روزمباهله وحسنین
هراز نیوز؛ سید مصطفی سیار | با بررسی کتابهای تفسیر و تاریخ و روایات، روشن میشود که این گفتار، به شیعه اختصاص ندارد بلکه میتوان گفت همه محققان مسلمان، از تمام گروههای اسلامی بر این مسئله، اتفاق نظر دارند.
اینک با استناد به قرآن مجید و احادیث و سخنان مفسران مشهور،کودکی که از اولاد(اعم از دختر یا پسر)کسی به دنیا میآیند،فرزندان وی محسوب میشود.
از دیدگاه کتاب و سنت، شواهد فراوانی بر این حقیقت وجود دارد که برخی از آنها عبارتاند از:
قرآن مجید، در آیه ذیل، حضرت عیسی (ع) را از فرزندان ابراهیم خلیل (ع) میشمارد، در حالی که عیسی (ع) فرزند مریم است و از طریق مادر، به حضرت ابراهیم (ع) میرسند:
وَ وَهَبْنَا لَهُ إِسْحَقَ وَ یعْقُوبَ کُلاًّ هَدَینَا وَ نُوحًا هَدَینَا مِن قَبْلُ وَ مِن ذُرِّیتِهِ دَاوُودَ وَ سُلَیمَانَ وَ أَیوبَ وَ یوسُفَ وَ مُوسَی وَ هَارُونَ وَ کَذَلِکَ نَجْزِی الْمُحْسِنِینَ وَ زَکَرِیا وَ یحْیی وَ عِیسَی؛
و ما به ابراهیم، اسحق و یعقوب را عطا نمودیم و همه را به راه راست هدایت کردیم و نوح را نیز پیش از ابراهیم و از فرزندان ابراهیم، داوود و سلیمان و ایوب و یوسف و موسی و هارون را نیز هدایت نمودیم و این چنین نیکوکاران را پاداش میدهیم؛ و (همچنین از فرزندان ابراهیم)زکریا و یحیی و عیسی.
دانشمندان مسلمان، آیه یاد شده را گواهی روشن بر این دانستهاند که امام حسن و امام حسین (ع) فرزندان رسول خدا و ذریه او هستند.
برای نمونه، به یکی از آن موارد اشاره میکنیم:
جلالالدین سیوطی نقل میکندکه:
روزی حجاج، به دنبال یحیی بن یعمر)فرستاد و به وی گفت:برایم گزارش دادهاند که تو میپنداری حسن و حسین، فرزندان و ذریه پیامبرند و این سخن را در کتاب خدا (قرآن) یافتهای، در حالی که من از آغاز تا پایان قرآن را خواندهام و این سخن را نیافتم.
یحیی بن یعمرگفت:آیا این آیه از سوره انعام را نخواندهای که میفرماید(وَمِن ذُرِّیتِهِ دَاوُودَ وَ سُلَیمَانَ) تا آنجا که میفرمایدو یحیی و عیسی؟ گفت:(چرا،خواندهام)
یحیی گفت: آیا در این سخن قرآن، حضرت عیسی به عنوان ذریه ابراهیم به شمار نرفته است در حالی که برای او پدری نبودو از طریق مادر به ابراهیم میرسند؟حجاج پاسخ داد: سخن تو، درست است.
از مجموع آیه یاد شده و سخنان مفسران قرآن، به روشنی معلوم میگردد که نه تنها شیعه بلکه تمام دانشمندان مسلمان، امام حسن و امام حسین (ع) را ذریه و فرزندان رسول خدا مینامند.
یکی از آیات روشن قرآن که بر صحت گفتار یاد شده، گواهی میدهد، آیه مباهله در سوره(آلعمران)است.
اینک نص آیه مباهله را همراه با سخنان مفسران میآوریم:
فَمَنْ حَآجَّکَ فِیهِ مِن بَعْدِ مَا جَاءکَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعَالَوْاْ نَدْعُ أَبْنَاءنَا وَأَبْنَاءکُمْ وَ نِسَاءنَا وَ نِسَاءکُمْ وَ أَنفُسَنَا و أَنفُسَکُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَل لَّعْنَهُ اللّهِ عَلَی الْکَاذِبِینَ؛
هر کس با تو در مقام مجادله برمیآید، پس از آن که به وحی خدا آگاه گشتی، بگو: بیایید فرزندان ما و فرزندان شما و زنان ما و زنان شما و جانهای ما و جانهای شما را فراخوانیم، سپس یکدیگر را نفرین نماییم و لعنت خدا را نثار دروغگویان سازیم.
مفسران میگویند: آیه یاد شده که به آیه مباهله)معروف است، در مقام مناظره پیامبر گرامی با سران مسیحیان نجران و پس از لجاجت ورزیدن آنان فرو فرستاده شد و آن حضرت به فرمان خدا، همراه با علی بن ابیطالب و فاطمه زهرا و امام حسن و امام حسین (ع) بهمنظور مباهله به راه افتادند و چون بزرگان نصاری، رفتار پیامبر و اهلبیت آن حضرت را مشاهده نمودند، بر جان خود بیم کردند و از رسول خدا صلیالله علیه و اله درخواست کردند تا از مباهله و نفرین آنان صرفنظر نماید و آن حضرت هم پیشنهاد آنان را پذیرفت و با بستن پیمانی، این قضیه خاتمه یافت.
از آنجا که دانشمندان هر دو گروه شیعه و سنی، بر این نکته اتفاق نظر دارند که روز مباهله، امیر مؤمنان و فاطمه زهرا و امام حسن و امام حسین (ع) همراه پیامبر گرامی بودند، به روشنی معلوم میگردد که مقصود از (ابنائنا)(یعنی فرزندان ما) در سخن رسول خدا، امام حسن و امام حسین (ع) میباشند و بدینسان روشن میگردد که حسن و حسین (ع) در آیه یاد شده، فرزندان پیامبر گرامی قلمداد شدهاند.
لازم به ذکر است که مفسران، پس از نقل روایات بسیار در ذیل آیه مباهله، بر صحت این برداشت روشن، گواهی میدهند و ما به عنوان نمونه، به برخی از آنها، اشاره میکنیم:
روز مباهله، امیر مؤمنان و فاطمه زهرا و امام حسن و امام حسین (ع) همراه پیامبر گرامی بودند، به روشنی معلوم میگردد که مقصود از (ابنائنا)(یعنی فرزندان ما)در سخن رسول خدا، امام حسن و امام حسین (ع) میباشند
جلالالدین سیوطی به نقل از حاکم و ابن مرودیه و ابو نعیم، از جابر بن عبدالله، چنین نقل میکند:
(انفسنا و انفسکم):رسولالله (ص) و علی، و ابنائنا: الحسن و الحسین، و نسائن
: فاطمه؛ مقصود از (انفسنا) جانهای ما، رسول خدا و علی بن ابیطالب است و(ابنائنا)فرزندان ما، حسن و حسین و نسائنا بانوان ما، فاطمه.
فخرالدین رازی در تفسیر خود، پس از بیان روایت یاد شده میگوید:
و اعلم ان هذه الروایه کالمتفق علی صحتها بین اهل التفسیر و الحدیث؛ بدان که این روایت، به عنوان حدیثی است که اهل تفسیر و حدیث، بر صحت آن اتفاق نظر دارند.
آنگاه چنین میفرماید:
المسأله الرابعه: هذه الایه داله علی ان الحسن و الحسین کانا ابنی رسولالله صلیالله علیه و اله وعد ان بدعوا ابناءه فدعا الحسن و الحسین فوجب ان یکون ابنیه؛ آیه یاد شده گواه این معناست که حسن و حسین (ع) فرزندان پیامبر بودند؛ زیرا قرار بود رسول خدا (ص) فرزندان خود را فرابخواند، پس حسن و حسین را فراخواند.
ابوعبدالله قرطبی نیز، در تفسیر خود، اینگونه آورده که:
ابنائنا دلیل علی ان ابناء البنات یسمون ابناءاً؛ (ابنائنا)در سخن قرآن (در آیه یاد شده) گواه آن است که فرزندان دختر انسان، فرزندان انسان قلمداد میکردند.
سخنان رسول خدا (ص) روشنترین گواه است بر اینکه امام حسن و امام حسین (ع) فرزندان پیامبر گرامیاند. اینجا به دو نمونه از سخنان آن حضرت اشاره میکنیم:
رسول خدا (ص)، در مورد حسن و حسین (ع) فرمود:
هذان ابنای من احبهما فقد احبنی؛ حسن و حسین، دو فرزند من هستند، هر که آن دو را دوست بدارد، مرا دوست داشته است.
و نیز پیامبر گرامی (ص) با اشاره به حسن و حسین (ع) فرمود:
«ان ابنی هذین ریحانتی من الدنیا؛ این دو فرزند من، دو ریحانه من از دنیا هستند