اگر راننده هستید و خودروی شخصی دارید، احتمالا یکی از دغدغه‌های شما این است که در فصل سرما چگونه باید از خودروی خود مراقبت کنید. با تغییر فصل و آمدن ماه‌های سرد سال، سیستم خودروی شما باید با شرایط آب‌وهوایی جدید هماهنگ شود تا بتواند بهتر عمل کند و دچار مشکل نشود. این امر نیازمند این است که شما به‌عنوان مالک خودرو، بازبینی کلی از وسیله نقلیه خود انجام دهید.
برای این کار نیاز به تخصص ندارید، فقط کافی است نکاتی که مربوط به مراقبت از خودرو در فصل سرماست را بدانید. توجه به این نکات شما را یاری می‌کند تا کمتر دچار دردسر و اذیت شوید. به همین منظور رعایت چند توصیه ضروری که در ادامه می‌خوانید، شما را از خطرات احتمالی در آینده دور و سلامت خودرو و سرنشینان آن را تضمین می‌کند.
کنترل روغن موتور
استفاده از روغن موتور مرغوب و متناسب با مکانیک خودرو یکی از عوامل بسیار مهم در کارکرد صحیح پیشرانه خودرو است. البته بهتر است با تغییر فصل، روغن موتور خودرو را نیز تعویض کنید. روغن موتور مثل خونی در رگ‌های پیشرانه خودرو است که باید دارای دو مشخصه کیفی باشد: نخست عددی که به‌عنوان گرانروی یا ویسکوزیته شناخته می‌شود، به میزان غلیظ یا رقیق‌بودن (مقاومت سیال در برابر لغزیدن و جاری‌شدن) روغن گفته می‌شود که برای مثال با اعدادی مثل ۳۰ ـ. ۵، ۴۰ ـ. ۱۰، ۵۰ ـ. ۲۰ و … شناخته می‌شود. هرچه عدد بازه سمت راست بیشتر باشد، روغن غلیظ‌تر و در خودرو‌ها برای استفاده در فصول گرم مناسب‌تر است. برای مثال روغن ۴۰ ـ. ۱۰ از ۵۰ ـ. ۲۰ رقیق‌تر است. پس توصیه می‌شود در خودرو‌های قدیمی‌تر، در فصل سرما از روغن رقیق‌تر (مثل ۴۰ ـ. ۱۰) استفاده کنید. همچنین شاخصه بعدی روغن، میزان کیفیت آن است که با حروفی مثل SN، SL، SM و… شناسایی می‌شود که البته هر نوع روغن، بسته به فناوری پیشرانه خودرو استفاده می‌شود.
گرم‌کردن آرام خودرو پیش از حرکت
متاسفانه در بین عموم شایع شده است که در روز‌های سرد بعد از استارت‌زدن، موتور باید چند دقیقه به صورت درجا کار کند تا گرم شود. بهترین روش برای گرم‌کردن موتور این است که بعد از استارت باید آرام آرام شروع به حرکت کرده و از فشار‌های ناگهانی روی پدال گاز بپرهیزید، بعد از چند دقیقه حرکت با دنده سنگین و عادی‌شدن وضع موتور می‌توانید سرعت خود را افزایش دهید؛ با این روش اولا از اتلاف سوخت و آلودگی بی‌دلیل هوا جلوگیری می‌کنید، ثانیا انتقال دما در بخش‌های مختلف موتور بهتر انجام می‌پذیرد و ثالثا گیربکس و سیستم انتقال نیرو نیز توأمان با موتور بتدریج گرم و آماده استفاده می‌شود.
مراقبت از سلامت باتری
باتری یکی از بخش‌های خودرو است که هنگام کاهش دمای هوا احتمالا بیش از هر بخش یا قطعه دیگری دچار مشکل می‌شود؛ بنابراین به مراقبت بیشتری نیاز دارد. در دمای صفر درجه باتری تقریبا نیمی از قدرت خود را برای استارت خودرو از دست می‌دهد؛ بنابراین اگر قرار است که مثلا خودرو شما ۲۴ ساعت در هوای سرد باقی بماند، بهتر است آن را روشن کنید و به موتور اجازه دهید که ۱۵ تا ۲۰ دقیقه کار کند تا از شارژبودن باتری مطمئن شوید یا در هوای سردتر از مرگ آن جلوگیری کنید. با ضعیف‌شدن باتری خودرو، استارت‌زدن خودرو در فصل سرما با مشکل مواجه می‌شود و همچنین ممکن است باتری توان کافی برای استارت سر صبح که موتور کاملا سرد است را نداشته باشد. همچنین باتری خودرو اصولا بین سه تا چهار سال عمر مفید دارد و در صورت گذر از این مدت‌زمان ممکن است با مشکل مواجه شود؛ بنابراین لازم است سلامت باتری را مد نظر قرار دهید.
توجه به باد و فشار تایر‌ها
همان‌طور که می‌دانید، حجم باد داخل تایر با تغییر فصل کم و زیاد می‌شود. برای اینکه باد تایر‌های خودروی شما همیشه در وضع مناسبی قرار داشته باشد، باید تنظیم باد خودرو را به صورت دوره‌ای انجام دهید. پس پیش از هر چیز توصیه اکید ما به شما این است که باد تایر خودرو را متناسب با فصل سرما تنظیم کنید. تایر‌های خودرو حدود نیم‌کیلوگرم از هوای فشرده خود را از دست می‌دهد، بنابراین در زمستان باید مرتب آن‌ها را بررسی و در صورت نیاز بادشان را تنظیم کنید. تایر‌های کم‌باد بسیار خطرناک است و ممکن است که شما را با دردسر مواجه کند؛ بخصوص در هوای سرد یا هنگام بارندگی که خیابان‌ها و جاده‌ها لغزنده است، کارآیی ترمز‌های شما را کاهش می‌دهد و کنترل خودرو را دشوارتر می‌کند. همچنین اگر تایر‌های خودروی شما کم باد باشد، سوخت بیشتری مصرف می‌کند. تایر‌ها نقشی حیاتی در کنترل خودرو دارد؛ بنابراین نیازمند بررسی مداوم است.
استفاده از ضد یخ
یکی از ابتدایی‌ترین کار‌هایی که به‌عنوان دارندگان خودرو باید با شروع فصل سرما انجام بدهید، این است که از ضد یخ برای رادیاتور خودرو استفاده کنید. همچنین برای بالابردن کارایی آن، بهتر است هر دو سال یک‌بار مایع موجود در رادیاتور را کاملا تعویض کنید. پس اگر مدت زیادی است که از محتویات رادیاتور خودروی خود بی‌خبرید، بهتر است همین الان فکری به حال آن کنید. نسبت ترکیب ضد یخ با آب رادیاتور (ترجیحا آب مقطر و فاقد املاح) بسته به دمای هوا روی قوطی حاوی ضد یخ درج شده است، اما به‌طور کلی برای آب و هوای ایران معمولا ترکیب ٢٥ تا ٥٠ درصد ضد یخ با آب رادیاتور کافی خواهد بود.
کنترل چراغ‌های داخلی و خارجی
چراغ‌ها یکی از مهمترین بخش‌های خودرو است. چنانچه چراغ‌ها وظیفه خود را به خوبی ایفا نکند، می‌تواند باعث حوادث ناگوار شود. چراغ‌ها باید به نحوی تنظیم شود که دید مناسبی را در شب تأمین کند. تصور کنید به دلیل روشنایی کم یا تنظیم نادرست چراغ‌ها ناگهان با سطحی یخ‌زده مواجه شوید، در این صورت فرصتی برای واکنش مناسب ندارید و ممکن است کنترل خودرو به کاری دشوار بدل شود.
بازبینی یا تعویض برف‌پاک‌کن‌ها
برف‌پاک‌کن‌ها اگرچه قطعاتی ساده هستند، اما نقشی بسیار حیاتی دارند. تصور کنید در یک روز برفی یا بارانی درحال رانندگی در پشت خودرویی سنگین هستید. برف‌پاک‌کن‌های شما باید بتواند برف و باران و همچنین قطرات ریز و البته آلوده رهاشده از خودروی جلویی را از روی شیشه جلو پاک کند. معمولا هر ٦ ماه یک‌بار باید برف‌پاکن‌ها با نمونه‌های جدید تعویض شود. استفاده از محلول‌های شیشه‌شوی نیز می‌تواند به عملکرد برف‌پاک‌کن‌ها کمک کند. هنگامی که می‌خواهید تیغه‌های برف‌پاک‌کن را تعویض کنید، مراقب قسمت‌های لاستیکی و بخش فلزی تیغه باشید، چرا که با کمی بی‌دقتی این دو بخش دچار آسیب می‌شود و تیغه کاملا نو نیز چسبندگی خود را به سطح شیشه از دست می‌دهد.
معاینه فنی را از یاد نبرید
درست مثل سرزدن خودمان به پزشک، بد نیست گاه و بی‌گاه خودروی خود را نیز به متخصص آن بسپارید تا از سلامت تمامی اجزا اطمینان حاصل کنید. البته در صورت نیاز، خود شما هم می‌توانید دست به آچار برده و معاینه خودرو را انجام دهید؛ هر چند خوددرمانی چندان توصیه نمی‌شود. یک مکانیک خبره شما را از وضع سیستم‌ها و قطعات مختلف خودرو از قبیل: رادیاتور، ترمز و … با خبر کرده و در همین حین به شما اطمینان می‌دهد که مایعات مختلف آن ازجمله ضد یخ، روغن ترمز، روغن موتور و… در سطح مناسبی است. همچنین بهتر این است که همیشه حداقل نیمی از باک خودرو را پر گذاشته تا مبادا لوله‌های انتقال سوخت یخ بزند و تعویض روغن پیش از زمستان نیز بد ایده‌ای نیست.
بررسی مایعات موتور
وقتی هوا سرد می‌شود، مایعات درون موتور خودرو فشرده می‌شود، بنابراین ممکن است به خوبی در قسمت‌های مختلف گردش نکند. پیش از شروع سفر روزانه‌تان، بهتر است چند دقیقه‌ای وقت بگذارید و مایعات خودرو از قبیل: روغن، ضد یخ، روغن هیدرولیک، روغن ترمز و روغن جعبه دنده را بررسی کنید و از وضع مناسب آن‌ها مطمئن شوید. همچنین نیاز است پیش از حرکت اجازه دهید خودرو ۱۰ دقیقه در حال در جا کار کند؛ این کار به گردش مایعات در همه قسمت‌ها کمک می‌کند. فراموش نکنید که مایع شیشه‌شور هم باید به اندازه در مخزن موجود باشد، زیرا هنگام بارندگی یا رانندگی در مسیر‌هایی که آب و برف بر سطح شیشه می‌نشیند، به آن نیاز پیدا می‌کنید.
توجه به سیستم ترمز
مجموعه ترمز یکی از حیاتی‌ترین سیستم‌های خودرو است. ایراد‌های کوچک در این مجموعه شاید در روز‌های آفتابی و جاده‌های خشک خود را نشان ندهد، اما در روز‌های برفی و مسیر‌های لغزنده می‌تواند باعث حادثه‌ای ناگوار برای شما شود؛ برای مثال چنانچه پدال به درستی تنظیم نشده باشد یا چرخ‌ها به اندازه نسبتا برابر نیروی ترمز را دریافت نکند، تعادل خودرو در مسیر‌های برفی با ترمزگیری از دست خواهد رفت.