهها پر میشود که خیلی کلیشهای هستند و برای این فضاها مناسب نیستند. در ایران قوانین مطبوعات کار خبررسانی را محدود کرده و جلوی کار رسانهها را گرفته است. الآنرسانههای خصوصی راحتتر کار میکنند. امروزه میبینیم که رسانهها، خبری را منتشر میکنند که صحت آن را از منبع و روابط عمومی نمیپرسند. رسانه بدون روابط عمومی زنده میماند ولی روابط عمومی نه. البته بخشی از آن، تقصیر روابط عمومیهاست. روابط عمومی نیازی به سایت ندارد بلکه به رسانه نیاز دارد ولی وقتی رسانه به روابط عمومی پشت میکند، مجبور هستیم که این کار را انجام دهیم.
علی متقیان در راستای این صحبت گفت: من سایت داشتن روابط عمومی را رد نکردم. اینکه شما میگوئید خبر را از سایت برداریم را اشتباه میدانم. به نظر من ایرادی ندارد سالی یک بار جشنی بگیرید و در آن روز به خوبی از خبرنگاران تقدیر کنید.
زینب لک نیز عنوان کرد: به نظر من بهتر است که دستمزد و حقوق خبرنگار را در سطح بالایی در نظر بگیرند تا خبرنگار از رسالت خود جا نزند. ما باید از این فضای رویاگونه که خبرنگار اخلاقمدار است فاصله بگیریم چون هر کسی ممکن است در موقعیت بدی قرار بگیرد.
در ادامه مریم سلیمی گفت که روابط عمومیها آنگونه که باید، دروازهها را به روی خبرنگار باز نمیکنند. بحث اعمال روابط عمومی در جریان بحران باید در نظر گرفته شود. الآن اگر تعامل بین روابط عمومی و رسانه نباشد، سونامی اخبار جعلی ما را با خود خواهد برد.
مونا رحمانی هم این سوال را مطرح کرد که ایسنا تا چه حد با دستاوردهای خبری در حوزه بینالمللی آشناست؟ او گفت: در تمام دنیا خبرنگارانی که در حوزه بحران فعالیت میکنند، حتماً باید در آن حوزه آموزش دیده باشند و گرایش آن حوزه را داشته باشند. باید با خبرنگاران تخصصی روبهرو باشیم.
به این سوال از طرف یکی از مدیران ایسنا چنین پاسخ داده شد: خبرگزاری یک مفهوم عام دارد. در حوزههای حساس، خبرنگاران تازهکار را قرار نمیدهیم ولی در برخی حوزهها ناگزیریم. خبرنگارانی که در ایسنا فعال هستند، الزاماً ارتباطات نخواندهاند. با این حال سعی میکنیم خبرنگاران را با توجه به رشتهشان در حوزههای مختلف قرار دهیم.
در پایان دیگر حضار درباره لزوم برگزاری جلسات آسیبشناسی روابط عمومی و رسانهها و لزوم گسترش اعتماد و امید در جامعه از طریق رسانهها گفتند.